ماجرای دست دادن ظریف و اوباما/ حاشیه گروه هفت/تاثیرات برجام در ایران

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، اولین جلسه کمیسیون مشترک اجرای برجام در نیویورک، ماجرای دست دادن ظریف و اوباما، روسیه عضوی از محور مقاومت می شود، حاشیه گروه هفت از سرتیترهای مهم اخبار حوزه سیاست خارجی در هفته گذشته بود. سایر اخبار و رویدادهای این حوزه را در گزارش زیر بخوانید:

 

روسیه عضوی از محور مقاومت می شود

 

چهار سال بحران سوریه می گذرد و بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد تا کنون دست کم 200 هزار تن قربانی این جنگ خونین شده اند. در حال حاضر با ورود مهاجران به خاک اروپا فاز تازه ای به از این بحران بین المللی آغاز شده است می تواند امنیت قاره سبز را به چالش بکشد.

 

تکرار ماجراهای چون حملات تروریستی در لندن و مادرید و همچنین نگرانی از جذب بیشتر جوانان اروپایی به جریان تروریستی از جمله مواردی است که در حال حاضر رهبران اروپایی از آن واهمه دارند. نباید از نظر دور داشت که سکوت در مقابل جنایت های داعش در کنار کمک به انتقال سریع تروریست ها از خاک ترکیه به سوریه جملکی مواردی بودند که بحران فعلی را به ابعاد کنونی اش رسانده است.

 

در این میان حرکت تازه روسیه در پیاده کردن نیرو در خاک سوریه و برای حفظ لاذقیه و بندر طرطوس در حالی صورت می گیرد که 40 درصد از خاک سوریه اکنون در اختیار دولت بشار اسد است و نظام بین المللی باید برای جلوگیری از یک فروپاشی نظامند در این کشور جلوگیری کند.

 

مساله ای که در حال حاضر ایران و روسیه را در پرونده سوریه با یکدیگر پیونده زده و همکاری های اطلاعاتی عراق با تهران و مسکو به تقویت جبهه مقاومت کمک شایانی کرده است. به نظر می رسد بحران کنونی تنها با یک اراده جمعی قابل کنترل باشد و با تغییر موضع اردوغان در خصوص حضور اسد در دوران انتقالی تنها دشمن قسم خورده نظام سوریه هم سر به راه شده است.

 

در این میان مواضع روسیه و ایران در خصوص آینده سوریه و حفظ نظام قدرت در این کشور اشتراکات بسیاری دارد و همانطور که اشاره شد به نظر می رسد تهران و مسکو به جمع بندی لازم برای مواضع مشترکشان رسیده باشند.

 

این در حالی است که در آمریکا اراده کافی برای مقابله با داعش وجود ندارد و شرکای اروپایی ایالات متحده از جمله ترکیه از حامیان این جریان تروریستی هستند.

حاشیه گروه هفت

برجام و مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی ایران با قدرت های بزرگ جهانی عملا منجر به دوری تهران از کشورهای شواری همکاری خلیج فارس شد اما برجام و توافق اتمی در نهایت پرونده سنگین تحریم ها را خواهد بست و بلاخره تهران می تواند با آزادی عمل بیشتر و از موقعیت یک پیروز منطقه ای با کشورهای همسایه اش از جمله شورای همکاری خلیج فارس به بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل منطقه ای بپردازد.

 

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با نگرانی مذاکرات اتمی را دنبال می کردند به طوری که این پیروزی را عملا شکستی در راهبرد خود نسبت به ایران تعریف کردند. آمریکا و دیگر قدرت های فرامنطقه ای از کشورهای شورا خواسته اند تا آنها هم با تهران برای حل مشکلات منطقه ای به گفتگو بنشینند. در همین رابطه می توان به سفرهای هیات های دیپلماتیک ایران به کشورهای منطقه از جمله قطر و کویت اشاره کرد. پیش از این نیز رایزنی های تهران و مسقط مناسبات میان ایران و عمان را به سطح مطلوبی رسانده بود.

 

تحولات منطقه ای طی ماه های گذشته تا به آنجا پیش رفت که این بار قطری ها همراه با عمان از مذاکره با ایران در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس سخن به میان آوردند و آنطور که پیش بینی شده است قرار است ایران و هفت کشور شورای همکاری در حاشیه نشست های سازمان ملل متحد برای بررسی تحولات منطقه ای به گفتگو بنشینند.

 

در همین راستا امیرعبدلهیان معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران این اجلاس را گروه هفت نامیده است که به نظر می رسد با توجه به حادثه منا و آنچه به کشته شدن زوار ایرانی منجر شد جلسه ای فوق صورت جلسات متعددی از مسائلی چون سوریه، عراق، لبنان و بلاخره مساله حرمین شریفین به دنبال خود داشته باشد.

 

دست دادن ظریف و اوباما اتفاقی بود

 

یک منبع مطلع  نزدیک به هیات ایرانی در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص دیدار دکتر ظریف و رئیس جمهور امریکا گفت : نقل قولها در مورد دیدار از قبل تعیین شده بهیچوجه درست نیست.

 

وی افزود: پس از پایان سخنرانی دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، دکتر ظریف وزیر امور خارجه در حال خروج از سالن مجمع عمومی بود که به طور کاملا اتفاقی با باراک اوباما رئیس جمهور و جان کری وزیر امور خارجه آمریکا روبرو شد , طرفها سلام و احوالپرسی کردند و دست دادند.

 

هیچ مجوزی برای دفن جان باختگان ایرانی به عربستان داده نشده است

 

حسین امیر عبدالهیان، معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه با توجه به دفن تعدادی از اجساد زائران کشورهای آفریقایی در عربستان گفت: هیچ مجوزی برای دفن جان باختگان ایرانی به عربستان داده نشده است.

 

وی در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه تاکنون بیش از 700 تن از اجساد کشورهای آفریقایی در عربستان به خاک سپرده شده اند، افزود: هیچ تصمیمی مبنی بر دفن جان باختگان ایرانی حادثه منا در مکه مکرمه اتخاذ نشده است.

 

وی ادامه داد: در حال حاضر خانواده های ایرانی در انتظار تعیین وضعیت مفقودان خود و تحویل پیکر مطهر جان باختگان هستند.

 

اولین جلسه کمیسیون مشترک اجرای برجام در نیویورک

 

وزیران خارجه ایران و شش کشور طرف مذاکره برای نخستین بار پس از توافق وین گرد هم آمدند، این بار در نیویورک و با هدف هماهنگی برای اجرای برجام.

 

ایران و کشورهای 1+5 در 23 تیرماه و پس از 22 ماه مذاکره مداوم به توافقی دست یافتند که حاصل آن برنامه اقدام جامع مشترک یا برجام شد. برجام پنج ضمیمه هم دارد که شامل « اقدامات مرتبط با هسته ای» ، « تعهدات مرتبط با تحریم ها» ، « همکاری های صلح آمیز» ، « کمیسیون مشترک» و « برنامه اجرا » است.

 

جلسه وزیران خارجه ایران و کشورهای 1+5 ساعت 8 شب به وقت محلی - 30 دقیقه بامداد به وقت تهران - آغاز شد و حدود یک ساعت طول کشید . این یک ساعت به تبادل نظر در خصوص اقدامات آینده و آمادگی برای اجرای برجام گذشت.

 

در جلسه وزیران، فدریکا موگرینی هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و معاونین وزیران هم حضور داشتند. قرار است نخستین کمیسیون مشترک ایران و 1+5 برای اجرای برجام در نیویورک در سطح معاونان تشکیل شود ولی هنوز زمان دقیق آن مشخص نیست.

 

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از نشست ایران و 1+5 در نیویورک گفت که این اتحادیه به تعهد خود برای لغو تحریم های ایران پایبند است.

 

فدریکا موگرینی تاکید کرد که توافق هسته ای میان ایران و 1+5، دو طرف را ملزم به انجام تعهداتشان می کند.

 

مسئول سیاست خارجی اروپا افزود: اتحادیه اروپا پیش از اقدام های بعدی، منتظر اعلام نظر مجلس ایران درباره توافق خواهد ماند.

 

به گفته موگرینی، به محض آنکه توافق هسته ای به مرحله اجرایی برسد، یک کارگروه مشترک با هدف نظارت بر اجرای تعهدات، شکل خواهد گرفت.

 

وی گفت: اطمینان دارد که مانعی بزرگ بر سر اجرای توافق هسته ای وجود نخواهد داشت.

 

موگرینی همچنین ساختار 1+5 را الگویی مناسب برای حل و فصل سایر بحران های منطقه ای دانست و در پاسخ به این پرسش که آیا در نشست امروز(دوشنبه شب) با طرف های ایرانی درباره موضوع سوریه رایزنی شد، گفت: البته که چنین گفت وگویی صورت گرفت.

 

برجام و تاثیرات آن بر سیاست عربی تهران

 

خاورمیانه منطقه ای بحران خیز از نقطه نظرات متعدد است. این منطقه با چالش های قومی ، مذهبی و جغرافیایی و درعین حال جنگ قدرت دائمی برای کسب موقعیت برتر میان دولت های  منطقه ای و فرا منطقه ای رو به رو است.

 

در همین حال نباید از نظر دور داشت که منطقه خاورمیانه به واسطه نیروی هسته ای رژیم صهیونیستی و زیاده خواهی های عربستان سعودی و در عین حال تلاش قطر به عنوان یک دولت ذره ای برای حضور در بازی بزرگان عملا شرایط منحصر به فردی را تجربه می کند.در هم تندیگی مناسبات سیاسی به مسائل اقتصادی نفت و قدرت های بزرگ عملا وضعیت را پیچیده تر از گذشته کرده است.

 

در چنین شرایطی برجام به عنوان آغاز گر فصل نوینی در مناسبات منطقه ای عملا روند سه دهه گذشته روابط دو و چند جانبه را در خاورمیانه دستخوش تغییر خواهد کرد به طوری که خروج ایران از یک انزوای اقتصادی و سیاسی به تهران این امکان را خواهد داد که فارق از بایسته های پیشین منطقه خاورمیانه یک نقشی رسمی و پر رنگ تر در تحولاتی چون سوریه، یمن و بحرین ایفا کند مساله ای که به طور حتم ترکیه به عنوان یکی از حامیان تروریسم منطقه ای و عربستان به عنوان نقطه آغازین تفکرات تکفیری را به چالش می کشد.

 

ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس از منظر قطب بندی های جغرافیایی در تضادی آشکارا و عمیق قرار دارند. از یک سو تهران به همراه دمشق و بغداد و گروه های مقاومت در لبنان و فلسطین محوری را تشکیل داده که منتقد سیاست های آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس در مسائل مهم منطقه ای و جهانی هستند و از سوی دیگر شورای همکاری خلیج فارس ایران را مشکل اصلی منطقه دانسته و مساله فلسطین را در حاشیه می دانند.

 

سیاست خارجی ایران و توافق جامع هسته ای

 

انزوای تهران طی سالهای تحریم از جمله مواردی بود که کشورهای منطقه ای از جمله عربستان سعودی و ترکیه از آن سود های سرشاری برده اند. نبود کانال های رسمی گفتگو میان تهران و غرب و در عین حال نقش آفرینی تهران در مسائل منطقه ای مجموعه ای سوتفاهمات را میان ایران و قدرت های بزرگ منطقه ای ایجاد کرده بود که کشورهای خاورمیانه و آنهایی که از نقش آفرینی سعدآباد در معادلات منطقه ای واهمه داشتند را خشوند می کرد. اما توافق جامع هسته ای و ایجاد کانال های مستقیم ارتباطی میان ایران و غرب و حتی سفر آینده رئیس جمهور ایران به پاریس سرمایه گذاری اعراب بر نقش فرانسه را در معادلات منطقه ای نقش برآب کرده است.

 

ایران از نظر ساختاری با کشورهای منطقه خاورمیانه حتی ترکیه تفاوت های بسیاری دارند. ساختار نیمه صنعتی اقتصاد ایران و بازار بزرگ منطقه ای ایران را به هاب تولیدات صنعتی مبدل خواهد کرد مساله که ایران هیچ کدام از کشورهای عربی منطقه خلیج فارس امکان دستیابی به آن را از منظر ساختارهای اجتماعی ندارند. در همین حال اوج همکاری های اقتصادی میان ایران و اتحادیه اروپا می تواند به تضمین های امنیتی برای تهران و توافق جامع هسته ای منجر شود که همگی اینها اخبار بدی برای ترکیه و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هستند.

 

گزارش ها نشان می دهد ایران و اتحادیه اروپا در میان سالهای 2003 تا 2009 چیزی در حدود 28 میلیارد دلار تبادلات تجاری داشته اند که مساله نشان از ظرفیت های مهم اقتصادی در تعاملات طرفین است .

 

در حال حاضر هیچ کدام از کشورهای منطقه خاورمیانه چنین ظرفیتی را نداشته و زیر ساخت های در جمهوری اسلامی ایران عملا به سرمایه گذاران اجازه خواهد داد تا حضوری پر رنگ تر در اقتصاد ایران داشته باشند. همانطور که رئیس جمهور حسن روحانی بارها به آن اشاره کرده است برجام باید راه فن آوری و سرمایه را به اقتصاد ایران باز کند و کشور به دنبال کالای مصرفی نیست.

 

برجام و پایان بن بست پتروشیمی

 

رفع تحریم های بین المللی اکنون این فرصت را برای بخش خصوصی در زمینه صادرات  فرآورد های نفتی ایجاد کرده است که بتواند با حضور پر رنگ تر در بازارهای آسیای نقش سنتی جمهوری اسلامی ایران در فروش این محصولات احیا کند. در حال حاضر بازار هدف برای محصولات پتروشیمی  همان بازار‌های سابق هستند و با توجه به نزدیک‌شدن به زمان لغو تحریم‌ها برنامه ریزی برای صادرات به اروپا در دستور کار مدیران کلان مجموعه های تولیدی و بازرگانی قرار گرفته است.

 

در حال حاضر ایران با رشد قابل قبولی در تولید محصولات پتروشیمی در تلاش است تا ظرفیت تولید واحدهای تولیدی موجود تا سقف ٦٠ میلیون تن یکی از مهمترین برنامه های کشور است برساند.آمارها نشان می دهد امسال 18 میلیون تن تولید محصولات پتروشیمی داشته‌ایم که این میزان 74 درصد ظرفیت اسمی تولید را به خود اختصاص می‌دهد و نسبت به سال گذشته چهار درصد افزایش داشت.

 

در چنین فضایی حضور فعال ترین بخش خصوصی در زمینه صادرات محصولات پتروشیمی امری ضروری خواهد بود به طوری که باید با برنامه ریزی دقیق و طرح ریزی های کلان راهبردی برای نیل به چنین هدف های گام برداشت.

 

نباید فراموش کنیم که از برنامه 60 میلیونی دولت تاکنون تنها ٤٥ میلیون تن آن محقق شده است، و آنطور که دولت مردان و مدیران پتروشیمی برآورد کرده اند 5 میلیون تن در سال 94 به این ظرفیت اضافه خواهد شد.  سوالی که در این جا مطرح می شود آن است که آیا در فضای کنونی بخش خصوصی خود را برای فروش 50 میلیون تن فرآوردهای پتروشیمی  آماده کرده است ؟

 

 در آن سوی میدان هم باید در مورد جذب سرمایه گذاری های خارجی بحث های به میان آورد. کشور در حال حاضر برای رساندن ظرفیت های تولید خود به رقم 60 میلیون تن نیاز مند 7.5 میلیارد دلار پول است که البته از طریق تامین خوراک برای پتروشیمی ها می تواند این عدم سرمایه گذاری را جبران کرد.

 

بالاخره مجوز ورود به عربستان برای ایران صادر شد

 

پس از فاجعه منا کشور عربستان در ادامه خصومت های خود نسبت به ایران مجوزی برای هیات تجسس کشورمان صادر نکرد.

 

احضار چندین باره کاردار عربستان به وزارت امور خارجه کشورمان نهایتا منجر به رضایت این کشور نسبت به صدور ویزا برای هیات درمانی و بهداشتی کشورمان شد.

 

اما روز گذشته قرار شد وزیر بهداشت به همراه سه نفر راهی عربستان شوند تا از نزدیک برای سهولت امر رسیدگی به مجروحان حادثه منا درعربستان اقدام کنند و قرار بود این هیات چهار نفره از ساعت ۱۳:۳۰ تهران را به مقصد عربستان ترک کنند.

 

ولی کارشکنی آل سعود تا جایی ادامه داشت که این سفر ۷ ساعت به تعویق افتاد اما تلاش های مقامات کشورمان منجر به صدور مجوز از سوی کشور عربستان شد تا وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ساعت ۲۲ با پرواز غیرمستقیم عازم عربستان شود.

 

سیدحسن هاشمی شب گذشته با یکی از پروازهای فرودگاه امام خمینی(ره) عازم قطر شد و از آنجا با پرواز دیگری به جده رفت.

 

وزیر بهداشت را در این سفر هیاتی چهار نفره «امیرمحسن ضیایی» رئیس جمعیت هلال احمر، «حسن قشقاوی» معاون کنسولی و امور مجلس وزیر امور خارجه و «محسن اسدی» مشاور وزیر بهداشت در امور بین الملل همراهی می کنند.

 

چرایی رفتار ناشایست مقامات عربستانی

 

در حالی که ۴ روز از حادثه خونبار منا می گذرد، حکومت عربستان سعودی به عنوان مقصر اصلی این فاجعه نه تنها علت اصلی را اعلام نکرده بلکه همچنان به فرافکنی ها و انتشار اخبار کذب در این رابطه ادامه می دهد.

 

بنابراین گزارش، رفتار های غیر دیپلماتیک آل سعود در برابر درخواست های مکرر مقامات عالی کشورمان به منظور پاسخدهی حکومت عربستان در قبال حادثه منا همچنان ادامه دارد.

 

پس از آن که دولت عربستان برای هیات ایرانی که قصد تجسس در مورد این حادثه در مکه را داشتند، ویزا صادر نکرد، وزیر خارجه این کشور نیز در پاسخی ناشایست اعلام کرد که قصد دیدار و تماس با همتای ایرانی خود را ندارد.

 

این اقدامات نادرست عربستانی ها منجر به ارتباط گیری مقامات کشورمان با کشورهای واسطه ای چون کویت شد.

 

اما بازهم خصومت طلبی آل سعود پایانی نداشت و امروز در اخباری کذب مقامات این کشور اعلام کردند که سفیر سابق کشورمان در لبنان در ایام حج وارد عربستان نشده است.

 

این خبر کذب عربستان بلافاصله توسط وزارت امور خارجه ایران رد شد.

 

مرضیه افخم خبر آن دسته رسانه ها مبنی بر اینکه آقای غضنفر اصل رکن آبادی دیپلمات ایرانی با نام دیگری و از راه غیر رسمی وارد عربستان شده است، شتاب زده خواند و افزود: ایشان با گذرنامه عادی خود عازم سفر حج شده اند و اطلاعات دقیق پاسپورت مربوط به همه حجاج و از جمله وی در اختیار مراجع رسمی دولت سعودی می باشد. از این رو هیچگونه شائبه ای در خصوص اطلاعات و جزییات مربوطه و نحوه ورود وی به کشور عربستان وجود ندارد.

 

ظریف از کمیسیون مشترک اجرای برجام می گوید

 

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه روز یکشنبه در نیویورک درباره شروع به کار کمیسیون مشترک ایران و 1+5 در روز دوشنبه گفت: به اواسط ماه اکتبر نزدیک می شویم، زمانی که طرف های توافق باید اقدامات خود برای اجرایی شدن برجام را از آن روز باید شروع کنند و عملیات را به مرحله ای برسانند که تحریم ها برداشته شود و ایران هم اقدامات خود را انجام داده باشد.

 

ظریف افزود: نیاز داریم در چند موضوع هماهنگی صورت بگیرد. یکی موضوع نحوه برداشتن تحریم ها است و این که اطمینان حاصل کنیم مقررات لازم و دستورالعمل های اجرایی در این فاصله تدوین خواهد شد. به همین منظور کمیسیون مشترک اغاز به کار خواهد کرد.

 

رییس تیم مذاکره کننده هسته ای ، آغاز اقدامات دوجانبه ایران با اروپا و نیز امریکا و مسئولیت های مشترک طرفین را نیز یکی دیگر از موضوع های مذاکره در نیویورک عنوان کرد و گفت: برخی موضوعات مانند بازسازی اراک نیز مطرح است که موضوع مشترک ایران و 1+5 محسوب می شود و با هدایت چین انجام خواهد شد.

 

وزیر امور خارجه افزود: در این زمینه کارهای کارشناسی و مذاکرات اولیه در وین بین اقای صالحی و وزیر انرژی امریکا و مسئولان مربوطه چین انجام شده و لازم است در این جلسه هم در مورد نحوه ادامه کار و هم جزییات طرح و آماده سازی سندمشترکی که بین ایران و 1+5 برای بازسازی اراک امضا خواهد شد، صحبت کنیم.

 

ظریف جزییات اجرای برجام ، تعهدی که باید ایران از طرف مقابل بگیرد را از دیگر موضوعات مذاکره ایران و 1+5 در کمیسیون مشترکی عنوان کرد که از فردا کار خود را آغاز خواهد کرد.

 

لزوم واگذاری فوری اداره مکه و مدینه به سازمان همکاری های اسلامی

 

کارشناسان سیاسی در گفت و گو با خبرگزاری شبستان بر لزوم اجرای طرح واگذاری اداره دو شهر مکه و مدینه از عربستان سعودی به سازمان همکاری های اسلامی تاکید کردند.

 

حجت الاسلام حسین سبحانی نیا، نایب رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به حادثه منا به خبرنگار پارلمانی خبرگزاری شبستان گفت: حادثه دلخراشی که در روز عید سعید قربان در منا صورت گرفت می‌تواند سند دیگری بر جنایات آل سعود باشد.

 

وی اظهار کرد: در ادامه جنایات ال سعود در عراق و یمن و سوریه این هم سند دیگری بر بی کفایتی آل سعود در اداره حرمین شریفین است.

 

حجت الاسلام سبحانی نیا بیان کرد: این اقدامی که انجام گرفت بی تدبیری بود که حالا یا با بستن مسیر یا باز کردن مسیر برای افراد خاص در روز عید قربان با حضور جمعیت متراکم صورت گرفت و بی تدبیری و بی کفایتی آل سعود در این موضوع بر کسی پوشیده نیست.

 

وی تصریح کرد: کشورهای اسلام و علمای جهان اسلام و مراکز علمی و فقهی دنیای اسلام باید به این مساله ورود پیدا کنند زیرا اولین بار نیست که دولت آل سعود دست به چنین اقداماتی می‌زند.

 

وی اضافه کرد: اگر می‌گویند که جمعیت زیاد بوده است باید گفت: که آنها مطلع هستند که سالانه چه تعداد حاجی وارد مکه می‌شوند و با تناسب امکاناتی که دارند اجازه می‌دهند که حجاج به مکه مشرف شوند پس گفتن اینکه اطلاعی از این موضوع نداشته‌اند کاملاً نادرست است.

 

وی اضافه کرد: دولت آل سعود این قدرها هم بی حساب و کتاب در رابطه با ورود حجاج برنامه ندارد و جوری نیست که ندانند که چه تعداد حاجی در مکه هست و چه نیازهایی دارد.

 

این عضو مجمع روحانیون مجلس خاطرنشان کرد: حادثه سقوط جرثقیل نیز در همین ایام اتفاق افتاد و تعداد زیادی دیگر از حجاج جان باخته‌اند و قطعاً همه این موارد بی‌کفایتی و بی‌اهمیتی آل سعود به بحث امنیت حجاج را نشان می دهد.

 

عرف دیپلماتیک هم معنایی برای آل سعود ندارد

 

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته در ادامه پیگیری های حادثه منا درخواستی شفاهی برای دیدار و گفتگو با همتای عربستانی خود داشت.

 

بنابراین گزارش، روزنامه سعودی «الحیات» چاپ لندن، امروز یکشنبه خبر داد که «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان «درخواست شفاهی» «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران را برای دیدار نپذیرفت.

 

 درخواست رد شده زیرا «به شکلی متکبرانه و در غیر جای خود مطرح شده است». این را منابع مطلع به الحیات گفته و توضیح داده‌اند که طرف ایرانی «طبق عرف معمول» خواستار دیدار نشده‌ است که شامل برنامه مشخص برای دیدار بوده باشد بلکه درخواست محدود بوده است به بررسی اتفاقات حج نه امور سیاسی منطقه مثل سوریه و یمن و این چیزی بود که عربستان آن را «نامقبول» خواند و با آن موافقت نکرد.

 

علاوه براین، عربستان سعودی روز شنبه (دیروز) انتقادهای ایران درباره «فاجعه منا» را که در آن حدود دو هزار حاجی کشته شده‌اند، رد کرد.

 

به گزارش روزنامه الحیات، «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان سعودی در دیدار با «جان کری» همتای آمریکایی خود در حاشیه نشست‌های سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در «نیویورک»، گفت: فکر می‌کنم بهتر است ایرانی‌ها کاری غیر از بهره‌برداری سیاسی از این تراژدی انجام بدهند که گریبان مردم را گرفت؛ مردمی که در حال اجرای مناسک دینی مقدس خود بودند.

 

در دیدار ظریف و کری چه گذشت؟

 

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که  از روز سه شنبه هفته گذشته در نیویورک به سر می برد در ادامه دیدارهای خود در حاشیه هفتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل روز گذشته با جان کری وزیر خارجه آمریکا به تبادل نظر پرداخت.

 

این نخستین دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا پس از توافق هسته ای وین بود.

 

قرار بود ظریف و کری درباره روند اجرای برجام با یکدیگر گفت و گو کنند. رسانه های امریکایی خبر داده بودند که امریکا قصد دارد درباره سوریه نیز با وزیر خارجه ایران گفت و گو کند.

 

پس از انجام این دیدار، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد کرد که این هفته را فرصتی برای حرکت در مسیر رو به جلو برای حل بحران سوریه می بیند.

 

کری به خبرنگاران گفت:من این هفته را فرصتی مهم برای اینکه هر از کشورها نقش مهمی را در راستای تلاش برای حل برخی از مسائل بسیار مشکل در مورد خاورمیانه ایفا کنند، می دانم.

 

وزیرخارجه آمریکا خاطرنشان کرد:لازم است به صلح و یک مسیر رو به جلو درمورد مسئله سوریه، یمن و منطقه برسیم. فکر می کنم این هفته از طریق این مذاکرات برای رسیدن به پیشرفت فرصت هایی وجود دارد.

 

علت عدم صدور ویزای جنتی/پیگیری امور در ریاض، مکه، جده، تهران و نیویورک

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با اخبار ساعت 15 شبکه خبر در خصوص اقدامات وزارت خارجه درباره فاجعه منا گفت: ما چند هدف عمده را در حال حاضر پیگیری می‌کنیم که از جمله آنها تسریع در روند مداوای مجروحان، پیدا کردن مفقودین و بازگرداندن اجساد طیبه این حادثه است.

 

وی افزود: رسیدگی به وضعیت خانواده‌های افراد به خصوص آنهایی که در حج بودند از اولویت ما می‌باشد که متاسفانه در این زمینه کمبودهایی وجود داشته، اما از اولین ساعات حادثه منا علاوه بر نمایندگی‌های بعثه، ستاد ویژه‌ای در وزارت خارجه تشکیل دادیم تا به موضوع رسیدگی کنیم.

 

وزیر خارجه کشورمان با اشاره به پیگیری موضوع در نیویورک یادآور شد: در دیدارهایی که با مقامات سازمان ملل از جمله قائم مقام دبیرکل داشتم موضوع را پیگیری کرده‌ایم.

 

ظریف به آمار بالای قربانیان این حادثه اشاره کرد و افزود: از نیجریه 500 نفر و از مصر 100 ها نفر قربانی شدند و تعداد کسانی که از ایران بودند نیز بسیار بالاست.

 

وی سلامتی زائران را در شرایط فعلی از اولویت‌های ستاد ویژه خواند و افزود: ضرورت دارد از سلامتی و حفظ حرمت زوار ایرانی اطمینان حاصل کنیم و درباره آسیب‌دیدگان بحث رسیدگی به وضعیت آنها را با جدیت دنبال می‌کنیم.

 

وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه تاکنون 30 نفر از مفقودین در بیمارستان پیدا شدند و امیدواریم دسترسی ما به بیمارستان‌ها بیشتر شود، یادآور شد: ما 300 پزشک در مکه در اختیار داریم که می‌تواند راهگشا باشد.

 

ظریف ادامه داد:‌ موضوعات سیاسی و حقوقی را نیز در دستور کار داریم، اما توجه فوری ما رسیدگی به اوضاع حاجیان است.

 

عدم صدور ویزای عربستان برای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران

 

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که روز گذشته در جلسه هیات دولت به عنوان مامور تجسس در خصوص علت حادثه منا و وضعیت حادثه دیدگان ایرانی انتخاب شد، هنوز موفق به دریافت ویزای عربستان صعودی به منظور انجام این سفر نشده است.

 

این خبر را حسین امیرعبداللهیان معاون آفریقا و آسیای جنوبی وزیر امور خارجه کشورمان در گفت و گو با اخبار ساعت ۱۴ تلویزیون اعلام کرد.

 

وی دلیل این کار عربستان را تعطیلات عید در آن کشور دانست.

 

این در حالی است که کاردارعربستان در تهران بار دیگر به وزارت امور خارجه احضار شد تا تذکرهای لازم برای تسریع روند پیگیری فاجعه منا و وضعیت حجاج ایرانی به وی داده شود.

 

طی روزهای گذشته، کاردارعربستان دو بار در روزهای پنج شنبه و جمعه به وزارت امور خارجه احضار شده بود.

 

حمایت دینی از برجام

 

پس از آن که برجام به امضای طرفین رسید کشورهای مختلفی از نظر سیاسی از این توافق نامه به حمایت پرداختند اما این بار حمایتی از جنس متفاوت از برجام صورت گرفته است.

 

خبرگزاری فرانسه روز جمعه در گزارشی از مقر سازمان ملل در نیویورک اعلام کرد که رهبر کاتولیک های جهان در سخنانی در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک از توافق توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 (برجام) حمایت کرد.

 

براساس این گزارش، پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان روز گذشته در هفتادهمین مجمع عمومی سازمان ملل ضمن حمایت از تلاشهای جهانی برای نابودی تسلیحات هسته ای، از برجام حمایت کرد و آن را گواهی بر قابلیت و حسن نیت سیاسی ایران خواند که با صمیمیت، شکیبایی و ثبات قدم طرفین محقق شد.

 

وی ابراز امیدواری کرد این توافق در عین پایداری و موثر بودن، بتواند همه طرفین درگیر در مذاکرات هسته ای را به آرزوی مطلوبشان برای ایجاد همکاری رهنمون سازد.

 

رسالت دیپلماتیک ظریف در نیویورک

 

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان ۵ روز است که به نیویورک رفته تا در حاشیه هفتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل رسالت دیپلماتیک ایرانی خود را به جا بیاورد.

 

ظریف که ازروز سه شنبه گذشته درنیویورک به سر می برد درادامه دیدارهای خود با وزرای امورخارجه کشورهای رومانی؛ نیوزیلند ؛ مصر وقائم مقام دبیر کل سازمان ملل متحد دیدار وگفت وگو کرد.

 

دردیدار وزیرامورخارجه کشورمان با 'بوگدان لوچیان آرسکو' وزیر امور خارجه رومانی که درحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد ودرنیویورک صورت پذیرفت راه های توسعه روابط دوکشور بویژه درزمینه های اقتصادی مورد بحث وتبادل نظر قرارگرفت.

 

وزیر امور خارجه رومانی تمایل خود برای سفر به تهران به همراه یک هیات اقتصادی جهت بررسی زمینه های همکاری اقتصادی و فعال کردن کمیسیون اقتصادی مشترک میان دو کشور را اعلام داشت که مورد استقبال وزیر امور خارجه کشورمان قرارگرفت ومقررشد که این سفر دراولین فرصت و پیش از پایان سال 2015 برنامه ریزی شود.

 

همچنین دردیدار وزیر امور خارجه کشورمان با 'موری مک کاری' وزیر امور خارجه نیوزیلند که درحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد ودرنیویورک صورت پذیرفت، امکانات وراه های توسعه روابط دو کشور بویژه در زمینه های اقتصادی مورد بحث ارزیابی قرارگرفت.

وزیر امورخارجه نیوزیلند برتمایل خود برای سفر به تهران با هدف توسعه روابط دوجانبه تاکید کرد که مورد استقبال وزیرامور خارجه کشورمان قرارگرفت و مقرر شد که این سفر دراولین فرصت وپیش از پایان سال 2015 برنامه ریزی شود.

 

دردیدار وزیرامورخارجه کشورمان با سامح شکری وزیرامورخارجه جمهوری عربی مصر که درحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و درنیویورک صورت پذیرفت بهبود روابط دوجانبه و زمینه های همکاری برای حل بحران های منطقه ای مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت .

 

نقش دست دادن در روابط ایران و آمریکا

 

حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان روز پنجشنبه راهی نیویورک شد تا در هفتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کند.

 

رئیس جمهور که چند روزی را در ینگه دنیا به سر خواهد برد از روز جمعه سخنرانی ها، مصاحبه ها و دیدارهایش با مقامات مختلف را کلید زد.

 

رئیس جمهوری کشورمان صبح جمعه به وقت محلی در نیویورک، در دیدار مدیران و مجریان ارشد رسانه های آمریکایی و بین المللی با تشریح و تبیین مواضع منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران، به پرسش های آنان پاسخ داد.

 

روحانی در ادامه این نشست و در پاسخ به پرسشی درباره امکان مبادله زندانیان آمریکایی و ایرانی و از جمله خبرنگار واشنگتن پست، گفت: برخی از این افراد از نظر ما ایرانی هستند زیرا طبق قوانین ایران، ما دو تابعیتی را نمی پذیریم و البته از سوی دیگر، عده ای ایرانی نیز در آمریکا زندانی یا بی دلیل تحت تعقیب هستند.

 

رئیس جمهوری افزود: من با کلمه مبادله و تبادل موافق نیستم و معتقدم باید هر دو دولت بر مبنای قانون به تسریع در امور قضایی، تسهیل در امور کنسولی و درنهایت آزادی سریعتر آنها کمک کنند. البته موضوع زندانیان در ایران در اختیار قوه قضاییه است و قویه مجریه دخالت مستقیمی در این زمینه نمی تواند انجام دهد. در عین حال رئیس جمهوری به عنوان مجری قانون اساسی می تواند موضوع را پیگیری کند و اگر لازم بود تذاکرات لازم را بدهد. برای من مهم است که این افراد اگر راهی وجود دارد زودتر آزاد شوند.

 

رئیس جمهوری افزود: همه کشورهایی که می توانند نقش مثبتی در زمینه سوریه ایفا کنند باید به صحنه بیایند اما اینکه آیا ایران و آمریکا در این زمینه مذاکره می کنند و یا نه، قبلا گفته شده که عمل کامل به توافق هسته ای یک آزمایش بزرگ برای اعتماد است. توافق در آمریکا به مرحله اجرا نزدیک شده و در ایران هم همینطور، تحریم ها باید به طور کامل برداشته شوند تا مردم ایران احساس کنند که مذاکره ثمربخش است. بعد از آن ممکن است بتوان راجع به موضوعات دیگر هم دو کشور وارد گفت و گو شوند.

 

سرنوشت نامعلوم رکن آبادی در منا

 

با انتشار خبر حادثه خون بار روز پنجشنبه در منا خانواده غضنفر رکن آبادی نگران وی شدند. وی که در جمع زائرین منا در روز پنجشنبه بود هنوز سرنوشتش مشخص نیست.

 

در رابطه با خبر منتشر شده از سفیر سابق کشورمان در لبنان، سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه که در نیویورک به سر می برد در صفحه اینستاگرام خود نوشت: برای سلامتی همه مفقودین از جمله همکار عزیز دکتر رکن آبادی، سفیر سابق کشورمان در لبنان، دعا کنیم.

 

غضنفر اصل رکن آبادی (متولد ۱۳۴۵ در قم) دیپلمات ایرانی است که از ۱۳۸۹ تا اردیبهشت ۱۳۹۳سفیر ایران در لبنان بود. وی دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه لبنان، بیروت است.

 

در پی حادثه منا برخی از رسانه ها خبر از احتمال کشته‌شدن وی در این حادثه را دادند اما خوشبختانه هنوز این خبر تائید نشده است.

 

ايران و اعراب می توانند کار کنند؟

 

گسترش روابط و همکاری های میان بخش های خصوصی ایران و کشورهای عربی از جمله کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در کنار آثار و مزایای اقتصادی از اهمیت سیاسی نیز برخورداراست و با توجه به فضای بی اعتمادی حاکم میان دولت های منطقه ،بخش های خصوصی می توانند دربرقراری پل هاي اعتماد و دوستي میان دو طرف نقش موثر و تعيين کننده اي ايفاء کنند.

 

براين اساس درچارچوب طرح پيشنهاي دکتر ظريف وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران که در مقاله خود تحت عنوان:"الجار ثم الدار"مبني بر تشکيل گروه جي 7 با حضور ايران و 6 کشور عربي حوزه خليج فارس مي توان جايگاه ويژه اي براي توسعه روابط و همکاري ها ميان بخش هاي خصوصي اعضاي اين گروه در نظرگرفت و اساس دورجديد همکاري ها را بر توسعه و گسترش اين نوع از روابط و همکاري ها بنا گذاشت و بدين ترتيب آن را براي هميشه بيمه کرد.چرا که حکومت ها  و دولت ها ممکن است در طول زمان دچار تغييرو تحول شوند اما ملت ها براي هميشه باقي مي مانند و بخش هاي خصوصي نيز در واقع بخشي ازملت محسوب مي شوند هرچند که اين روابط درآغازشکل گيري ازکانال دولتي مي گذرند .

 

حاکميت ارزش هاي اسلامي و برخورداري از ويژگي هاي مشترک فرهنگي که درمواردي مانند توليد کالاهاي مصرفي حلال نقش به مراتب تعيين کننده تري ايفاء مي کند ازديگر مزيت هاي است که بخش هاي خصوصي ايران و کشورهاي عربي از جمله در حوزه خليج فارس ازآن برخوردارند.

 

با اينحال با توجه به وضعيت هاي متفاوتي که ايران و ديگر کشورهاي عربي درمنطقه از آن برخوردارند لذا بايد ضريب ثبات و امنيت را به عنوان يکي از فاکتورها و متغيرهاي تاثيرگذار در بسترسازي براي توسعه روابط و همکاري ها ميان بخش هاي خصوصي دو طرف در نظر گرفت.

 

از اين ديد جمهوري اسلامي ايران با توجه به ضريب بالاي ثبات و امنيتي که ازآن برخورداراست ( و بر همين اساس خيلي از کشورهاي اروپايي با اين ارزيابي که ايران جزيره ثبات در ميان امواج پرتلاطم تحولات خاورميانه به شمار مي رود) طبعا هيچ تهديد و نگراني را متوجه بخش هاي خصوصي کشورهاي عربي که مايل به سرمايه گذاري در ايران باشند ، نمي کند اما برعکس با توجه به اينکه هنوز آثار موج خيزش هاي موسوم به بهار عربي و ناامني ها و بي ثباتي هاي  ناشي از آن به طور کامل از سر کشورهاي عربي عبور  نکرده است لذا براي بخش هاي خصوصي ايران کسب اطمينان از ثبات و امنيت در کشورهاي هدف بخصوص براي حوزه هاي سرمايه گذاري  فاکتور و متغيري مهم محسوب مي شود .توجه به اين نکته با توجه به سرمايه گذاري هاي که ايران بدون احتساب تحولات مترقبه سوريه در اين کشور کرده بود ، بسيارآموزنده است .