صفر تا صد راه اندازي كارگاه پرورش كرم ابريشم / با ۲ ميليون تومان شروع كنيد!

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از بسیج سازندگی، كرم ابريشم يكي از انواع كرم پيله‌ساز است و از آن جهت اهميت دارد كه از آن ابريشم تهيه مي‌شود. پيله از ۳۰۰ تا ۹۰۰ متر ابريشم اوليه تشكيل شده‌است. اين الياف بسيار نازك هستند. براي تهيهٔ حدود ۵۰۰ گرم ابريشم 2 تا 3 هزار پيله مورد نياز است.

طبث نقل مشهور تاريخي گونه اهلي كرم ابريشم كه پرورش آن متداول است تقريباً در 4600سال پيش به طور اتفاقي توسط ملكه چين كشف شد. بر اساس اين نقل، ملكه چين در هنگام قدم زدن در جنگلي با پيدا كردن پيله اي از روي درخت توت و تنيدن تارهاي آن دور انگشت خود راز كرم ابريشم را كشف كرد. چيني‌ها راز تهيه ابريشم را سال‌ها مخفي نگاه داشتند تا توليد و صادرات انحصاري آن به اروپا و خاورميانه را در اختيار داشته باشند اما سرانجام چگونگي توليد ابريشم از طريق كرم ابريشم براي مردم ديگر كشورها نيز آشكار شد.

با اين كه عده اي از مورخين تاريخچه توليد ابريشم در ايران را به عبور جاده ابريشم از ايران مرتبط مي دانند اما شواهدي در دست است كه نشان مي دهد قبل از اين زمان نيز پرورش كرم ابريشم رواج داشته و پارچه ابريشمي از زمانهاي بسيار قديم در ايران بافته مي شده است.

با وجود اين كه مدت هاست بشر توليد الياف مصنوعي و پلاستيكي را آموخته اما ابريشم خالص و طبيعي به دليل خواص فوق العاده اش همچنان از تقاضاي زيادي برخوردار است و توليد ابريشم درآمدزايي مناسبي دارد. در حال حاضر پرورش كرم ابريشم يا همان «نوغان داري» با شدت و ضعف در برخي از نقاط كشور انجام مي شود كه البته با تقاضاي بازار و ظرفيت اقتصادي بالاي اين محصول تناسبي ندارد.

خانم فاطمه خطيبي يكي از پرورش دهندگان موفق كرم ابريشم در بيرجند است. او با سرمايه اوليه فقط 2 ميليون تومان توانسته است يك كارگاه پرورش كرم ابريشم تاسيس و براي خود و فرزندانش اشتغالزايي كند.

فاطمه خطيبي درباره نحوه ورودش به عرصه پرورش كرم ابريشم، مي گويد: «خراسان جنوبي استاني است محروم كه آمار بيكاري در آن بالاست. در خانه ما هم چند نفر بيكار وجود داشت. مدت ها به دنبال يافتن شغل و و دست و پاكردن كاري براي خود و فرزندانم بودم اما كار مناسبي نيافتيم. تا اينكه پدرم پيشنهاد تاسيس يك كارگاه پرورش كرم ابريشم را داد. پدرم زماني كه كشاورز و باغدار بود به صورت سنتي و محدود كرم ابريشم هم پرورش مي داد و به همين دليل به اصول پرورش آن آشنا بود.»

او مي افزايد: «اوايل اين پيشنهاد را چندان جدي نگرفتم اما با بررسي هاي كه انجام دادم متوجه شدم كه ظرفيت درآمدزايي و اشتغالزايي كار پرورش كرم ابريشم مناسب است. ضمن اينكه مي توان پرورش آن را به صورت خانگي انجام داد و به وظايف خانه داري هم رسيد. براي شروع كار نقدينگي لازم را نداشتم. به بسيج سازندگي شهرستان مراجعه و طرح پيشنهادي ام را ارائه دادم. آن ها هم با تخصيص وام اقتصاد مقاومتي سرمايه مورد نياز براي شروع به كار را تامين كردند.»

اين فعال اقتصاد مقاومتي خاطرنشان مي كند: «در ايران تخم كرم ابريشم را بايد از گيلان تهيه كرد. هر بسته تخم نوغان 22 هزار كرم ابريشم و 30 تا 40 كيلوگرم پيله مي دهد. قيمت هر بسته هم نزديك به 30 هزار تومان است. جالب است بدانيد سود خالص حاصل از پرورش هر بسته تخم نوغان، نزديك به يك ميليون تومان است. حدود 80 متر از وسعت 125 متري منزلم را به كارگاه پرورش كرم ابريشم تبديل كردم و شوهر كه جوشكاري بلد بود كار قفسه بندي را انجام داد. در اولين دوره 45 روزه پرورش، 125 هزار پيليه ابريشم توليد كردم.»

فاطمه خطيبي تاكيد مي كند: «كار پرورش كرم ابريشم را با سرمايه اي 2 ميليون توماني مي توان آغاز كرد و به مرور كار را گسترش داد. پرورش كرم ابريشم شرايط ويژه اي مي طلبد و صرفا در فصل بهار انجام مي شود. در فصول ديگر سال تنها در صورتي مي توان كار توليد را ادامه داد كه گلخانه ويژه كرم هاي ابريشم تاسيس شود. كرم ابريشم در برابر مورچه، زنبور و ساير حشرات بسيار حساس است و پايه قفسه ها بايد در آب قرار بگيرد.»

او درباره جزئيات پرورش كرم ابريشم خاطرنشان مي كند: «خروج كرم ازتخم را تفريخ مي گويند كه در شرايط مساعد 13 روز طول مي كشد. پس ازاينكه اولين آثار تفريخ مشاهده شد لازم است جهت تفريخ يكنواخت به مدت 48 ساعت دراتاقي كاملا تاريك با دماي 25 درجه سانتيگراد و 80 درصد رطوبت قرار بگيرد. رنگ تخم ها در ابتدا آبي روشن است كه درست قبل از خارج شدن كرم ها ازتخم تيره رنگ مي شود. كرم ابريشم معمولا داراي پنج مرحله تغذيه و چهارمرحله پوست اندازي است كه به هر مرحله از تغذيه «سن» و به هر مرحله از پوست اندازي «خواب» گفته مي شود. مي توان گفت كه كرم ابريشم داراي 5 سن و 4 خواب است. سنين 1و2و3 را «كرم جوان» مي گويند. سنين كرم جوان حدود 11 روزطول مي كشد. كرم ها را براي پيله بستن مي توان در پوشال تخم مرغ، خار و خاشاك و ساقه هاي برنج نگهداري كرد.»

فاطمه خطيبي اضافه مي كند: «سنين 4 و5 به «كرم بالغ» ناميده مي شود كه 15-16 روز به طول مي انجامد. در پايان سن پنجم كرمها از اشتها افتاده واز تغذيه باز مي مانند، جثه آنها كوچك مي شود و به رنگ زرد و شفاف درمي آيند. دراين زمان با گذاشتن وسايل پيله تني روي كرمها موجبات تنيدن پيله فراهم مي شود.»

او درباره غذاي كرم ابريشم مي گويد: «كرم ابريشم از برگ درخت توت براي تغذيه استفاده مي كند و هيچ غذاي ديگري نمي خورد. برگ هاي توت بايد بلا فاصله بعد از بيرون آمدن كرم از تخم دراختيارش قرارب گيرد. برگهاي تازه و لطيفي كه مورد نياز كرم جوان است دراوايل بهار در دسترس است. برگهاي كهنه براي سه مرحله اول زندگي كرم ابريشم (كرمهاي جوان) بسيارخشن است. در دوره چهارم و پنجم زندگي، كرم هاي بالغ مي توانند از برگهاي سخت و خشن استفاده كنند. برگها بايد عاري از مواد آفت كش باشند. بعد از جمع آوري مقدار زيادي از شاخه هاي درخت توت با برگ هاي تازه به عنوان ذخيره غذايي بايد آنها را به مدت سه دقيقه در محلول گندزدا قرار داد. سپس برگها بايد در زير شير آب خوب شسته شود تا خوب پاك شود زيرا آلودگي مي تواند باعث كشته شدن كرم هاي ابريشم شود. با تكان دادن، بايد آب اضافي برگها گرفته شده و در كيسه هاي پلاستيكي و جاي خنك نگه داري شود.»

اين فعال اقتصاد يمقاومتي خاطرنشان مي كند: «پيله، محصول خام براي توليد ابريشم است. دو تا سه روز بعد از تشكيل پيله كرم درون آن به شفيره تبديل مي شود و تقريبا بعد از دو هفته به صورت پروانه از پيله خارج مي شود. بايد توجه شود كه طول رشته نخ ابريشمي يك پيله ممكن است تا 900 متر باشد و خروج پروانه از پيله اين رشته نخ را تكه تكه مي كند. به همين دليل پيله ها در برابر گرماي آفتاب يا داخل آب جوش مي ريزيم تا كرم درون آن ها بميرد و تبديل به پروانه نشود. نگهداري از كرم ابريشم در روزهاي نخست زمان زيادي لازم ندارد. اما در ده روز آخر به طرز باورنكردني غذا مي خورد. هر جعبه كرم ابريشم از روز توليد تا بستن پيله 800 تا 1 تن غذا مي خورد.»

فاطمه خطيبي درباره مهمترين چالش پرورش كرم ابريشم در كشور، اظهار مي كند: «ورود ابريشم مصنوعي و تقلبي كه آغشته به پنبه است و به صورت قاچاق وارد كشور مي شود، به توليد كنندگان ابريشم آسيب جدي مي زند. اگر كار توليد نخل ابريشم از پيله ها را خودمان انجام دهيم و از خام فروشي پيله ها پرهيز كنيم سود حاصله چند برابر مي شود. در حال حاضر هر كيلو نخ ابريشم 140 هزار تومان به فروش مي رسد.»