خبرگزاری شبستان: تکیه‌ها، حسینیه‌ها و مساجد شهرستان‌های استان مازندران در ماه محرم شاهد پرشورترین صحنه‌های عزاداری و نوحه‌خوانی در رثای سرور شهیدان حضرت امام حسین(ع)، سومین ستاره تابناک آسمان امامت و ولایت است. در دهه اول ماه محرم، این عزاداری‌ها همه شب با شکوه خاصی بعد از اقامه نماز مغرب و عشا آغاز می‌شود. پس از سخنرانی روحانیون و وعاظ، مراسم سینه زنی و کرب زنی این مراسم با اطعام گسترده عزاداران و اهالی محل به پایان می‌رسد.
هزینه برپایی این مراسم مذهبی و اطعام سوگواران و عزاداران حسینی از محل موقوفات و کمک‌های مردمی تأمین و پرداخت می‌شود. مردم استان مازندران همه ساله به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم، علاوه بر مراسم سخنرانی و مداحی سنت‌های ویژه خود را اجرا می‌کنند. مردم سوگوار استان مازندارن غیر از مراسم سخنرانی و استفاده از مبلغان، مراسم سینه زنی و زنجیرزنی را در روز و شب‌های محرم در سطح شهر و روستاهای استان با سازماندهی اداره تبلیغات اسلامی برگزار می‌کنند.
شبیه‌خوانی
از جمله مراسم سنتی عزاداری و سوگواری مازندرانی‌ها برگزاری مراسم تعزیه «شبیه خوانی» که یکی از نمایش‌های معتبر ایرانی با مضامین واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) است در بیشتر روستاها و شهرها اجرا می‌شود.
دسته‌جات زنجیرزنی
از دیگر مراسم مردم عزادار، تشکیل دسته‌های عزاداری و سینه زنی و زنجیرزنی با لباس‌های مختلف همدست در سنین کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان است.
حمل گهواره
دیگر مراسم سنتی مردم مازندران، حمل گهواره حضرت علی اصغر(ع)، حمل نماد شمربن ذی الجوشن، حمل نماد امام سجاد (ع)، نمایش اسیر کردن اهل بیت امام حسین (ع) در قالب اسیر کردن 50 تن از کودکان با حالت آه و شیون و شلاق زدن کودکان از سوی دشمنان و نمایش شور و شعف دشمنان و به آتش کشیدن خیمه‌های نمادین که به صورت مجزا و پشت سرهم و با تزئین لباس‌های مخصوص در سطح روستاهاست.
در کنار مرثیه خوانی، سینه زنی و زنجیرزنی و کرب زنی هیئت‌های عزادار که کرب شامل دو قطعه کوچک چوبی است که در کف دستان عزاداران قرار می‌گیرد و با خواندن اشعار مداحان به صورت دو ضرب، سه ضرب و هفت ضرب و چند ضرب به هم کوبیده می‌شود، حکایت از حزن و اندوه است. مراسم دیگری همچون پرده‌خوانی، شامل پارچه‌های پرده‌ای از نقاشی صحنه‌های درگیری ظهر عاشورا و تصاویر سربازان و افراد شرکت کننده در نبرد حق علیه باطل و «اشقیاء» و «اتقیاء» و ظلم و ستمی که بر امام حسین(ع) و اصحاب با وفایش که از سوی نقال روایت می‌شود.
تکیه
تکیه‌ها در مازندران از عمده‌ترین مکان‌های تجمع مردم استان در ماه محرم شمرده می‌شوند تکیه در مازندران مترادف با محله معنا می‌شود که دارای ساختمان مستقلی است و این گونه نیست که مانند مناطق دیگر کشور در چادرها به عزاداری امام حسین(ع) بپردازند. محوطه‌های جلویی این تکیه‌ها دارای مکان‌هایی به نام «سقا نفار» است که دارادی دو طبقه است که عمدتاً جوانان محل در طبقه دوم آن تجمع می‌کنند و در طبقه اول آن چای و شربت به عزاداران داده می‌شود و سالمندان و میان‌سالان در تکیه جای می‌گیرند.
مازندران دارای بیشترین حسینیه برای عزاداری امام حسین(ع) در کشور است. در مازندران دو روز پیش از آغاز ماه محرم مردم به پیشواز این ماه می‌روند، در دو روز اول ماه محرم نیز مردم مازندران برای ورود امام حسین(ع) به کوفه شهرها را چراغانی می‌کنند، اما پس از دو روز وقتی که ناجوانمردی اهل‌کوفه برایشان آشکار می‌شود، شهرها را سیاه‌پوش می‌کنند.
عزاداری ماه محرم در شهرستان آمل
در شهرستان آمل مهمترین سوگواری مذهبی، برپایی عزای سالار شهیدان اباعبدالله الحسین و سایر ائمه طاهرین(ع) و بانو فاطمه زهرا(س)، است که در مساجد، تکایا و منازل برپا می‌شود. مفصل ترین عزاداری در دهه اول ماه محرم است که هر طایفه وسایل عزاداری را در تکایای مخصوص به خود از هر نظر فراهم می‌آورند. هر طایفه بسته به اهمیت و کثرت افراد خود دارای یک یا چند تکیه هستند و در هر تکیه نیز چندین «سقاخانه» وجود دارد که هر یک مخصوص به یک تیره از همان طایفه است. آنها پرچم‌های عزا را بر ستون‌های سقاخانه نصب کرد، آماده عزاداری و پذیرائی عزاداران و میهمانان می‌شوند.
از برنامه‌های روز عاشورا در این شهرستان حرکت دسته سینه زنی و زنجیرزنی است که با صفوف منظم و بر طبق برنامه معین از تکیه سر محل حرکت می‌کنند، پیشاپیش دسته‌ها، اسب سفیدی که نماد اسب امام حسین «ذوالجناح» است با روپوشی از پارچه سفید و خون آلود در حرکت است، در گردن ذوالجناح پارچه‌های حریر سبز یا قرمز پیچیده است.
در روز عاشورا، در شهرساری، دسته‌های عزادار بر طبق یک برنامه منظم به تکایا رفته، با نزدیک شدن به تکیه، جوانان همان محله با برداشتن قدم‌های کوتاه و با خواندن اشعار مناسب به استقبال دسته میهمان آمده، بدین ترتیب خیر مقدم می‌گویند و با رسیدن دسته و پرچم‌های عزا، گوسفندی از طرف میزبان، جلوی آنان قربانی می‌شود. در تکایای قدیمی این شهر که قدمت بیشتری دارد سینه زنان زیادتری جمع شده، با شور و شکوه خاصی عزاداری می‌کنند. مردم ساری فرصت عزاداری در این ایام را مغتنم شمرده، در رسیدن به نیازهای مادی و معنوی به دعا و نیایش و نیز سنت نذر روی می‌آورند و پس از استجابت خواسته شان معمولاً در تکایا یا در منزل، به دیگر عزاداران طعام داده، به عزاداری می‌نشینند. در شب اربعین نیز در اکثر منازل، غذا بخصوص کشمش پلو درست می‌کنند و آن را به عنوان تبرک میان دوستان و آشنایان و افراد بی بضاعت تقسیم می‌کنند.
عزاداری ماه محرم در شهرستان بابل
در شب و روز هفتم ماه محرم، مردم عزادار و سوگوار و هیئت‌های عزادار محلات در تکایا و سقا تالارهای شهرستان بابل از جمله «پیرعلم»، «امامزاده قاسم»، «کیجا تکیه»، «ابوالحسن کلا»، «شیادهم، «شهیدآباد»، «لنگور مقری کلا»و سایر سقاتالارهای روستاها، مراسم ویژه سنتی هفتم محرم را که منتسب به حضرت باب الحوائج حضرت ابوالفضل العباس(ع) است، با شکوه خاصی به جای می‌آورند.
براساس یک سنت جاری، مردم سوگوار و هیئت‌های عزادار بابل به انگیزه مصادف شدن روز هفتم محرم با مسدود شدن آب روی اصحاب با وفای امام حسین(ع) و به یاد سقای تشنه لب کربلا، با تجمع در این اماکن متبرک و روحانی، برای رفع حاجات خود و برآورده شدن مشکلات و شفای عاجل بیماران، مراسم نذر و نیاز و توسل را به جای می‌آورند. آنان با خیرات کردن چای، شیر، شربت و حلوا و نان‌های قندی و سوخاری میان عزاداران و قربانی کردن گوسفند در این مکان ها به سوگ نشسته و خاطره جانبازی‌ها و رشادت‌های سالار دشت نینوا، حضرت ابوالفضل(ع)، علمدار و حماسه سازان عاشورا را گرامی می‌دارند.
در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی این عزاداری‌ها با مجالس وعظ و تعزیه و دسته روی به اوج خود می‌رسد و مردم با پوشیدن جامه‌های سیاه با حزن و اندوه خاصی در سطح تکایا و مکان‌های مذهبی محلات شهر و روستا تجمع کرده و با دسته روی از هر محله به سایر محلات و روستاهای همجوار عزاداری می‌کنند. دسته‌های عزادار شامل سینه زنان، زنجیرزنان و کرب زنان در سطح شهر بابل با عبور از محلات در مقابل مسجد یا تکیه هر محله عزاداری می‌کنند. این مراسم در محوطه و صحن «امامزاده قاسم» و «تکیه پیرعلم » بابل از ویژگی خاصی برخوردار است. عزاداران در این مراسم علاقه‌مندی و پایبندی خود را به ساحت مقدس خاندان عصمت و طهارت ابراز می‌دارند.
«تعزیه» یا شبیه خوانی یک مراسم نمایشی و مذهبی است که ابتدا به منظور همدردی برای سالار و سرور شهیدان عالم حضرت حسین بن علی(ع) و تشریح وقایع شهادت آن امام همام و یاران وفادارش به وجود آمده بود که به صورت روضه خوانی در منازل شخصی برگزار می‌شد. بعدها در تکایا و مکان‌های مذهبی و سقاتالارها ادامه یافت. معمولاً هر تعزیه از 10 تا 15 بازیگر و چند نوازنده طبل و شیپور و قره نی و سنج و دهل تشکیل می‌شود که در مواقع ضروری داستان، تعزیه خوانان را یاری می‌دهند.
از یازدهم محرم مراسم سخنرانی و وعظ و تعزیه در حسینیه‌ها و تکایا و زینبیه‌ها و منازل مردم و مشتاقان اهل بیت(ع) تا پایان ماه محرم و ماه صفر ادامه پیدا می‌کند. برخی از این مراسم صبح زود پس از اقامه نماز صبح و برخی در عصر قبل از اذان مغرب برگزار می‌شود و مدت این روضه خوانی‌ها یک هفته تا 10 روز است و بر سردر منازلی که مداحی و سخنرانی در ماه محرم در آن برگزار می‌شود، بیرق‌ها و پارچه‌هایی از مجلس عزاداری امام حسین(ع) به چشم می‌خورد.
مراسم نخل کشی در شهرستان ساری
نخل نوعی تابوت چوبی است که بر بالای آن حالتی قوسی و محراب مانند دارد و با پارچه‌های سبز رنگ، که رنگ نمادین ائمه(ع) است و پارچه‌های سیاه به عنوان نمادی از عزا بر آن می‌پوشانند. نخل دارای چهار پایه چوبی و به ارتفاع یک و نیم متر است، که در مسجد روستای تیله بن ساری این نخل وجود دارد. زیرا مردم تیله بن همگی از سادات بوده و خود را در عزای جدشان حسین ابن علی(ع) سزوارتر می‌دانند. نظیر این نوع نخل‌ها و نخل کشی در برخی از روستاهای استان مازندران به‌عنوان مثال در روستای نوا از توابع آمل نیز و جود دارد.
پایان پیام/
نظر شما