حجت الاسلام رضا الهی منش، مدیر گروه عرفان و تصوف دانشگاه ادیان و مذاهب قم در گفت و گو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که گوشه نشینی ای که در ایام اعتکاف در اسلام توصیه می شود چه تفاوتی با رهبانیت و انزوایی که برخی ادیان و مکاتب تجویز می کنند، دارد، اظهار کرد: دین اسلام این سفارش را دارد که انسان در دوره های کوتاه مدت انزواطلبی و رهبانیت محدودی را تجربه کند.
وی در ادامه به گوشه ای از سیره پیامبر اکرم (ص) در همین خصوص اشاره کرد و گفت: به طور مثال خودِ حضرت رسول (ص) در دهه آخر ماه مبارک رمضان چنین انزوا و گوشه نشینی را اختیار می کردند و در پیش می گرفتند به اصطلاح زندگی خود را به مسجد می بردند و به اعتکاف و عبادت مشغول می شدند و این اوج و نهایت فاصله گیری و گوشه نشینی و انزوای پیامبر (ص) از جامعه و اجتماع بود.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: همچنین اگر موضوعی به نام چله نشینی در میان عرفای ما وجود دارد، باز این گوشه نشینی و انزواطلبی موقتی و محدود است اما این انزوا با رهبانیت و خلوت گزینی که مثلا در دین مسیحیت توصیه می شود، تفاوت دارد و آن ها برای مدت طولانی و در حقیقت همه عمر، خود را از نعمت ها و لذایذ زندگی و اجتماعی محروم کرده و استعدادها و ظرفیت ها و پتانسیل های طبیعی که خداوند در وجود انسان قرار داده را معطل گذاشته و رها می سازند و اجازه شکوفایی به آن ها را نمی دهند.
این استاد عرفان و فلسفه تاکید کرد: در حقیقت این امیال و لذایذ و شهوات و خواسته هایی که در وجود انسان بر اساس حکمت و تدبیر پروردگار نهفته باید مدیریت شده و در مسیر صحیح قرار بگیرد، از سوی دیگر دین اسلام دوره های کوتاه مدت مثلا سه روز اعتکاف یا حداکثر چهل روزه را برای پاک سازی روح و دل در فضایی آرام و به دور از دغدغه های اجتماعی توصیه کرده است و زمانی بیش از این را در برنامه خود نگنجانده است.
مدیر گروه عرفان و تصوف دانشگاه ادیان و مذاهب قم یادآور شد: ادیان دیگر نیز همچون مسیحیت به همین منوال عمل می کنند به طور مثال رهبانان بودایی یا مرتاضان هندی باید خود را برای فراغ دادن تمام عمر از لذات و خولسته های مادی آماده کنند و از جامعه و ارتباطات اجتماعی فاصله بگیرند و این نگاه افراطی در ذهن آن ها وجود دارد.
وی با اشاره به آسیب های خلوت گزینی توصیه شده در دیگر ادیان، بیان کرد: این رویکرد به نوعی مبارزه با خلقت طبیعی انسان است که خداوند در وجود آدمی به ودیعه نهاده است چرا که تعطیل کردن قوا و استعدادهایی که مطابق با فطرت و طبیعت انسان هاست، انحراف ایجاد می کند و این رویکرد مبارزه با تکوین و طبیعت هستی است.
حجت الاسلام الهی منش در ادامه تاکید کرد: از سوی دیگر به دلیل آن که این افراد از راه طبیعی امیال خود را تامین نمی کنند، خواسته یا ناخواسته گرفتار انحرافات می شوند از جمله کشیش ها و برخی مسیحیان که این رویه را در پیش گرفته اند، در اوج فشار جنسی قرار گرفته، دچار انحرافات اخلاقی و جنسی شده اند.
مدیر گروه عرفان و تصوف دانشگاه ادیان و مذاهب قم خاطر نشان کرد: از طرف دیگر این موضوع بدآموزی بسیاری داشته و اگر این کار یعنی رهبانیت و انزوا و خلوت نشینی در اجتماع به عنوان ارزش باشد، افراد به بهانه خلوت گزینی از مسوولیت های اجتماعی شانه خالی کرده و به خطا می افتند.
حجت الاسلام الهی منش در پایان یادآور شد: در حقیقت افراد به بهانه زهد و ریاضت و عزلت اولا نسبت به نگرانی های اجتماعی دغدغه دیگری نخواهند داشت دوم عنصر امر به معروف و نهی از منکر و دیگر مسائل ارزشی به تدریج ضعیف شده و از بین خواهد رفت.
نظر شما