تراوش اندیشه از قلم

خبرگزاری شبستان// قزوین

روز قلم در تقویم ایران، به عنوان نمادی برای تجلیل از صاحب قلمان وآثار ایشان انتخاب شده است. نامگذاری روز چهاردهم تیر با عنوان «روز قلم»، بی ارتباط با تاریخ کهن تمدن و فرهنگ ساز، سرزمین نیست.

ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه خود آورده است که چهاردهمین روز از تیرماه ایرانیان باستان، روز تیر(عطارد) می نامیدند. از طرفی سیاره تیر یا همان عطارد در فرهنگ ادب پارسی، کاتب و نویسنده ستارگان است.

ارزش قلم در اسلام، قرآن و روایات اهل بیت (ع) بحث دیگری است که به آن می پردازیم، نماد روز قلم برای تجلیل و پیشرفت نویسندگی نوشته ها، فقط یک تلنگر است. در این روز با گرامی داشت یاد و خاطره اهالی قلم و تجلیل از آثار ایشان، شاید بتوانیم گوشه ای از زحمات طاقت فرسای آنان را قدر دان باشیم.

تاریخ نوشتار، حداکثر به 20 هزار سال پیش باز می گردد و با محدود ساختن نظام های نوشتاری مدون، رقمی حدود 6 هزار سال پیش را نشان می دهد. ارقام و اعداد فقط تخمینی است از سوی کاوشگران علمی، در صورتی که بدون شک پیشرفتی از سوی جوامع گوناگون، بدون کمک خط و زبان امکان پذیر نبوده است.

قرآن کریم با قلم خالق قلم، معجزه جاوید پیامبر آخر الزمان است. کتابت و قلم از مقوله هایی هستند که نه تنها کهنه و مانده نمی شوند، بلکه هر روز جنبه هایی تازه از آنها پدیدار می شود.

پروردگار، قرن هاست برای نوشتن سترگ هماورد طلبی می کند: « اگر آدمی و پری گرد شوند که مانند این قرآن آرند،مانند نیارند گر چه برخی شان پشتیبان برخی شوند»یا«اگر درآنچه بر بنده مان فرو فرستاده ایم در گمانید،پس سوره ای همانندش آرید.»

در آغاز قرن بیستم، کسی این تردید را به خود راه نمی داد که قلم و کاغذ را مهم ترین و موثرترین ابزار ذخیره سازی اطلاعات بداند، زیرا در آن زمان جوامع از نظر اقتصادی و فکری به جامعه های کاغذ مدار تبدیل شده بود.

اما پایه های این باور از چندی به لرزه درآمد و با ظهور رایانه، رشد سریع فناوری اطلاعات، تلویزیون، استفاده های گوناگون از میکرو فیلم، میکروفیش و ابزارهای الکتریکی، برتری بی کاغذ و قلم سنتی، به طور جدی به مبارزه طلبیده شد.

همان طور که در طول تاریخ، شکل ظاهری قلم عوض می شده است، روز به روز همراه با صنعت رو به رشد تغییر می کند. اگرچه هنوز کتابخانه های الکترونیکی و اداره های بدون کاغذ و قلم و جامعه های بدون کتاب نیامده است و شاید هرگز نیاید ولی موقعیت ابزار و مواد نوشتنی از بنیاد دگرگون شده است.

این دگرگونی ظاهر قلم ها و نوشته ها، نه تنها از ارزش قلم و صاحبان آن نمی کاهد، بلکه به انتقال لحظه ای نوشته ها، هر آینه مسئولیت و وظیفه قلم را صد چندان می کند.

قلم، زبان عقل و معرفت و احساس انسان هاست و بیان کننده اندیشه و شخصیت صاحب آن است. قلم، زبان دوم انسان هاست. هویت، چیستی و قلمرو قلم بسیار گسترده تراز آن است که در بیان بگنجد.

هر گونه رشد و پیشرفت، پیروزی و آرامش معرفت و شناخت، ریشه در قلم دارد. تمدن ها، تجربه های تلخ و شیرین و علوم نوشتن ماندگار می شوند و آیندگان مملو از تجربه و پر از راه حل هایند.

هر کس می تواند قلمی را بین انگشتانش بفشرد و فرمانش دهد که بنگارد و هر آنچه را از مخیله صاحب انگشت تراوش می کند، بنویسد. قلم، تخریب می کند، می سازد، واقعیت ها را آشکار می کند، آشکارها را نهان می کند و به واقع قلم، معجزه جاویدان است.

سوگند خداوند در قرآن کریم به نام قلم، شاهد بر شرافت و قداست است والقلم ومایسطرون؛«سوگند به قلم آنچه نویسند.» در جایی که خداوند، صاحب هستی به آفریده ای از آفریده های خود قسم یاد می کند، بشر در چه جایگاهی تواند از ارج و منزلت آن سخن براند.

در نخستین ارتباط وحیانی رسول خدا(ص)با مبدا هستی در غار سخن از قلم به میان می آید تا جایی که خداوند خود را این گونه معرفی می کند:«الذی علم بالقلم؛آن که با قلم آموخت.»

با سیری در زندگی پیامبر و امامان(ع) می توان توجه و اهتمام عملی نوشتن را از متن سیره آنان در یافت. این قدر شناسی به حدی بود که گاه موجب اسیران کفار می گشت.

در صدر اسلام، پس از پایان برخی جنگ ها، پیامبر دستور می فرمود اسیرانی که به 10 نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن بیاموزند، آزاد شود این عمل در جامعه محروم از تمدن آن دوره، زیباترین و موثرترین پیام برای ارج نهادن به جایگاه قلم و علم بوده و هست.

حضرت علی(ع)می فرماید،«سفیر و فرستاده تو، ترازوی بزرگواری توست و قلم تو، رساترین و گویاترین چیزی است که از سوی تو سخن گوید.» بر اساس این روایت، قلم، شیواترین و بهترین ابزاری است که در هر برهه از زمان می تواند رسالت خود را انجام دهد.

پیامبر (ص)فرمود: قلم، نعمت بزرگی از طرف پروردگار است و اگر قلم نبود، ملک و دین استوار نمی شد و زندگی شایسته برقرار نمی گردید. امام علی (ع)فرمود: عقل نویسنده در قلم اوست.

اصحاب قلم و نوشتن، می توانند نسل های را در سراشیبی های انحراف سربکشانند یا تعالی ملت هایی را رقم بزنند.

کلام و نوشته، رابط نویسنده و خواننده است. پس می تواند عامل همدلی گردد. درخت قلم اگر در تعهد و تدین ریشه دار باشد، میوه اش شیرین و ماندگار است. ارزش هر قلم به پیام آن است و عظمت نوشته به محتوایش و ماندگاری آثار به ریشه داشتن در حق و صدق.

قلم های شهید پرور، عشق های برتر را بذر افشانی می کنند و شهیدان را در معراج شهادت خاک تا خدا پیش می برند. چه دست هایی قلم شده تا قلم در دست پاکان قرار بگیرد و چه بسیار نویسندگان شجاع که شهید قلم شده اند.

قلم به دست گرفتم که حرف حق بنویسم هرآنچه نتوان گفت بر ورق بنویسم

قسم به جان قلم خورده ام که نای قلم را به دست گیرم و تا آخرین رمق بنویسم

منبع: پایگاه حوزه

پایان پیام/