رکود ادبیات افغانستان/ادبیات غیرمتعهد مرده است

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر صادق دهقان، مدیر خانه ادبیات افغانستان عصر دیروز در شب شعر تبسم ویژه افغانستان که در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد ضمن درود بر شهدای افغانستان گفت: شب شعر تبسم برنامه ای است که نه فقط برای شهدای زابل بلکه برای گرامیداشت یاد و نام شهدا و بازماندگان جنایات طالبان است.

دهقان با بیان اینکه طالبان هنوز به جنایات خود ادامه می دهند، عنوان کرد: ما اینجا آمده ایم تا بار دیگر اعلام کنیم که به توطئه سکوتمدارانه حاکمان افغانستان اعتراض داریم، آمده ایم نه بگوییم به تمام نابسامانی های افغانستان که از جانب حکومتداران به مردم تحمیل می شود.

وی تصریح کرد: اینکه چرا سخن از حکومت گران است و ما آنها را متهم می کنیم دلایل زیادی دارد، از ماست که برماست تا زمانی که جامعه و مردم چیزی را نخواهند فضای سیاسی و اجتماعی جامعه تغییر نمی کند.

مدیر خانه ادبیات افغانستان ادامه داد: در سال های اخیر شاهد بودیم که مردم افغانستان در مقابله با طالبان تسلیم قضا و قدر بودند. این تفکر رکود و رخوت را برای جامعه می آورد، حکومتگران از این تفکر سوءاستفاده می کنند و موج سواری می کنند.

وی با بیان اینکه در افغانستان با آسیب های زیادی مواجه هستیم، اظهار داشت: پاکستان با افغانستان بازی صلح راه انداخته است و هنوز ما را بر اساس سیاست های صد سال گذشته خود می خواهد در صورتی که دو سال از مرگ ملاعمر پلیدترین فرد منطقه می گذرد.

دهقان با اشاره به آسیب های امنیتی در افغانستان بیان کرد: گسترش ناامنی از مناطق جنوب به سایر مناطق و ناامن سازی کل افغانستان از دیگر آسیب های امنیتی است که با آن مواجه هستیم، ترویج و عادی سازی فرهنگ آدم ربایی، گروگان گیری و سر بریدن آدم ها از دیگر آسیب هاست.

مدیر خانه ادبیات افغانستان در مورد آسیب های اقتصادی افغانستان یادآور شد: در طول 12 سال گذشته صنایع نوپای ما به تعطیلی کشیده شده است و ما شاهد بیکاری عده زیادی هستیم، ما شاهد فساد مالی اداری هستیم.

دهقان در مورد آسیب های اجتماعی افغانستان نیز خاطرنشان کرد: اعتیاد گسترده بیداد می کند از زیر پل سوخته معتادان را جمع آوری کردند تا در سرپناهی لوکس جای دهند اما معلوم نیست که در ماه فروردین و از آن به بعد چه بلایی بر سر این افراد خواهد آمد.

وی آتش زدن یک آدم در شب نوروز و در جوار مسجد خدا، سنگسار نمودن انسان ها بدون توجیه عقلی و دینی، چشم درآوردن، گوش، لب و بینی را بریدن، لگد مال کردن زنان و کودکان را از دیگر آسیب های اجتماعی در افغانستان برشمرد.

دهقان در مورد آسیب های سیاسی افغانستان عنوان کرد: تقلب گسترده در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را شاهد بودیم که هنوز پیامدهای آن را به دوش می کشیم و شاهد ناامنی هستیم.

مدیر خانه ادبیات افغانستان در مورد آسیب های علمی و فرهنگی افغانستان اظهار داشت: در طول ماه قبل شاهد بودیم استادان پوسیده دهه 60 اعتصاب کردند که بازنشسته نشوند در صورتی که دروازه های دانشگاه های دولتی بر روی مرزهای دانش، فرهنگ و هنر بسته است. در طول 14-15 سال گذشته شاهد کینه توزی حاکمان با زبان فارسی هستیم. زبان فارسی زبان مادری افغانستان و زبان دوم اسلام است.

وی تولید متفکران قبیله ای با برندهای خارجی را از دیگر آسیب های فرهنگی افغانستان عنوان کرد و افزود: تفکر واپس گرا فقط متعلق به طالبان نیست، تمام کسانی که مثل من و شما کت و شلوار می پوشند با همین تفکر طالبان می خواهند ما را در عرصه جهانی به عقب بکشند.

دهقان با طرح این سوال که چرا در این مراسم صحبت از آسیب ها می کنیم، بیان کرد: اینجا ما می توانیم به پیوند ادبیات و فرهنگ و هنر با سیاست اشاره کنیم. متاسفانه جلوی ادبیات متعهدانه را با زور و زر و تزویر می گیرند تا بتوانند موج سواری کنند.

مدیر خانه ادبیات افغانستان با اشاره به اینکه ادبیات متعهد، ادبیات انسانی است، تصریح کرد: ادبیات متعهد، ادبیات صلح جو و عدالت خواه است و به ایدئولوژی های چپ و راست، سیاست و هیچ حکومتی وابسته نیست.

وی با بیان اینکه وظیفه ادبیات و هنر کمک به تکامل انسان هاست، خاطرنشان کرد: آسیب های متعددی این ادبیات را تهدید می کند. وقتی قشر ادیب و هنرمند سخنی از ادبیات متعهد نکنند پس این ادبیات و هنر به چه درد می خورد.

دهقان اظهار داشت: وقتی ادبیات متعهد نباشد فقط به تفنن می پردازد، از واقعیت های اجتماعی و سیاسی گذر می کند و به گفتگوهای عاطفی، پنهانی و خیالی بسنده می کند ما چنین ادبیاتی نمی خواهیم چون مرده است، چنین ادبیاتی به درد روزگار ما و به درد آیندگان نمی خورد.

مدیر خانه ادبیات افغانستان با اعتقاد بر اینکه ادبیات افغانستان به ویژه شعر راکد مانده است، بیان کرد: امیدوارم تا دیر نشده برای این معضل چاره ای بیندیشیم، ادبیاتی که راکد بماند پس از مدتی خاصیت خود را از دست می دهد.

وی یادآور شد: ما جریان شعری و ادبیات اعتراض در افغانستان نداریم البته کسانی بودند که شعر اعتراضی می گفتند اما این به جریان تبدیل نشده است وقتی جریان اعتراضی وجود نداشته باشد همیشه عقب می افتیم. وقتی ادبیات اعتراضی نداشته باشیم، نمی توانیم افتخار کنیم.