جشن نوروز تجلی صلح و همبستگی و سبک زندگی سالم

به گزارش خبرنگار گردشگری شبستان، نوروز در لغت به معنی روز نو و در اصطلاح مراسمی است که در آغاز فصل بهار و نخستین ماه و سال خورشیدی برابر با 21 ماه مارس میلادی جشن گرفته می شود و 13 روز طول می کشد.

جشن نوروز در تمام کشورهای عضو پرونده ثبت جهانی به جز هند و پاکستان در سطح ملی برگزار می شود. نوروز آمیزه ای است از جشن ها و مراسم مختلف، رویدادهای آیینی و فرهنگی که در هر خانواده و جامعه ای برگزار می شود.

بازی های سنتی، غذاهای مخصوص، اجرای رقص و موسیقی، ادبیات و بیان های شفاهی، صنایع دستی و نقاشی از جمله فعالیت هایی هستند که به مناسبت نوروز اجرا می شوند.

یکی از متداول ترین غذاهایی که تقریبا در تمام کشورهای عضو پرونده ثبت جهانی آیین نوروز با استفاده از جوانه گندم طبخ می شود سمنو یا هریسه نام دارد.

سبز کردن سبزه یاسمنی از دیگر تشریفات نوروز در برخی کشورهاست که از جوانه گندم رویانده می شود و جنبه نمادین و سمبولیک دارد.

ارزش هایی همچون صلح و همبستگی، دوستی و همجواری، تسامح و تنوع فرهنگی، سبک زندگی سالم و نوزایی محیط زندگی در طول هزاران سال توسط رویداد فرهنگی جشن نوروز، ترویج و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و می شود که در نتیجه منجر به احترام به طبیعت و احترام متقابل میان فرهنگ ها می شود.

زنان نیز همواره نقش چشمگیری در برنامه ریزی، مدیریت، اجرای مراسم نوروز و نیز انتقال این فرهنگ و دانش سنتی به جوانان و به نسل های بعد ایفا می کنند. این آیین بخشی از هویت فرهنگی مردم یک سرزمین بوده و به تقویت و قوام آن می افزاید.

نوروز با قدمت تاریخی و گستردگی جغرافیای بسیار وسیع خود، طیف وسیعی از شاخصه های میراث فرهنگی ناملموس را دربرمی گیرد و شامل اشکال و تجلیات فرهنگی است که بر مبنای اساطیر، افسانه ها و داستان ها، حماسه، شعر، موسیقی، رقص، رفتارهای گروهی و زبانی، تجربیات، مهارت، هنر و اشیاء متنوع مثل ابزارکاری یا زندگی روزمره شکل گرفته است.

مراسم ها و آیین ها

نوروز آمیزه ای است از مراسم مختلف، رویدادهای آیینی و فرهنگی که در هر خانواده و جامعه ای برگزار می شود. یکی از کارکردهای اصلی نوروز گردهمایی های عمومی در فضاهای فرهنگی است، جایی که تبادلات فرهنگی و مراسم و جشن ها رخ می دهد.

دید و بازدید عید یا عید دیدنی یکی از سنت های نوروزی است که در بیشتر کشورهایی که آن را جشن می گیرند، متداول است.

ساعات اولیه نوروز با دیدار اقوام و خویشان، سالمندان، همسایگان، خانواده های عزادار و افراد ناتوان شروع می شود.

دادن هدیه نوروزی (عیدی) به خصوص به کودکان در ایام نوروز مرسوم است.

چیدن سفره نوروزی یکی از ارکان اصلی نوروز است. هر کدام از اشیاء و خوراکی های انتخابی بر سر این سفره در عید نوروز نمایانگر نماد و معنای خاصی است از جمله پاکی، روشنایی، وجود زندگی و دارایی.

ترویج ارزش های صلح و همبستگی از طریق جشن نوروز باعث ترویج ارزش هایی همچون صلح و همبستگی، دوستی و همجواری، تسامح و تنوع فرهنگی، سبک زندگی سالم و نوزایی محیط زندگی شده که این ارزش ها توسط جشن نوروز در طول هزاران سال از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

هدف اصلی نوروز تشویق و ترغیب، انتقال نگرش ها و رویکردهای رفتاری به سمت پایداری ای است که در فعالیت هایی مثل کاشت نهال، احترام به منابع آبی و خانه تکانی با هدف حفظ طبیعت و محیط زیس نمود پیدا می کند.

مدیریت و انتقال فرهنگ و دانش های سنتی نوروز توسط زنان با برنامه ریزی، مدیریت و اجرای مراسم نوروز و انتقال فرهنگ و دانش های سنتی آن به نسل های بعد همواره نقش چشمگیری در این رویداد فرهنگی دارند.

حضور پررنگ زنان و کودکان، نقش مدیریتی زنان در چگونگی برگزاری نوروز و آموزش آنها به کودکان و نسل های جوان تر و ایجاد دلبستگی به نوروز در آنها، از خصلت های بارز جشن نوروز و از جمله مهمترین عوامل پایداری سنت های نوروزی به شمار می آیند.

هویت فرهنگی جشن نوروز

نوروز بخشی از هویت فرهنگی کشورهای حوزه نوروز را شکل می دهد و به تقویت آن می پردازد. در واقع صنعتگران، هنرمندان و ورزشکاران، حاملان و مجریانی هستند که در چهارچوب این جشن ها نقش مهمی در تداوم زندگی، متجلی کردن این فرهنگ و نمایش هویت های ملی محلی، ملی و منطقه ای ایفا می کنند.

تمام مردم صرف نظر از سن، جنسیت، خاستگاه قومی و گرایش های مذهبی، در بازی های سنتی تهیه غذاهای سنتی، خانه تکانی، خرید لباس نو، دادن هدیه های نوروزی به کودکان، چیدن سفره های نوروزی، ادبیات و بیان های شفاهی شرکت می کنند.

از میان 12 کشور عضو پرونده ثبت جهانی نوروز همه مردم افغانستان، جمهوری آذربایجان، ایران، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان نوروز را جشن می گیرند.

تمام مردم کشورهای برگزارکننده نوروز شامل جوامع، گروه ها و افرادی نظیر هنرمندان، نوازندگان، صنعتگران، فروشندگان بازارهای نوروزی و زنان نقش بسیار مهمی در حفظ و انتقال دانش سنتی در ابعاد مختلف نوروز ایفا می کنند.

کودکان در برنامه های ویژه نوروزی شرکت دارند. رسانه های جمعی، هنرپیشگان فولکور، هنرمندان، مجریان و حاملان بیان های شفاهی و سنت ها، طراحان و محافظان آیین و اشیاء مقدس، بازیگران بازی های سنتی از جمله شرکت کنندگان جشن نوروزی هستند.

تمام افرادی که در این رویداد شرکت می کنند و به خصوص افراد سالمند که مستقیما به نسل جوان آموزش می دهند در اجرا و انتقال آیین نوروز سهم بسزایی دارند.