حجت الاسلام «سید سجاد ایزدهی»، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به سیر عزاداری برای امام حسین(علیه السلام) در طول تاریخ به خبرنگار حوزه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان گفت: آنچه که در قیام سال 61 هجری اتفاق افتاد از یک فرآیند شروع شد و اتفاقی افتاد که جریان تاریخ را به گونه ای تغییر داد و اسلامی که می رفت به انحراف رود و قابلیت اصلاح نداشته باشد توسط امام حسین(ع) و شهادت ایشان و اسارت خانواده شان حفظ شد و در واقع تغییر اساسی در تاریخ ایجاد شد.
وی ادامه داد: این تغییر موجب شد که در طول تاریخ و تا هشتصد سال بعد از قیام امام حسین(ع) همه قیام ها در جهان اسلام یا به خونخواهی از قیام حضرت باشد یا متاثر از آن به وقوع بپیوندد، همچنین تاثیر دیگری که قیام عاشورا در طول تاریخ داشت این بود که بعد از امام حسین(ع) هیچ حاکم طاغوتی به خود اجازه نمی دهد که از امام (ع) بیعت بگیرد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه، جریان کربلا سرفصلی در تاریخ اسلام تلقی می شود، تصریح کرد: واقعه عاشورا تاثیر جدی در سده های بعدی گذاشته است و در حقیقت به مثابه یک الگو و نماد و جریان برای احیای اسلام ناب است، یعنی هرگاه در فضاهای مختلف بخواهیم اسلام اصیل را فراموش کنیم یا دچار گمراهی شویم یادآوری این قیام به ما کمک می کند که راه صحیح را از راه ناصحیح بشناسیم؛ با توجه به اینکه انسان ها معمولا جریان ها را فراموش می کنند و معمولا مبانی اعتقادی و ذهنی را از یاد می برند به همین دلیل جریان عاشورا و حماسه عاشورا باید از حالت یک تاریخ در می آمد و همواره در ذهن و یاد مردم نمودارمی شد یعنی به گونه ای می شد که مردم همواره در زندگی شان آن را حفظ کنند و به عنوان نماد در کنار خود داشته باشند که چنین شد و این عزاداری ها در طول قرون مختلف نشان از این امر دارد.
حجت الاسلام ایزدهی افزود: اینکه محبت امام حسین(ع) را داشته باشیم ولو به داشتن یک تبرک، تسبیح، مُهر یا تربت حضرت و یا اینکه درهر موقعیتی به دنبال آن هستیم که اعم از روزهای عزا و غیر عزا از زیارت حضرت بهره مند شویم و یا هرروز به امام حسین(ع) سلام می دهیم و زیارت عاشورا می خوانیم همه از نمادهای کربلا است که می خواهیم به هر ترتیبی در کنار خودمان داشته باشیم و در زندگی مان لحاظ کنیم.
وی گفت: این که مردم تلاش می کنند تا مجالس عزاداری برای امام حسین(ع) را حتی با بضاعت اندک برگزار کنند در واقع رویکردی است که قرن هاست میان مردم رواج دارد، بعد از واقعه عاشورا بود که این مساله یعنی برپایی مجلس عزا برای امام حسین(ع) از سوی اهل بیت ادامه یافت و این مساله تنها به دلیل آن نبود که ماجرای عاشورا به عنوان یک مقوله تاریخی در ذهن مردم باقی بماند و مردم اشک بریزند و گریه کنند، البته این موارد هم بود اما مساله مهم تر این بود که ماجرای کربلا و یادآوری این ماجرا و مجلس عزا گرفتن بر آن به مثابه یک پوسته ای است که موجب می شود که آن مغز اسلام حفظ شود، یادواری واقعه کربلا به مثابه پوسته ای است که زیر این پوسته به ماهیت اش پی ببریم و برای خودمان یادواری کنیم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مورد فرهنگ سیاه پوش کردن و سیاه پوش شدن در ایام ماه محرم اظهار کرد: نکته ای که در این دوران مهم است اینکه ما معمولا در جامعه با نمادهایی مواجهیم، همچنان که امروزه بحث نمادگرایی بسیاری جدی شده است، جامعه نمی تواند خالی از این نمادها باشد، مثلا گنبدها مناره ها، نماد است و چهره های مسلمان و چادرهای بانوان نماد است و اگر از جامعه رخت ببندد محتوای جامعه تغییر می کند، بنابراین اسلام علاوه بر ظاهر به باطن نیز تاکید دارد لذا وقتی که مردم عزیزشان فوت شود سیاه می پوشند، وقتی که می خواهند خبر عزاداری را پخش کنند ساه پوش می کنند.
وی ادامه داد: اما در مورد عزاداری امام حسین(ع)، در طول تاریخ این گونه بود که در ایام محرم رنگ و بوی جامعه عوض می شود، چهره اهل بیت(ع) محزون می گشت، درب خانه شان عوض می شد و نشانه های ماتم در جامعه عوض می شد، امروز هم همین است اگر کسی وارد جامعه شیعی شود خود به خود متوجه می شود که جامعه رنگ دیگری گرفته است و انگار خبری هست . پرچم عزا را در مجالس تحریم به این دلیل می زنند که دیگران بدانند که امروز روز عزاست و کسی شادمان وارد مجلس نشود، این سیاه پوش کردن و سیاه پوش شدن در واقع نشان ماتم و احترام عزاداری حسینی است.
وی با بیان اینکه تغییر فضای شهر و سیاه پوش کردن به این دلیل است که ما فقط برای شخصی عزاداری نمی کنیم بلکه می خواهیم فضای عمومی را تحت تاثیر قرار دهیم، گفت: اینکه در روایات تاکید شده که به عزاداران حسینی صله بدهند یا حتی با صدای بلند گریه کنند برای اینکه مردم بدانند اینجا مراسم عزای حسینی است به این دلیل است، اینکه اسلام اصیل حفظ شود.
حجت الاسلام ایزدهی تصریح کرد: عزاداری آن رساندن پیام اسلام به مردم است، باید این عزاداری صحیح باشد، گریه کردن، زدن به سر و صورت همه نشان عزاداری است و در تمام جهان به این عنوان نماد عزاداری است اما ورود برخی نمادهایی که عملا نشانی از عزاداری ندارد و عملا یک تحریف است باید جلوگیری شود، برخی اعمال خشونت آمیز در سیر عزاداری صحیح نیست چرا که باعث تحریف عزاداری ها می شود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: در برخی دسته های عزاداری از سازهای غیر متعارف استفاده می شود که این امر به ماهیت عزاداری ضربه می زند، موسیقی در دسته های عزاداری به معنای عام متناسب با ایام عزا نیست. اما استفاده از طبل و سنج همواره در دسته های عزا بوده است اما باید توجه داشت که حتی همین طبل و سنج در کجا استفاده می شود، مثلا استفاده از طبل و سنج نباید در مسجد باشد چراکه مسجد حریم دارد و موسیقی در فضای مسجد و تکایا قابلیت طرح ندارد.
حجت الاسلام ایزدهی گفت: نباید در عزاداری ها، موسیقی موضوعیت پیدا کند، موسیقی مقدمه ای است برای اینکه مردم بدانند که چه اتفاقی افتاده است و الان دسته عزاداری در حال عبور است، بنابراین موسیقی به تنهایی موضوعیت ندارد و مساله ذکر مصائب امام حسین(ع) است. حال اگر در این بین محوریت برگزاری مراسم عزاداری با مساجد و تکایا باشد در نتیجه کمترین مقدار استفاده از موسیقی را شاهد خواهیم بود.
نظر شما