افتتاح نمایشگاه «خط سوم» با حضور حجت الاسلام سید حسن خمینی

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در ابتدای این مراسم که با اجرای سید عباس سجادی، برگزار شد؛ مجید رجبی معمار، مشاور فرهنگی هنری شهردار تهران و مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، ضمن خوش آمدگویی به حاضرین، اظهار کرد: خیر مقدم عرض می کنم خدمت حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی که خانه هنرمندان ایران را مزین فرمودند و همچنین برادر عزیز و بزرگوارم حجت الاسلام و المسلمین سید محمود دعایی که از مفاخر فرهنگی و رسانه ای کشور هستند و حضور این عزیزان و همه حاضرین را بسیار مغتنم می شماریم. خانه هنرمندان ایران، خانه همه هنرمندان و فرهیختگان کشور است و انشاالله همه امکانات و ظرفیت های خود را برای هنرمندان ایران به خدمت خواهد گرفت.

مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، در ادامه افزود: همانطور که مستحضر هستید خانه هنرمندان ایران متشکل از 12 انجمن هنری از حوزه های مختلف هنر است که این انجمن ها در واقع شکل دهنده خانه هنرمندان ایران هستند؛ جا دارد در اینجا از سوی شورای عالی خانه هنرمندان ایران نیز خدمت میهمانان خیر مقدم عرض کنم. تمام تلاش ما این است که مجموع مقدورات و ظرفیت های خانه در اختیار همه هنرمندان عزیز کشورمان باشد. بسیار خوشحال هستیم که امشب در این مراسم که در آن از برگزیدگان دومین سوگواره عکس عاشورایی «خط سوم» در دو بخش حرفه ای و آماتور، تقدیر می شود؛ میزبان آثار ارزشمند این عکاسان در دو گالری خانه هنرمندان ایران هستیم.  

رئیس تماشاخانه ایرانشهر ضمن اشاره به ایام اربعین حسینی (ع)، عنوان کرد: برای ما باعث مسرت است که در کنار مجموعه آثار و فعالیت های هنری، اقدامات هنری در زمینه موضوعات و مباحث دینی نیز داریم از جمله حماسه عاشورا؛ امیدوار هستم که همه هنرمندان و هنردوستان از این فرصت مغتنم استفاده کنند و بتوانند این آثار را ملاحظه کنند.

پس از سخنان مجید رجبی معمار؛ سید حسین دعایی مدیرعامل شرکت خط نو، طی سخنانی گفت: ما به طور اخص برای من، اخوی و دوستان اگر نگویم پیش، همزمان با چهره و نام پدر و مادرمان با چهره و نام مبارک حضرت امام بزرگ شدیم و بسیار مایه مباهات و افتخار است که امروز میزبان یادگار عزیز و گرانقدر حضرت ایشان هستیم. حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی بسیار سپاسگزاریم از لطف و عنایتی که به شاگردان خودتان داشته اید به هر حال هنر ذره پروری و بنده نوازی در خاندان بزرگ خمینی منشا خیرات و برکاتی است که انشاالله ما هم به عنایت این بزرگواری شما بتوانیم خیر و برکاتی را در عرصه ای که فعالیت می کنیم، انجام دهیم. دو ماه قبل مرهون لطف شما بودیم و اجازه داشتیم که گزارش فعالیت ها را خدمت تان عرض کنیم و با راهنمایی های شما و عزیزانی که شما معرفی کردید انشاالله امیدواریم بتوانیم خدمتگزار خوبی برای نظام مقدسی که به دست حضرت امام و یاری شما انشاالله ادامه خواهد داشت، باشیم.

وی در ادامه با تشکر از مدیران خانه هنرمندان ایران، افزود: بسیار از راهنمایی ها و عنایات آقای رجبی معمار برای برگزاری این سوگواره استفاده کردیم. همچنین از آقایان موسوی، درویش، استادیان، دیبر اجرایی و هیئت داوران و همه کسانی که ما را یاری کردند که دومین سوگواره عکس را به نحو احسن برگزار کنیم، سپاسگزارم و امیدوارم مشمول دعای خیر همه عزیزان باشیم که سال های سال این سنت نذر فرهنگی را بتوانیم انجام دهیم و سال های آتی انشاالله در حوزه های دیگر هنری هم بتوانیم سوگواره «خط سوم» داشته باشیم و سوگواره عکس «خط سوم» بخشی از جریان فرهنگی ای باشد که به همت عزیزانی که دغدغه فرهنگ را دارند، علاقه مند به انقلاب و بانیان آن هستند و مشتاق انجام فعالیت های درست فرهنگی هستند، برگزار خواهد شد.

در ادامه این مراسم، فیلم کوتاهی از برگزاری نخستین سوگواره عکس «خط سوم» به نمایش درآمد.

سپس سید مجتبی دعایی دبیر سوگواره «خط سوم» به سخنرانی پرداخت و ضمن ارائه آمار در زمینه برگزاری سوگواره عکس، گفت: ما امسال به صورت گسترده تری توانستیم در سایت های خبری بیشتر و سایت های عکاسی معتبر و به صورت سراسری و در کل کشور فراخوان سوگواره را اعلام کنیم. همانطور که انتظار داشتیم بازخورد بیشتری نیز نسبت به سوگواره نخست، گرفتیم. کل آثاری که به دست ما رسید 4449 عکس از 956 عکاس بود که ما عکس ها را به دو بخش تقسیم کردیم؛ بخش حرفه ای و بخش آماتور، دلیل انتخاب بخش آماتور نیز این نبود که عکس های بی کیفیت و یا عکس های موبایلی به دستمان برسد بلکه به این علت بود که کسانی که تازه شروع به عکاسی کرده اند نیز بتوانند در یک میدانی خود را نشان داده و رقابت کنند.

دبیر سوگواره «خط سوم»، در ادامه افزود: در بخش آماتور 429 شرکت کننده داشتیم با 1944 اثر، در بخش حرفه ای 527 شرکت کننده با 2505 اثر؛ با این توضیح که هر شرکت کننده نمی توانست بیشتر از 5 عکس ارسال کند. در بخش حرفه ای کمترین سن 11 سال بود از اراک و بیشترین سن 58 سال از مشهد بود.

وی با تاکید بر شرکت گسترده و پر رنگ بانوان در این رقابت، ادامه داد: کمترین سن بخش آماتور 9 سال از رشت بود و بیشترین سن هم 62 سال از ساری بود. خیلی خوشحالیم که از تمام نقاط ایران تقریبا در این رقابت شرکت کننده داشتیم و این برای ما هدف است که عکاسانی که تاکنون میدان نداشته اند به آنها میدان داده شود و بتوانند عکاسی کنند. امیدواریم سال آینده هم بتوانیم گسترده تر از امسال، سوگواره «خط سوم» را برگزار کنیم.

پس از سخنان دبیر سوگواره، فیلم کوتاهی از آثار این دوره از سوگواره با همراهی موسیقی آلبوم «نی نوا» از حسین علیزاده پخش شد.

سپس سید عباس سجادی روی صحنه رفت و ضمن تقدیر از فیلم و موسیقی انتخابی، گفت: با افتخار از محضر یادگار ارزشمند حضرت امام، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی برای ایراد سخنرانی دعوت می کنم.

حجت الاسلام والمسلمين سيدحسن خميني در ابتدای سخنانش، اظهار داشت: روز بسیار مبارکی است و خدا را شاکرم که این توفیق نصیبم شد در جمع دوستان بزرگوارمان که به همت برادران دعایی شکل گرفته، حضور پیدا کنم. از اینکه توفیق شد و از مزدیک خدمت دوستانمان رسیدم بسیار مشعوفم و امیدوارم انشاالله این جلسه و این جلسات ادامه پیدا کند و به نوعی ابراز ارادت و عرض محبتی باشد از ناحیه ما به ساحت مقدس اباعبدالله.

سید حسن خمینی، در ادامه افزود: این جلسه طبیعتا بیشتر با فضای تصویر تناسب دارد تا با فضای سخن؛ اما به رسم ادب، دوستانمان امر کردند حاج آقا دعایی هم که از هر جهتی بر ما حق و حقوقی دارند فرمودند، چند دقیقه ای هم من عرض ادب کنم. قبل از اینکه مصدع اوقات دوستان شوم به نظرم مناسب است که جلسه مان را با یاد امام بزرگوارمان، شهدای عظیم الاشان انقلاب، درگذشتگان از مجموعه خادمان عاشورا آمیخته کنیم و با نثار فاتحه ای همه آنها را از این جلسه هم بهره مند گردانیم.

وی سپس با اشاره به دیوان شمس، عنوان کرد: در دیوان شمس بیش از 500 غزل در بیت آخرشان افظ خاموش وجود دارد، یا خامش یا خاموش؛ برخی همین را علامت گرفته اند و گفته اند که خاموش تخلص مولانا است اما گروه دیگری با این مخالفت کرده اند و گفته اند نه، مولانا تخلصی به نام خاموش ندارد، شاهدی هم برایش قرار داده اند و گفته اند که تعبیرهای دیگری از قبیل لب فروبند، ساکت باش و ... در بیت های آخر غزل های مولانا هست و لذا گفتند خاموشی تخلص مولانا نیست، خاموشی دستور عارفانه مولانا است. خب این کلام چه تناسبی با جلسه ما دارد؛ هیچ دقت کردید عکس با همه تغییراتی که در فرآیند تصویربرداری شده، جایگاه خودش را از دست نداده بلکه هنوز یک فریم از یک تصویر یا یک حادثه بیش از چندین ساعت فیلم تاثیر گذار است.

یادگار امام تصریح کرد: علت این تاثیرگذاری در همین خاموشی است. عکس ساکت است، خاموش است. این خاموشی یک ویژگی مهم دارد، در این خاموشی یک تولید هنر هم نهفته است.  یک تصویر وقتی شما در مقابلش می ایستید، قوه خیال شما را تحریک می کند، تخیل شما را برمی انگیزد؛ شما داخل تصویر می روید. حتی بعضی از نقاشی ها این حالت را دارند.

وی با اشاره به عکسی که در فیلم کوتاه به نمایش در آمده بود و در آن کودکی با لوله سرومی در بینی اش دیده می شد، افزود: این عکس همه ما را به یک فکر فرو برد، فکرهای مختلف؛ هر کدام ما مانند دیگری نیندیشیدیم. عکس فقط یک هنر نیست، هنرمندساز است. کسی که در مقابل عکس می ایستد، درونش تخیل جوانه می زند. این تخیل جوانه زده، رشد می کند. صدای تصویر را می شنود. از زمان عبور می کند، سفر زمان می کند، وارد تصویر می شود. هر چقدر این عکس قوی تر باشد و هر چقدر فرد غنی تر باشد، این هنر تولید شده قوی تر، غنی تر و عمیق تر است.

سیدحسن خمینی سپس با اشاره به عکس سیاه و سفید، ادامه داد: شاید یکی از علل اینکه عکس های سیاه و سفید عمق تاثیرگذاری بیشتری دارند همین است؛ رنگ را هم حذف می کنند و اجازه می دهند شما با خیال خودتان رنگ را تولید کنید. عکس صرفا یک هنر نیست هم معلول یک هنرمند است و هم علت پیدایش یک هنرمند است. هر کسی به اندازه آن ظرفیتی که در درونش وجود دارد وقتی مقابل یک عکس قرار می گیرد، در درونش هنر تولید می شود و جوانه می زند؛ چه بسا برای کسی که از هنر توشه کمتری دارد، یک عکس صرفا برانگیزاننده یک خیال کوتاه باشد اما برای کسی که روح مستغنی تری دارد یک عکس، یک دریایی از مفاهیم را در درون او به حرکت و جوشش در می آورد. اینجا است که عکس و تصویر صامت از آن جوهر خاموشی استفاده می کند؛ چون سخن گفتن کج تابی دارد.

وی با اشاره به نقش هنرمند، تاکید کرد: بزرگترین کار هنرمند این نیست که هر آنچه هست را به شما نشان دهد، بزرگترین کار هنرمند این است که آنچه در درون شما هست را از قوه به فعل تبدیل کند. دیده اید فیلم هایی که با پایان مبهم رو به رو است، البته از این نکته بعضا بسیار استفاده می شود و ارزش خودش را از بین می برد، تا ساعت ها بعضا تا روزها ذهن بیننده درگیر است. دائم سئوال برایش پیش می آید. عکس همه سئوال های شما را پاسخ نمی دهد بلکه برای شما تولید سئوال می کند. مسئله ایجاد می کند. این مسئله باعث می شود شما بگردید و در درون خودتان پاسخ را بیابید. ارزشش همین جا است و اینجا است که هر کس به اندازه آن ظرف وجودی خود از فضای این هنر بهره می برد.

یادگار امام به بحث در حوزه دیگری اشاره کرد و گفت: برای همه شما شاید اتفاق افتاده، وقتی پیش استاد یا معلم تان یا کسی که نسبت به او به نوعی شاگردی دارید، می روید؛ خیلی وقت ها وقتی شروع به سئوال کردن می کنید بدون اینکه او حرفی بزند، جواب را پیدا می کنید. برای من این بسیار پیش آمده است، تا وقتی با او سخن نگفته بودم جواب را نمی دانستم اما وقتی در مقابل او نشستیم و صحبت می کنیم، همین صحبت کردن تولید جواب می کند؛ چرا؟ برای اینکه حضور او به نسبت به شما تولید فکر می کند. در حضور او شما توان فکری تان تقویت می شود. می گویند اشراقیون را بدین سبب اشراقیون نامیدند که افلاطون درس نمی داده، می نشسته ساکت و افراد در مقابل او می نشستند، ساکت؛ به جای اینکه سخن از فلسفه بگوید، اشراق حکمت می کرده است. مشائیون را می گویند، راه می رفته اند؛ مشی می کردند، در راه رفتن سخن می گفتند.

وی سپس و با اشاره به دعا کردن، ادامه داد: عکس یک هنر ساکت است و به واسطه بهره مندی ای که از این خاموشی و سکوت دارد، هم معلول یک جان هنرمند است و هم علت پیدایش جان های متعددی است که می تواند در درونشان هنر تولید و بارور شود. بگذارید یک بحث دیگری نیز همین جا و به این مناسبت مطرح کنیم؛ در دعا بسیار مهم است که ما دعا کنیم، نه دعا بخوانیم. بسیاری از این کارهایی که ما می کنیم دعا خواندن است، در دعا خواندن از درون شما چیزی نمی جوشد اما آن چیزی که امر شدیم به آن، دعا کردن است. شما خودت در درون خودت تولید نیاز کن با معبودت صحبت کن. تعبیر داریم؛ بخوانید با خدا سخن بگویید، دعا کنید. آنطور که با پدرانتان حرف می زنید با خدا حرف بزنید.

سیدحسن خمینی سپس اضافه کرد: دعا خواند البته از زبان معصومین، دعاهای ماثوره، فوائد بسیاری دارد ولی ما باید در درون خودمان جوشش ایجاد کنیم، آن کاری که بعضا صورت می گیرد، دعا خواند است باید دعا کنیم. با خدا از درون خودمان به قوه تخیل مان به قوه عاقله مان سخن بگوییم و حرف بزنیم.

وی سپس با بازگشت به مبحث عکس، گفت: خاموشی رمز ماندگاری است، به شرطی که از یک جان هنرمند سر بزند و به شرطی که در مقابل جان های هنرمند قرار بگیرد چون خیال دیگران را تحریک می کن. خیال آنها را به سمت جواب های تازه سوق می دهد. برای سئوال های مردم جواب های از پیش تعیین شده ارائه نمی دهد. سئوال های جدید را با جواب هایی جدید توام می کند و عکس مظهر این هنر است. همه ما به خصوص شما که این تخصص را دارید، در مقابل بعضا یک عکس ساعت ها متحیر می مانیم؛ چرا؟ شما در واقع در مقابل خیال خودتان متحیر هستید، خیال شما است که بارور شده، آن تصویر کاری نکرده است. آن تصویر روح شما را به جوشش درآورده است، منتها حاصل فهم هر کس به اندازه ظرف وجودی او است. هر کس به قدر فهمش فهمید مدعا را. آن هم وقتی موضوع عاشورا باشد؛ عاشورایی که از تمام جلوه های حقیقت و تحریک خیال آدمی برخوردار است، همه مظاهر در آن جمع است؛ شور را همراه با شعور دارد. اوج حماسه را همراه با تحیر دارد. غم را توام با حماسه کرده است. کجا از دل اشک، حماسه در می آید؟ به هر کسی بگویید، از غم و اشک خمودگی و رکود درمی آید؛ از حادثه عاشورا است که گریه شور ایجاد می کند.

یادگار امام تاکید کرد: نکته عجیبی است، معمولا آدم ها وقتی کم می آورند گریه می کنند؛ در اینجا وقتی شما گریه می کنید، برانگیخته می شوید. غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد، ساقیا باده بده شادی آن کین غم از اوست! این سوگواره عکس عاشورایی از دو عنصر بسیار بزرگ برخوردار است؛ یک، خاموشی و دو، عاشورایی بودن و این هر دو کافی است برای اینکه یک مجموعه ارزشمندی را فراهم بیاورد.

سیدحسن خمینی در پایان با تشکر از دست اندکاران برپایی این سوگواره، اظهار داشت: این توفیق را برای خودم ارزشمند می دانم که توانستم در جمع شما حاضر باشم. انشاالله سال های سال همه با هم شاهد جشنواره های دیگری از این مجموعه باشیم و بتوانیم این کار بزرگ را در سطحی وسیع تر و بزرگ تر همراه هم مشاهده کنیم.

در ادامه این مراسم با حضور حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، سید محمود دعایی، مجید رجبی معمار، محمد صائبي، افشین بختیار و مهندس ایرج حسابی جوایز و تندیس سیب سرخ دومین سوگواره عکس عاشورایی «خط سوم» به برگزیدگان اهدا شد و حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی از کتاب این نمایشگاه رونمایی کرد.

در بخش حرفه ای؛ سید حسین حدائقی، امیرحسین کمالی، علیرضا رستمی، مینا نوعی و علی اسدالهی سوته تقدیر شدند و حسین ملکی نفر به عنوان سوم، سید علی درمیانی به عنوان نفر دوم و طاهره رخ بخش زمین به عنوان نفر اول معرفی شدند.

در بخش آماتور؛ اسحاق آقایی، هانیه محسنی زاده و امین مرادی تقدیر شدند و فاطمه محرابیان به عنوان نفر سوم، سجاد دادپور به عنوان نفر دوم و مهرناز محمدی به عنوان نفر اول معرفی شدند.

در پایان این مراسم نمایشگاه «خط سوم» در دو نگارخانه «بهار» و «تابستان» خانه هنرمندان ایران افتتاح شد.

گفتنی است سیدحسین دعایی، محسن داجر، سیدمجتبی دعایی، سیدعلیرضا سیدموسوی و حمیدرضا درویش اعضای شورای سیاست‌گذاری این سوگواره بوده‌اند و آثار توسط ساعد نیک‌ذات، افشین بختیار و سیف‌اله صمدیان داوری شده است.

دومین دوره سوگواره عکس عاشورایی «خط سوم» به دبیری سیدمجتبی دعایی برگزار شده و بهزاد استادیان نیز دبیر اجرایی آن بوده است.

نمایشگاه دومین سوگواره عکس عاشورایی «خط سوم» تا 18 آذر ادامه خواهد داشت و علاقه‌مندان می‌توانند برای دیدن آثار به نشانی خیابان آیت‌الله طالقانی، خیابان شهید موسوی شمالی، باغ هنر، خانه هنرمندان ایران مراجعه کنند.