به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت، وقف با وجود داشتن آثار فراوان اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی همواره به عنوان یک نهاد تاثیر گذار در جامعه اسلامی مطرح بوده است. وقف از افتخارات دين اسلام است و به طور غيرمستقيم در قرآن و به طور مستقيم در سيره پيامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان معصوم(علیهما سلام) به آن توجه فراوان شده است.
فلسفه تاسيس و ترويج نهاد وقف در اسلام پر کردن خل‍اها و برطرف کردن نيازهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه اسلامی است. از صدر اسلام تاکنون به دنبال بروز مشکل در زندگی اجتماعی و اقتصادی، انسان‌های خير و نيکوکار با ايجاد موقوفات و تعیین مصرف درآمدهای آن در جهت رفع مشکل اقدام کرده اند. با مروری بر اسناد وقف و تاريخچه اوقاف ملاحظه می‌شود واقفين با دور انديشی و بلند نظری وصف ناپذيری حتی برای رفع نيازهای به ظاهر کوچک و کم اهميت دست به اجرای سنت حسنه وقف زده‌اند.
در قسمت اعظم حافظه اذهان عمومی وقف و واقف اینگونه تعریف می‌شود که واقف باید لزوماً فرد ثروتمندی باشد و مال عظیمی را وقف کند. تعریفی که با طرح چند سال اخیر اوقاف تحت عنوان همه واقف باشیم و وقف مشارکتی دچار تغییر شده و زمینه وقف را برای همگان با هر مقدار تمکن مالی فراهم کرده است.
وقف مشارکتی به سیستمی در ایجاد موقوفه گفته می‌شود که در آن تعداد زیادی واقف، بر موضوعی واحد، با یک وقفنامه مشترک، وقف می‌کنند. در این نوع وقف واقفان، با هر تعداد و با هر سرمایه و سهمی می‌توانند در وقف ورود پیدا کنند.
حجت الاسلام ولی عادلی، مدیرکل اوقاف گیلان در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار کرد: یکی از ارکان احیای تمدن اسلامی، احیای سنت حسنه وقف است.
وی با بیان اینکه توسعه همه جانبه جامعه دینی نیاز به توسعه در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارد، گفت: جایگاه سنت حسنه وقف در این مدل از توسعه قابل توجه است.
مدیرکل اوقاف گیلان تاکید کرد: باید در حوزه توسعه از ظرفیت وقف استفاده کنیم و جامعه مخاطب وقف از آثار و برکات وقف سهم بیشتری داشته باشد.
وی با اشاره به اجرای طرح همه واقف باشیم از سوی سازمان اوقاف، گفت: تصور عمومی از وقف این است که معمولاً واقفان تمکن مالی دارند و اموال مازاد بر نیاز خود را وقف می‌کنند اما الزاماً همه واقفیان اینگونه نیستند.
عادلی یادآور شد: با طرح همه واقف باشیم هر کسی می‌تواند طبق وسع و توان خود به سنت وقف عمل کند.
وی اذعان کرد: در این طرح کسانی که به تنهایی امکان انجام وقف ندارد در یک اقدام مشترک، مالی را وقف می‌کنند، همه واقف هستند و طبق نیت مشترک آنان به وقف عمل می‌شود.
ترویج وقف مشارکتی نیازمند فرهنگ سازی
مدیرکل اوقاف گیلان، ترویج وقف مشارکتی در جامعه را نیازمند فرهنگ سازی دانست و گفت: تبلیغ و نهادینه کردن فرهنگ وقف نیازمند همکاری و تعامل دستگاه‌های اجرایی، مشارکت اقشار مختلف مردم و رسانه‌ها است.
عادلی، وقف مشارکتی را در تسهیل امور برای انجام وقف موثر خواند وگفت: مردم می‌توانند به صورت مشارکتی با دوستان و اقوام خود دارایی یا املاکی را وقف کنند.
وی در ادامه گفت: برخی از پروژه‌های عمرانی به دلیل نیاز به نقدینگی بالا، شاید نتوانند در قالب یک موقوفه مبتنی بر یک یا چند واقف محدود تعریف شوند، به همین دلیل نمی‌توان از ظرفیت وقف برای توسعه پروژه‌های عمرانی و عام‌المنفعه استفاده کرد که استفاده از وقف مشارکتی تا حد زیادی این مشکل را برطرف کرده و راه را برای تاسیس چنین موقوفه‌هایی هموار می‌کند.
مدیرکل اوقاف گیلان از بررسی وقف سهام و بیمه عمر در شورای فقهی سازمان اوقاف خبرداد و گفت: این موضوع از این جهت که برخی افراد جامعه می‌خواهند بعد از فوت، در سرمایه پرداختی از سوی بیمه اوقاف را متولی قرار دهند که ملکی خریداری و وقف شود در حال بررسی است.
وقف، ابزاری برای شکوفایی جامعه
دکتر ابراهیم قاسمی روشن، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان نیز اظهار کرد: دین اسلام، دین جامع و کاملی است و سعی کرده از ابزارهای مختلفی برای شکوفایی جامعه استفاده کند.
وی با بیان اینکه ابعاد آموزشی و فرهنگی وقف در جوامع اسلامی بسيار گسترده است، گفت: وقف به عنوان يک منبع مالی مردمی پشتیبان مدارس و مراکز علمی جهان اسلام بوده است.
این استاد دانشگاه، تاسیس مدارس علمیه، کتابخانه، مراکز آموزشی، کمک به تحریر کتب دینی و نشر معارف را بخشی از موهبات فرهنگ ساز وقف برشمرد و گفت: وقف علاوه بر کارکردهای فرهنگی کارکرد اقتصادی نیز دارد.
وی تاکید کرد: وقف می‌تواند تاثیرات فراوانی از نظر فردی و اجتماعی در جامعه داشته باشد.
قاسمی روشن، کاهش فاصله طبقاتی را از کارکردهای اقتصادی و در عین حال اجتماعی وقف معرفی کرد و گفت: فرهنگ وقف فاصله طبقات محروم مانده از امکانات و معیشت و قشر مرفه را کاهش می‌دهد.
وی با بیان اینکه پذیرفته نیست بین طبقات اجتماعی فاصله فاحش وجود داشته باشد، گفت: وقف با توسعه روحیه تعاون، نوعدوستی، ایثار و خیرخواهی زمینه محرومیت زدایی جامعه را فراهم می‌کند.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: جامعه هر چه قدر هم که به سمت توسعه حرکت کند و قشر محروم نسبت به گذشته از سطح بالاتری برخوردار باشد اما فاصله وجود دارد و بر همین اساس همواره نیاز به یکی از کارکردهای وقف به عنوان کاهنده فاصله طبقاتی احساس می‌شود.
نظر شما