مزار رضا سقایی هنرمند لرستان گلباران می شود

به گزارش خبرگزاری شبستان از خرم آباد، رضا سقایی، مردی بود که موسیقی لری با خون و پوست وی عجین بود و با صدای رسایش وجود آدمی را تسخیر می کرد.

زنده یاد « رضا سقایی » در دیار مفرغ، و بلوط و ترانه متولد و دوشادوش با مردمان سرزمینش در غم و شادیهایشان چیزی کم نگذاشت در این دیار ماند و در همین دیار نیز به جایگاه ابدیش پرواز نمود اکنون که شش سال از درگذشت « حنجره طلایی » و « سلطان آواز » زاگرس می گذرد.

زنده یاد « محمد رضا سقایی » معروف به « رضا سقایی » در ۲۰ فروردین سال 1318 در محله کهن پشت بازار شهرستان خرم آباد متولد شد و به علت شرایط ویژه آن زمان در دوران ابتدائی درس را رها و به کار خیاطی مشغول شد صدای اهورایی و رسای وی در دوران نوجوانی و جوانی چنان با موسیقی فولکور لری عجین شده بود که بلبلان چهچه خوان در مقابل وی سر تعظیم فرود می آوردند چه رسد به آدمی !

صدای نوجوانی خوش صدا از دل مغازه خیاطی هر رهگذری را میخکوب و مجذوب خود می کرد و برای اولین بار استاد ارزشمند و فرهیخته زنده یاد حمید ایزد پناه با شنیدن صدایش وی را دعوت و اثر «بزران » را با کمانچه زنده یاد علی خان شفائی ضبط نمود.

کوچه باغ های شهر هنوز یادآور آواز علی سونه های «رضا » و علی اکبر فاضل پور استاد خیاطیش است که برای  تمرین به آنجا می رفتند تا گل های باغی با ترنم صدای «رضا » نظاره گر آنان باشند.

در دهه 40 با صدای اهورایی خود موسیقی لرستان را به ایرانیان شناخت و صدای جادویش آنچنان بود که مرزهای جغرافیایی را درهم نوردید و موسیقی ناب لری را به گوش جهانیان رساند.

در اردیبهشت سال 1344 بود که برای نخستین بار با مکاتبات مجدانه ی زنده یاد استاد  ایزدپناه اولین ترانه های لری گنم خر( شعر از نورالدین سلاحورزی  )، دایه دایه ،کوش طلا ، قدم خیر، سیت بیارم و مریم مریم با صدای زنده یاد « رضا سقایی » و روانشادان حسین سالم (کمانچه ) و منصور سالم  ( تمبک ) و تار استاد تاکسانی در « برنامه شما و رادیو » با مجری گری کمال الدین مستجاب الدعوه و فروزنده اربابی در استودیوی سراسری رادیو ایران ضبط و گوش ایرانیان را نوازش داد.

بعد از آن بود که ترانه« گنم خر » و « کوش طلا » و چند ترانه دیگر به صورت صفحه گرامافون به بازار روانه و در دهه ی 40 صدای رسا و اهواریی «رضا » موسیقی لری را ملی و فرا ملی نمود و توانست با صدای جادوییش  معرف و سمبل لرستان باشد و در سالهای دور همواره نام «رضا »، لرستان را  در ذهن ها تداعی می کرد.

در سال 1350 اثری به نام « تفنگ » و درسال 1353 اثری دیگری به نام « دالکه »  با شعر استاد حشمت اله شفیعیان با خوانندگی و آهنگسازی زنده یاد « رضا سقایی »  ضبط گردید و در سال 1353-1354 با نام مجموعه « تفنگ » با نوازندگی استاد چیره دست کمانچه فرج علی پور و تمبک زنده یاد فریدون علیپور و تار غلام مردای و دکلمه ماندگار فاطمه گودرزی اسد بصورت کاست به بازار عرضه و مورد استقبال بی نظیر عموم قرار گرفت.

در سال 1350 زنده یاد « رضا سقایی » راهی پایتخت می شود تا در کلاس های آواز استاد فقید اسماعیل مهرتاش مشق بگیرد و چند جلسه ای از محضر این استاد کسب فیض می نمایند در تهران با زنده یاد مجتبی میرزاده آشنا می شود و در آنجاست که اتفاق بی نظیری در موسیقی لری و برای زنده یاد « رضا سقایی »می افتد.

صدای ماندگار زاگرس در  سال 1354 ترانه « زندگی » را که سروده خانم هما میر افشار بود و توسط زنده یاد ایزد پناه به لری برگردانده شد را اجر نمود که مورد اقبال عمومی قرار گرفت چنانکه توجه استاد عبدالوهاب شهیدی آهنگساز این ترانه را به خود بر انگیخت.

زنده یاد « رضا سقایی » با صدای افسانه ای اش  اثری به نام « آسمان » شعر از عزت فولادوند و آهنگسازی خودش خلق نمود که بی شک یکی از شاهکارهای  موسیقی لری محسوب می شود.

در سال 1356 موسیقیدان توانمند شادروان مجتبی میرزاده برای بازسازی هنرمندانه ترانه های  قدیمی لری به یاری استاد سقائی آمد و با خلق دو اثر فاخر « قدم خیر » و « موتورچی » در موسیقی ایران اتفاقی با شکوه به وقوع پیوست.

« سقایی »  متأسفانه در سال  1357 به علت جراحی لوزه حنجره طلایی و صوت اساطیری را به خاطره ها سپرد  و آن صدای اهورایی برای همیشه خاموش شد.

زنده یاد « رضا سقایی »  هنرمند حماسه سرا در سال 1366 بر اثر ترکش از ناحیه سر در جریان بمباران متجاوزان بعثی به شهر ازنا  به درجه رفیع جانبازی جنگ تحمیلی نائل گردید.

در سال 1386 ترانه "دایه دایه وقت جنگه" تنظیم مجتبی میرزاده و با صدای سقایی جزو آثار فاخر و ماندگار یکصد سال اخیر موسیقی ایران به ثبت رسید.

در سال 1387 مستندی از زندگی استاد توسط مستند ساز برجسته هم استانی فرود عوض پور ساخته شد.

زنده یاد رضا سقائی در شب 19 اسفند سال 1385 در کرج دچار سکته مغزی شد. 10 روز در بیمارستان شهید رجایی کرج تحت مراقبت قرار گرفت و بعد از آن وی به بیمارستان عشایر خرم آباد انتقال داده شد و از آن زمان  به بعد خواهر بزرگترش مسئولیت نگهداری و پرستاری وی را بعهده گرفت و مدت سه سال و نیم در بستر بیماری افتاد، حدود 7 بار دربیمارستان عشایر خرم آباد و 3 بار در بیمارستان ساسان تهران بستری شدو طی این مدت مردم با فرهنگ و فهیم استان لرستان مخصوصاً  اهالی خرم آباد و دوستان هیچگاه استاد را تنها نگذاشتند.

روز سه شنبه در تاریخ 8  تیر ماه 1389 در بخش 3 بیمارستان ساسان تهران ، تحت درمان قرار گرفت ولی متاسفانه پس از 9 روز بستری، حالش رو به وخامت گذاشت و به بخش ICU انتقال و در تاریخ 27 تیر ماه 1389 به دلیل نارسایی تنفسی در پی سکته مغزی به رحمت ایزدی رفت.

 پیکر وی در تاریخ 31 تیر 1389 در مقابل تالار وحدت تهران با حضور و تني چند از چهره های فرهنگی و هنری از جمله هوشنگ كامكار، سيد عباس سجادي و‌ درويش رضا منظمي ،سید فرید قاسمی،حسین پرنیا ،برخی از اعضای هیئت مدیره کانونهای خانه موسیقی و مسئولان انجمن لرستانی های مقیم مرکز و هنرمندان استان لرستان برگزار و در این مراسم  درويش‌رضا منظمي، داریوش نظری، سالاروند شهردار اسبق اليگودرز ، فرشيد سقايي مطالبی را ایراد و رضا فرجي قطعه بلبل را اجرا و شيرواني به شعر خواني پرداختند .

پيكر رضا سقايي با مراسم چپ‌خواني سرنانوازان لرستان و طنين قطعه "دايه دايه وقت جنگ"‌ تشییع و به زادگاهش خرم آباد منتقل شد و در تاریخ 2 مرداد 1389 طی مراسم باشکوهی با حضور پرشور مردم ،اهالی فرهنگ و هنر ، استاندار لرستان، فرماندار خرم آباد و برخی از مسئولان لشکری و کشوری با سخنرانی حسن شریعت نژاد فرماندار و قرائت پیام تسلیت حمید شاه آبادی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط منصور احمدی رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان خرم آباد در مقابل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان تشییع و در قطعه هنرمندان آرامستان خرم آباد به خاک سپرده شد.

مرحوم رضا سقایی یکی از ستارگان درخشان موسیقی لرستان است، که علاوه بر صدای شفاف و تحریرهای پرفراز و فرود و تبحر خاص در موسیقی مقامی و محلی دارای تعهد و تعصب نسبت به میهن و سرزمین خویش بود.

 صدای وی تکرار نشدنی است که همه لرستان وامدار صدای این هنرمند می باشد و همه به خاطر سادگی ها، پاکی ها و صداقت کودکانه اش دوستش دارند.