زندگی ایمن، سالم و پاک؛ یکی از بارزترین ملاک های حقوق شهروندی

به گزارش خبرگزاری شبستان، معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران در یادداشتی درباره حقوق شهروندی آورده است: یکی از بارزترین ملاک های حقوق شهروندی، داشتن حق زندگی ایمن، سالم و پاک در شهر است و این حقی است که تنها با جامعه عمل پوشاندن به شاخص های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی (HSE)، می توان به آن دست پیدا کرد. اما متاسفانه از یک سو عدم آشنایی و مشارکت شهروندان با مسائل مرتبط با HSE، و از سوی دیگر عدم طراحی برنامه های منسجم جهت پیاده سازی نظام HSE در شهر موجب دور ماندن شهر از بستر ایمن برای زندگی شده است.

این درحالیست که با وجود پتانسیل های بالقوه ای نظیر 26 قانون، استاندارد و آیین نامه به عنوان اسناد بالا دستی در این حوزه، نیروهای انسانی موجود در هر منطقه و نواحی تحت پوشش شهرداری و سامانه های تلفنی ثبت حوادث می توان به حاکم سازی این نظام در متن شهر امیدوار بود.

در این راستا به موجب تکالیف برنامه پنج ساله دوم شهرداری، از سال گذشته تا کنون مطالعات ارزشمندی در حوزه شناسایی مخاطرات ایمنی، بهداشت و محیط زیستی در پارک ها، توسط شورای عالی HSE با همکاری دانشگاه ها و سایر مراکز علمی انجام گرفته است. اما متاسفانه نتایج به دست آمده در خصوص میزان اجرایی شدن این قوانین در پارک های شهری به طور جدی نگران کننده است.

در این بررسی پس از بازدید از 350 پارک در مناطق 10، 16، 17، 18، 19 و 20 شهر تهران، از مجموع 10 هزار خطر ایمنی- بهداشتی و جنبه های زیست محیطی شناسایی شده، به ترتیب 7 هزار خطر در حوزه ایمنی و بهداشتی و 3 هزار خطر در حوزه محیط زیستی بوده اند. در این میان مخاطرات فیزیکی (شامل سطوح تیز و برنده، اختلاف ارتفاع، محل عبور نامناسب، موانع در مسیر، سطح داغ، عدم روشنایی، آلودگی صوتی و خطر برق) با 65 درصد و از میان مخاطرات فیزیکی نیز مواجهه با برق گرفتگی با 21 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است.

درحوزه مخاطرات زیست محیطی نیز شامل استفاه نادرست از منابع مختلف آب، انرژی و آلودگی خاک و هوا، استفاده نادرست از منابع آبی در پارک ها با 39 درصد دارای بیشترین سهم بوده است. از سوی دیگر در دسته بندی مخاطرات از نظر میزان خطر پذیری، مجموعا 1500 خطر و جنبه زیست محیطی با درجه ریسک در سطح بالا و 5 هزار مورد ریسک متوسط شناسایی شده است. همین امر لزوم توجه جدی تر به مسئله ایمن سازی پاک های شهری را محرز کرده است.

در پژوهشی دیگر با عنوان ایمنی کودکان در زمین های بازی پارک های شهری که در آن پارک های محلی-ناحیه­ای منتخب 5 منطقه در نواحی شمال، جنوب، مرکز، شرق و غرب تهران را بررسی شده است نتایج نشان داد، که بیش از 68% وسایل بازی پارک ها می­تواند مخاطرات و آسیب هایی را برای کودکان به همراه داشته باشد. نتایج مطالعات دیگری نیز بر روی وضعیت ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی تعدادی از پارک های منطقه پنج و شش تهران به ترتیب میزان مطلوبیت شاخص ایمنی را 2/59 و 9/52 درصد نشان داده است. همچنین براساس نظرسنجي صورت گرفته، بيش از 80درصد كاربران از وضعيت ايمني و امنيت موجود در پارك هاي منطقه 8، ابراز نارضايتي نموده و خواستار اقدامات فوري در اين زمينه بوده اند.

چنانچه مشاهده می شود بطور کلی باز بودن درب تابلوهای برق و پایه های روشنایی، موانع در مسیر و خرابی معابر، وجود لبه های تیز و برنده، نامناسب بودن وسایل و کف پوش زمین بازی کودکان، نامناسب بودن وسایل ورزشی، قایق های تفریحی فرسوده، عدم ملاحظات ایمنی در سیستم های برقی و مکانیکی آبنماها و همچنین نبود امکانات مناسب بهداشتی و امدادی، عمده ترین خطرات و مشکلاتی است که در سال های اخیر حوادث ناگواری را متوجه کودکان و حتی بزرگسالان در پارک های شهری کرده است.

در حال حاضر عدم وجود آگاهی و عدم تخصیص بودجۀ کافی برای دستیابی به اهداف مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پارک ها، وجود مراکز متعدد تصمیم­گیری و فقدان هماهنگی در ساختار مدیریتی موجود، فقدان روشی کارآمد جهت نظارت منطقی بر نحوۀ عملکرد پیمانکاران در پارک ها و مهم تر از همه نبود بازرسی ها و پایش های ادواری از وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پارک ها، عمده ترین دلایل ضعف در مدیریت پارک های شهری است.

در صورتیکه که می توان با استقرار سامانه (HSE) بهداشت، ایمنی و محیط زیست در پارک ها ضمن اداره و مدیریت صحیح آن ها، با شناسایی به موقع خطرات از بروز حوادث و اثرات نامطلوب بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی جلوگیری کرد. بنابراین با توجه به رشد نا متوازن جمعیت شهر تهران نسبت به سرانه های تفریحی و رفاهی موجود، لزوم توجه به مقوله ایمن سازی پارک ها در راس امور خدماتی از سوی مدیریت شهر در کلیه مراحل برنامه ریزی، اجرا و نگهداری امری اجتناب ناپذیر است.