خبرگزاری شبستان: دعای روز دوم ماه مبارک رمضان « اللَّهُمَّ قَرِّبْنِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَ نَقِمَاتِکَ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِقِرَاءَةِ آیَاتِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین» خدایا در این روز مرا به خشنودی‌هایت نزدیک و از خشم و عقوبت‌های خود دور گردان و به قرائت آیات خود موفق بدار به رحمتت‌ای مهربان‌ترین مهربانان. خدایا در این روز مرا به خوشنودی‌هایت نزدیک کن، یعنی مرا به اموری نزدیک گردان که باعث خشنودی تو می‌شود.
تاریخ همواره در فراز و فرودهای خود شاهد دو گروه از مردم بوده است عده‌ای به دنبال خشنودی خالق و عده‌ای به دنبال خشنودی مخلوق بوده‌اند. قرآن کریم از آن دسته از افرادی که به دنبال خشنودی خالق بوده‌اند، تمجید کرده و میفرماید: وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ (سوره بقره، آیه 207)؛ از میان مردم کسانی هستند که جان خود را در جستجوی خدا می‌فروشند. این آیه در وصف حضرت امیرالمؤمنین (ع) در شب لیلة المبیت نازل شد شبی که آن حضرت، در بستر پیامبر (ص) خوابید و خطر کشته شدن رسول خدا (ص) را با جان و دل خرید. در جای دیگری زا این کلام وحیانی میفرماید: وَ مَثَلُ الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَ‌ها وابِلٌ فَآتَتْ أُکُلَ‌ها ضِعْفَیْنِ فَإِنْ لَمْ یُصِبْ‌ها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ، (سوره بقره، آیه 265)؛ کسانی که انفاق می‌کنند،اما به دنبال خشنودی خداوند متعال هستند.
«هدف ما جلب رضایت شماست»
همه فروشندگان و صنعت‌گران در تبلیغات تولیدی خود می‌نویسند: «هدف ما جلب رضایت شماست»، اما آیا کسی را دیده‌اید که بنویسد: «هدف ما جلب رضایت خداست». گاهی رضایت مردم در طول رضایت خداوند قرار دارد. چه زیباست که انسان هم رضایت خدا و هم رضایت خلق خدا را به دست آورد. به عنوان مثال هنگامی که پدر و مادر به فرزند خود توصیه مشروع می‌کنند. انجام این امر هم رضایت خدا و هم رضایت خلق خدا را به دنبال دارد.
اما گاهی رضایت خلق با رضایت خدا در تضاد است. امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: لا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِی مَعْصِیَةِ الْخَالِقِ (1) در جایی که معصیت خداوند را به دنبال داشته باشد طاعتی برای مخلوق نیست. در صورتی که اطاعت کردن مخلوق با اطاعت خالق در تضاد باشد باید رضایت خدا در نظر گرفته شود. خداوند متعال در کلام خود میفرماید: وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداکَ لِتُشْرِکَ بی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (سوره عنکبوت، آیه 8)؛ اگر پدر و مادر مشرک باشند و تلاش کنند که برای من همتایی قائل شوند که به آن علم نداری، از آنها پیروی مکن.
تفاوت نگرش دینی با دیگر مکاتب در اداره جامعه
با به وجود آمدن دیدگاه دموکراسی در دنیا، رضایت خدا فدای رضایت مردم شد و خواست مردم به جای خواست خدا مورد توجه بیشتری قرار گرفت. دمکراسی غربی و سکولار، متکی به خواست مردم است و به خواست خداوند هیچ توجهی ندارد و این تفاوت عمیق نگرش دینی و سایر مکاتب در اداره جامعه است که علاوه بر توجه عمیق به خداباوری به ابعاد زندگی بشری نیز توجه دارد. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَنْ طَلَبَ مَرْضَاةَ النَّاسِ بِمَا یُسْخِطُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ کَانَ حَامِدُهُ مِنَ النَّاسِ ذَامّاً وَ مَنْ آثَرَ طَاعَةَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِمَا یُغْضِبُ النَّاسَ کَفَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَدَاوَةَ کُلِّ عَدُوٍّ وَ حَسَدَ کُلِّ حَاسِدٍ وَ بَغْیَ کُلِّ بَاغٍ وَ کَانَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ نَاصِراً وَ ظَهِیرا، (2) پیامبر اکرم (ص) میفرماید: کسی که برای خشنودی مردم خدا را به غضب درمی‌آورد، در این صورت حتی ستایشگران او نیز این فرد را مذمت می‌کنند. چون رضایت خدا را فروخته و رضایت مردم را خریده است و آثار وضعی آن دوری از عنایت خداست، در این حالت رضایت مردم نیز تبدیل به خشم می‌شود.
حضرت رسول (ص) در قسمت دوم این حدیث می فرماید: کسی که طاعت خدا را در نظر بگیرد، گر چه به بهای خشم مردم باشد، خدا او را از دشمنی دشمنان و حسد حسودان و از ظلم ظلم‌کنندگان کفایت می‌کند و خداوند یاور و پشتیبان اوست. پس در فکر رضایت مردم نباشیم مهم این است که رضایت خدا به دست آید.
آیت‌الله شیخ عباس صفایی (ره) در توصیه‌ای به فرزندش سفارش می‌کند که در فکر به دست‌آوردن رضایت مردم نباش. چرا که بر اساس نص صریح از ائمه معصومین (ع) رضایت مردم را نمی‌توان به دست آورد پس به فکر رضایت خدا باش که او سریع‌الرضاست در حالی که مردم سریع‌الرضا نیستند. گاهی به شخصی گفته می‌شود: مرا حلال کن، می‌گوید: تا زنده هستم تو را حلال نمی‌کنم، اما خدا به محض اینکه بنده‌ای نزد او استغفار کرد از او راضی می‌شود چرا او پروردگار رئوف است.
خشنودی خدا با استغفار، فروتنی و صدقه
ثَلَاثٌ یُبَلِّغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوَانَ اللَّهِ- کَثْرَةُ الِاسْتِغْفَارِ وَ خَفْضُ الْجَانِبِ وَ کَثْرَةُ الصَّدَقَةِ،(3) حضرت فرمودند: سه چیز باعث می‌شود که بنده به خشنودی خداوند دست پیدا کند؛ زیاد استغفار کردن، فروتنی و تواضع و زیاد صدقه‌دادن.
حضرت علی (ع) میفرماید: مَنْ أَسْخَطَ بَدَنَهُ أَرْضَى رَبَّهُ وَ مَنْ لَمْ یُسْخِطْ بَدَنَهُ عَصَى رَبَّهُ،(4) کسی که بدن خود را به خشم درآورد، خدا را راضی کرده و کسی که بدنش را به خشم درنیاورد، خدا را نافرمانی کرده است. بدن انسان در روزه‌های ماه رمضان (تابستان) تمنای آب سرد دارد تا بنوشد، اما وقتی ما برای اطاعت الهی روزه‌داری می‌کنیم، رضایت خدا را به دست آورده‌ایم در حالی که بدن به خشم می‌آید و یا حضرت میفرماید: رِضَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ مَقْرُونٌ بِطَاعَتِهِ.(5) رضایت خداوند تعالی، مقرون به طاعت او ست.
آچه که باعث خشم خدا می شود
«و جنّبنی فیه من سخطک و نقماتک» خدایا مرا از خشم و عقوبت‌های خود دور بدار. ابتدا باید بدانیم چه اموری باعث خشم و غضب خدا می‌شود؟ در حدیث قدسی آمده کسی که گناه می‌کند متعرض خشم خدا شده است.
«ووفقنی فیه لقرائة آیاتک» خدایا ما را موفق به قرائت آیات قرآن خود بگردان. یکی از شاخصه‌هایی که در زندگی علما به وضوح دیده می‌شود، قرائت قرآن است. در روایات و منابع دینی نیز بر ارزش قرائت و تدبر در قرآن کریم بسیار توصیه شده و آن را مسیر رستگاری و سعادت دنیوی فرد، قلمدادکرده‌اند. امام رضا (ع) در هر سه روز یک ختم قرآن می‌کردند یا حضرت نفیسه خاتون، همسر اسحاق از نوادگان امام حسن‌مجتبی (ع) در مصر قبری برای خود کندند و در قبر خود 6هزار بار ختم قرآن کردند.
شما قرآن بخوانید قضیه حل می‌شود
آیت‌الله کشمیری (ره) می‌فرمود: در خانه قبلی (کوچه آبشار قم)، یک نفر از کسانی که تدریس علوم دینی می‌کرد نزدم آمد گرفتاری داشت و از من دوائی برای رفع این گرفتاری خواست. گفتم: شما قرآن بخوانید قضیه حل می‌شود. او که آدم اهل علمی بود گفت: نزدیک به دو سال می‌شد که لای قرآن را باز نکرده بودم!
ملکه قرآنی حتی در خواب هم تجلی می کند
مرحوم آیت‌الله حاج میرزا عبدالعلی تهرانی از بزرگان علم اخلاق می‌گوید: مرحوم حاج شیخ عبدالنقی نوری هر وقت می‌خوابید قرآن تلاوت می‌کرد. اشخاص نزدیک به ایشان می‌دیدند؛ گاهی اوقات گیر می‌کرد و نمی‌توانست ادامه دهد در این هنگام از خواب بیدار می‌شد و سراغ قرآن می‌رفت و آن را باز می‌کرد و آنجایی که مانده بود از روی قرآن می‌خواند. این حالت بر اثر زیادی انس با قرآن به وجود می‌آید، یعنی انسان به درجه‌ای می‌رسد که قرآن برای او ملکه می‌شود و حتی بدنش را در اختیار می‌گیرد و در خواب هم همان ملکه قرآنی تجلی می‌کند.
پی نوشت ها
، 1- أمالی الصدوق، ص370
2- إرشاد القلوب إلى الصواب، ج1، ص: 179؛
3-بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج75، ص81؛
4- بحار ج67 ص3124-
5- تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص: 182؛
پایان پیام/
نظر شما