محمد نخی، دبیر علمی کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، مدرس دانشگاه و از نویسندگان عرصه تاریخ فرهنگ و تمدن در گفت و گو با خبرنگار قران و معارف خبرگزاری شبستان در رابطه با موضوع شیوه های تبلیغاتی مسلمانان در جهان اسلام، کارآمد بودن یا نبودن این شیوه ها و کاستی های موجود در این زمینه گفت: بیست و نهمین کنفرانس وحدت اسلامی، امسال با حضور علما، نخبگان و اندیشمندانی از داخل کشور و مهمانانی از بیش از 50 کشور اسلامی در تهران برگزار می شود که پس از مراسم افتتاحیه این نشست، برنامه های علمی کنفرانس در سه پنل و در قالب 14 کمیسیون پیگیری می شود.
وی افزود: یکی از کمیسیون های علمی کنفرانس به همین مطلب اشاره دارد که آیا امروز شیوه های تبلیغاتی در جهان اسلام کارآمد است یا خیر؟ این نکته را باید از این منظر بررسی کرد که آیا شیوه هایی که ما به عنوان مسلمان (به خصوص قشر فرهنگی و اهل قلم) در جهان اسلام به کار می بریم کارآمد هستند؟ در ابتدا کارآمدی را باید تعریف کرد؛ وقتی به این مسئله اشاره می شود در نقطه مقابل آن می گوییم: مسلمانان شیوه های تبلیغاتی قوی ندارند و از آن سو شیوه های تبلیغاتی دشمن در این مسیر قوی تر است. اما آیا این قوی بودن به معنای مثبت بودن نیز هست؟ این یک نکته بسیار مهم است که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
این پژوهشگر علوم انسانی تصریح کرد: مسئله دیگر، بحث رویارویی دو جبهه حق و باطل است که با استفاده از یک گریز تاریخی به صدر اسلام به آن می پردازیم به عنوان مثال جبهه امام علی علیه السلام و جبهه معاویه. آیا سپاه و اندیشه علی علیه السلام قدرت رویارویی با امثال معاویه بن ابوسفیان را نداشت؟ معاویه از جمله خلفا و سلاطینی است که در طول حاکمیت خود از شیوه های تبلیغاتی بسیار قوی استفاده کرده است. اما آیا علی ابن ابیطالب علیه السلام این قدرت را نداشت که با او مقابله کند؟ شخص حضرت در این رابطه در یک جمله می فرماید: اگر جایگاه خدعه و مکر در آتش جهنم نبود من علی بیش از همه شما به این مسایل آشنا بودم.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به نوع برخوردهای اسلامی در این رابطه خاطرنشان کرد: مسلمانان باید با تاسی به پیامبر اسلام و بزرگان خود، همچون علی ابن ابیطالب علیه السلام با حفظ حریم ها و در راس همه آنها رعایت چهارچوب های اخلاقی قدم بردارند و طبعا حفظ حرمت ها و حرکت در چهارچوب های عقلانی و اخلاقی منافاتی با استفاده تمام عیار از امکانات مادی به خصوص مسایل و ابزارهای تبلیغاتی ندارد.
دکتر نخی افزود: امروز نخبگان جهان اسلام می بایست خود را به جدیدترین شیوه های تبلیغاتی مجهز کنند البته نه برای پیشبرد اهداف و حفظ منافع حزبی و گروهی بلکه برای پیشبرد منافع عالیه جهان اسلام .
وی تاکیدکرد: به نظر من عصاره و فشرده قرآن و تمام آیین اسلام، دو اصل اساسی یعنی «اخلاق» و «عقلانیت» است و بسیار زیباست که ما بتوانیم از شیوه های تبلیغاتی برای نهادینه کردن این دو عنصر مهم استفاده کنیم. آیا کنفرانس وحدت که در پی نهادینه کردن فرهنگ تقریب و همزیستی مسالمت آمیز و در نهایت احیای تمدن نوین اسلامی و احیای امت واحده اسلامی است چیزی جدای از اخلاق و عقلانیت را دنبال می کند؟ آیا ما به عنوان کسانی که در مسیر تحقق تقریب گام برمی داریم نباید مجهز به جدیدترین شیوه های تبلیغاتی باشیم تا بتوانیم فرهنگ عالیه تقریب را که همان فرهنگ اخلاق و عقلانیت و در یک کلام همان فرهنگ ناب اسلامی و قرآنی است، نهادینه کنیم؟
استاد نخی در بخش دیگری از سخنان خود با عنوان این که وحدت و تقریب باید هم در عرصه توده های مردمی و هم در عرصه خواص نهادینه شود، گفت: توده های مردم برای تقریب، باید به مسایلی پایبند باشند اما عموم مردم و توده های مردمی قدرت تبلیغاتی ندارند. قدرت تبلیغات معمولا در عرصه خواص (که هم اهل علم از دانشگاهیان و حوزویان و هم حاکمیت را در بر می گیرد) دیده می شود. این خواص هستند که ممکن است به عنوان مثال صاحب کرسی ای در یک دانشگاه یا حوزه باشند و یا منبر یا تریبونی در اختیار داشته باشند، یا اهل قلم باشند که نفس همین فرصت قلم و نوشتن یک محور اساسی در تبلیغات است.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: در کنار خواص، حاکمیت ها در جهان اسلام نیز با در دست داشتن شبکه های ارتباطی از قبیل شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای یا سازمان های مختلف حکومتی اگر به معنای واقعی به دنبال تحقق عینیت اسلام و تمامیت آن باشند می توانند از این امکانات سرشار استفاده کنند.
وی تصریح کرد: ما در جهان اسلام به لحاظ نیروی انسانی قوی، یعنی نخبگانی که متخصص عرصه تبلیغات باشند کمبودی نداریم. اما برای جهت دهی به این نخبگان باید یک برنامه ریزی دقیق انجام شود یعنی یک مسیریابی و سپس قرار دادن توده های مردم و حتی خواص در این مسیر، برای اینکه به جهانیان نشان دهیم که مسلمانان قدرت تبلیغاتی قوی دارند و از این فرصت و قدرت، نه برای پیشبرد اهداف و منابع حزبی و گروهی خود بلکه در جهت تحقق حاکمیت عقل اخلاق و حاکمیت اسلام استفاده می کنند.
نظر شما