بهزاد حمیدیه، استادیار دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که نفوذ اندیشه های تکفیری در شبکه های اجتماعی و اینکه داعش در کشورهای مختلف در این شبکه ها فالو (دنبال) می شود، از نظر جامعه شناسی و روانشناسی چه معنایی می تواند داشته باشد، اظهار کرد: تکفیری ها به رغم آن که شاید ظاهر به شدت سنتی باشند و به عنوان سلفی و واپس گرا و افرادی مثلا متعلق به صدر اسلام و اصحاب رسول خدا (ص) خود را معرفی و قلمداد کنند، اما اتفاقا پدیده مدرنی هستند و این مساله در تحقیقاتی که حتی از جانب متفکران غربی انجام شده، کاملا محرز و مشهود و اثبات شده است.
وی با اشاره به این که این سخن از چند جهت قابل بررسی است، ادامه داد: نخست آن که تکفیری ها ساماندهی و سازماندهی و مدیریت خود را به نحو بوروکراتیک انجام می دهند که از ویژگی های جامعه مدرن است. همچنین، داعش کارها و امور را میان خود به صورت تخصصی و حساب شده تقسیم می کنند و با یک مدیریت حرفه ای، نیروهای خود را اداره کرده و به سمت اهداف خود گام بر می دارند. به ویژه اقدام اخیرا آنها و حرکت تروریستی که در فرانسه انجام دادند، نشان از آن دارد که داعش قدرت قابل توجهی در سازمان دهی و سامان دهی افراد خود دارد.
نویسنده «جنبش های نوپدید دینی و هویت ملی» تصریح کرد: جهت دیگر این ادعا که داعش پدیده ای مدرن است آنکه، آن ها از وسایل و ابزار و تکنولوژی مدرن برای کارهای و اهداف خود استفاده می کنند و این مساله نشان می دهد که آن ها افرادی سنتی نیستند بلکه از شبکه های اجتماعی، فضای مجازی، وسایل مدرن نظامی و ... نیز استفاده می کنند و این برخلاف ادعای آن هاست.
وی تاکید کرد: نکته دیگر آن که در جوامع مدرن با پدیده بی هویتی و بحران هویت مواجه هستیم لذا داعش با انجام اعمال خشونت بار و جنایت آمیز و کاملا ویژه و خاص تلاش می کند به افراد هویتی مجزا از جامعه بی شکل امروزی دهد. در واقع مدرنیته تلاش می کند انسان ها را به شکل همسان در آورده و تمایز را میان آنها از بین ببرد و این مساله ای است که محققان به آن پی برده اند که در عصر جهانی شدن ما به پدیده ای به نام مقاومت های محلی و منطقه ای شدن روبه رو خواهیم شد. بنابراین، یک راه هویت بخشی از طریق متمایز کردن و ویژه کردن و جدا کردن خود از دیگران است.
حمیدیه با تاکید بر این که اما سران داعش و مدیران درجه نخست آن ها کاملا در خدمت منافع استکبار هستند و شواهد بسیاری بر این امر گواهی می دهد، بیان کرد: آنها افراد عادی را جذب و به عنوان تروریست تربیت می کنند تا به ترویج خشونت به انحاء مختلف بپردزاند و بر این اساس، سران داعش، نیروهای خود را هویت مند می کنند. در حقیقت آن ها برنامه ای برای افراد سرخورده در اروپا یا حاشیه نشین های اروپا که سال ها نگاه درجه دومی به آن ها شده یا مورد تبعیض قرار گرفته اند، داشته تا آن ها را جذب کنند تا به گمان خود از این رهگذر هویتی پیدا کرده و بتوانند قدرت خود را در جهان به منصه ظهور برسانند. آن ها با این اعمال خود می خواهند به جامعه جهانی نشان دهند ما کسانی هستیم که می توانیم توجه دنیا را به خود جلب کرده و کارهای خود شگفت زده کنیم و حرفی برای گفتن داشته باشیم!
مولف کتاب «معنویت در سبد مصرف» ابراز کرد: در حقیقت تمایز میان افراد بالادست داعش یعنی سران آن ها، با افرادی که جذب می شوند کاملا آشکار است؛ آن سران و درجه یک ها در پی اجرا کردن اهداف آمریکا و اسراییل هستند اما افراد ساده و معمولی که جذب می شوند، برای پیدا کردن هویت و خیره کردن چشم جهان به خود و ایجاد ترس و نشان دادن قدرت خود، به این گروه تروریستی گرایش پیدا می کنند.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا نفوذ اندیشه های تکفیری در شبکه های اجتماعی می تواند نشان از آمیختگی تکنولوژی های بشری با توحش باشد، به شبستان گفت: فضای مجازی و شبکه های اجتماعی از جمله تلگرام، عرصه ای است که می تواند پیام هر فرد یا گروهی را به سرعت در جامعه جهانی منتشر کند به ویژه این که در فضا و شبکه ها همان فضای فراواقعیتی است که از ویژگی های دنیای پست مدرن برشمرده می شود. امروز انسان ها کمتر حوصله رفتن به کلاس درس و دانشگاه و مسجد و منبر و ... دارند اما در عین حال حاضرند ساعت ها در شبکه های اجتماعی وقت خود را بگذرانند و این به دلیل ویژگی ای است که در جوامع پُست مدرن و زندگی در فرا واقعیت وجود دارد.
این استادیار دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین، بهترین جوی که می توان در آن جوان ها را جذب کرد، شبکه های اجتماعی است. در این فضا که فضای کاملا باز و آزاد است و کسی حضور فرد دیگر را نمی تواند ببیند و به راحتی می تواند حرفی را بپذیرد یا نپذیرد لذا این حضور در شبکه های اجتماعی از جمله تلگرام و انتشار اندیشه های تکفیری، توحشی است که در قالب و بسته بندی شیک در حال عرضه شدن است و این از ویژگی های جامعه مدرن است که اندیشه های خود را که کالاهایی بُنجُل است، بزک ظاهری کرده و به دیگران عرضه کند.
نظر شما