گردشگری استان مرکزی/از شهری به قدمت قاجار تا بهشت گلهای ایران

خبرگزاری شبستان// اراک

استان مركزي بين رشته كوه‌هاي البرز و زاگرس و در مجاورت كوير مركزي قرار دارد و دارای ۱۲ شهرستان می باشد که مركزیت آن با شهرستان اراک است.

از لحاظ آب وهوایی نقاط مختلف استان دارای تنوع می باشد که مهمترین آنها عبارتست از: آب و هوای نیمه بیابانی در مناطقی چون ساوه و زرندیه، آب و هوای معتدل کوهستانی همراه با زمستان سرد و تابستان معتدل در شهرستان‌هایی مانند اراک، خمین، تفرش و محلات و آب و هوای سرد کوهستانی با زمستانی سرد و برفی و تابستانی خنک در محدوده‌های جغرافیایی شهرستان شازند.

اراک شهری به قدمت قاجار

 قدمت شهر اراک به دوره قاجار مي رسد و پيش از آن، اين منطقه بخشي از ايالت عراق عجم به حساب مي آمد که در زمان فتحعليشاه قاجار به سبب نا امني و اختلافات ملي، قشوني به نام عراق تشکيل گرديد و يوسف خان گرجي، سپهدار اعظم از فتحعليشاه تقاضا نمود که براي مرکز قشون عجم قلعه اي نظامي احداث نمايد و بدين ترتيب ساختمان اصلي شهر اراک با نام سلطان آباد بنا نهاده شد و در سال ۱۲۳۱ هجری شمسی به پايان رسيد زمانيکه راه آهن سراسري در سال ۱۳۱۷ هجری شمسی ايجاد شد، ايستگاهي در کنار شهر احداث گرديد و نام ايستگاه را اراک گذاشتند و سپس بخشنامه هايي ابلاغ گرديد که نام آبادي هاي مجاور ايستگاه به نام همان ايستگاه خوانده شود از اين رو اين منطقه اراک ناميده شد و در زمانهاي بعد اراک از لحاظ مرکزيت مورد توجه قرار گرفت و قطب صنعتي کشور گرديد. 

از جمله جاذبه های طبیعی اراک می توان به تالاب و دریاچه میقان اشاره کرد که از نظر اقلیمی زمستان معتدلی دارد و همین امر سبب شده تا در پاییز و اوایل زمستان پذیرای پرندگان مهاجر  زیادی باشد.

بازار اراک یکی از نخستین بناهای شهر اراک است با این همه بنای مجموعه بزرگ بازار اراک شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب انبارها، گذرها و کاراوانسراها در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزیسلطان آباد (نام قدیم اراک) بنیان گذاشته شد این بازار به مرکزیت چهارسوق، دارای دو مسیر شمالی، جنوبی و شرقی، غربی است که از ۴ جهت به دروازه‌های قدیم شهر متصل می‌شده است و به نوعی استراتژیک‌ترین نقطه شهر در زمان‌های گذشته بوده است.

بازار اراک به همراه کاروانسراها و سراهای متنوع، کلیسای مسروپ، حوزه علمیه امام خمینی(ره)( مدرسه سپهداری)،مقبره آقا نورالدین عراقی، بنای تاریخی کاروانسرا،مسجد سید ها، امامزاده 72 تن ساروق، امامزاده محمد عابد(ع)، منزل تاریخی و موزه صنایع دستی حسن پور، حمام تاریخی چهار فصل و موزه مردم شناسی، موزه سلطان آباد و موزه مفاخر از جمله اماکن تاریخی و مذهبی شهر اراک می باشد.

خمین زادگاه بنیان گذار انقلاب اسلامی

شهرستان خمين در جنوبي ترين نقطه استان مرکزي قرار گرفته است و يونانيان به آن مديا مي گفتند . در گذشته قسمت وسيعي از عراق عجم را تيمره نام گذاری کرده بودند. سپس تيمره به تيمره عليا و تيمره سفلي تقسيم شدكه تيمره عليا محدوده كنوني شهرستان خمين است. از منابع چنين بر مي آيد كه شهرت تيمره و خمين پيش از اسلام و قرون اوليه اسلامي از دوره هاي بعد بيشتر بوده است. آخرين منابعي كه در آن از تيمره نام برده شده مربوط به قرن پنجم و هفتم هجري است.

مهمترين كوههاي خمین بوجه و هفت سواران است. شهرستان خمين ازخصوصيات اقليمي مختلف تأثير پذيرفته و داراي آب و هواي متغيري است بطوري كه آب و هواي معتدل كوهستاني در شمال غربي و آب و هواي نيمه بياباني در مركز و جنوب بر آن حاکم است و به همين خاطر خمين داراي زمستان سرد تا بسيار سرد و تابستان هاي معتدل تا گرم در نقاط مختلف می باشد.

خانه قدیمی و تاریخی امام خمینی (ره) مهمترین اثر تاریخی در خمین است که همه ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به این شهر می کشاند این مکان که منزل پدری حضرت امام  می باشد ، قلعه ای تدافعی بوده كه هنگام حمله اشرار و غارتگران ، محلی امن برای اهالی بی‌دفاع محسوب می‌شده‌است سبك ساختمان‌سازی این خانه مربوط به عصر قاجار است و قدمت آن به حدود  ۱۷۲ سال می‌رسد كه در مجموعه این بیت پنج خانه بزرگ و یك خانه كوچك وجود دارد و قسمت اصلی ساختمان بیت ، دارای یك ورودی اصلی شامل هشتی راهروی ارتباطی یا زیرطاقی ، اندرونی ، بیرونی و محل نگهداری حیوانات و یك باغ كوچك بوده است. 

محلات؛ بهشتی از گلهای زیبا

محلات در روزگار هخامنشيان بخش کوچکي از ماد به شمار مي رفته است اين منطقه در دوره اشکانيان جزيي از ايالت والي نشين ماد بزرگ محسوب مي شده و در زمان سلوکيان اين ناحيه مخصوصاً قسمت شمالي آن يعني دهستان خورهه مورد توجه حکام يوناني بوده است در اوایل دوران ظهور اسلام  اين شهرستان جزء منطقه اي به شمار مي رفته که به نام جبال يا کهستان خوانده مي شده است و محدوده کنوني شهرستان محلات در نواحي خورهه و نيم ور آثار به جا مانده نشان از قدمت تاريخي اين منطقه دارد. 

آتشکده آتشکوه نیمور محلات متعلق به دوره ساسانی است و عظمت بنا به حدی است که جزء برترین آتشکده‌های زرتشتیان جهان به شمار می‌رود.

این آتشکده در 5 کیلومتری جاده نیمور - محلات و نزدیکی روستای آتشکوه نیمور قرار دارد و مورخان بنای این آتشکده را متعلق به دوره ساسانیان دانسته و معتقدند که بر اساس شواهد و قرائن تا قرن چهارم هجری سالم بوده است بنای آتشکده در دامنه کوه آتشکوه و در کنار رودخانه‌ای به همین نام می‌باشد مجموع آتشکده از 3 بخش تالار اصلی (شرقی)، تالار غربی و راهرو تشکیل شده است. تالار اصلی یا شرقی آتشکده که احتمالا محل آتشدان و نیایش بوده و شامل تالاری مربع شکل است.

پارک زیبای سرچشمه، چشمه های آب گرم ،چنار بیش از ۱۱۵۰ ساله، انواع باغ‌های پرورش گل محلات، حمام قدیمی عرش محلات، یخچال تاریخی نیم ور و یخچالهای طبیعی موسوم به کنگره یخچال​ از جمله آثار و اماکن دیدنی این شهرستان است.

سوغات محلات گل، حلوا، گيوه و تريکو  مي باشد و اقتصاد آن را کشاورزي و باغداري و سنگهاي زينتي و صنايع دستي شهرستان راگيوه تشکيل مي دهد.

گزارش: لیلا آجرلی