حجت الاسلام قاسم خانجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان تصریح کرد: همچنان که از مفهوم انتظار برمی آید یک منتظر و جامعه ای که دغدغه اسلام و رسیدن به آن شرایط ایده آل را دارد ، باید خود به معنای واقعی منتظر باشد یعنی برخلاف نظری که برخی ارایه می کردند و امروز نیز ممکن است ترویج شود دچار «انتظار ایستا» نباشد.
وی افزود: «انتظار ایستا» یعنی انتظار مخرب و مخدری که می گوید تو فقط به زندگی و عبادت خود بپرداز و با کسی و چیزی کاری نداشته باش و بگذار جامعه هرگونه که می خواهد پیش رود. این انتظار به هیچ وجه مدنظر اسلام و اهل بیت نبوده و نیست.
حجت الاسلام خانجانی خاطرنشان کرد: اصولا این نوع انتظار حتی به معنای لغوی نیز کارآیی و مفهومی ندارد. انتظاری که دغدغه مندی افراد جامعه را نسبت به مسایل اجتماعی تعریف می کند و به آن معنا می بخشد یک «انتظار پویا» است؛ یعنی انتظاری که به انسان تحرک، نشاط و شادابی می بخشد و در او برای حرکت انگیزه ایجاد می کند نه این که ایستایی و توقف به دنبال داشته باشد.
وی در ادامه با اشاره به آثار این نوع نگاه گفت: اگر ما این نگاه را داشته باشیم می توانیم به مفهوم واقعی انتظار دست پیدا کنیم. انتظار واقعی و همه جانبه یعنی خود را در تمام شئون زندگی، در مسیر رسیدن به آن شرایط ایده آل- که مدنظر اهل بیت علیهم السلام است- قرار دهیم و در این مسیر حرکت کنیم. البته از سوی دیگر دعا برای فرج نیز باید وجود داشته باشد و همچنین آن چشم انتظاری به معنای لحظه شماری برای رسیدن به لحظه ظهور امام عصرعلیه السلام نیز در ما بیدار و هوشیار باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در کنار این مسئله موضوع «اصلاح خود» و«اصلاح جامعه» نیز مطرح می شود. اگر بخواهیم در جامعه اصلاح رخ دهد باید خودمان مصلح باشیم. به عبارت دیگر تمام افراد و ارکان جامعه باید مصلح باشند. هر کس به نوبه خود و به تناسب نوع مسئولیت و میزان فهم و درک و شرایط خود وظیفه دارد با این نگاه به دنبال اصلاح جامعه باشد.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به آثار و نتایج نهادینه شدن این نوع تفکر در جامعه گفت: هرگاه این نوع نگاه در ما نهادینه شد ، آن زمان انسان قبل از دغدغه مندی نسبت به جامعه، باید این دغدغه را نسبت به خود داشته باشد. چرا که تنها یک انسان مصلح است که می تواند به دنبال اصلاح دیگران نیز باشد.
وی افزود: اگر کسی خودش فاسد باشد به دنبال اصلاح بودن او مفهوم و معنایی ندارد و حتی اگر اقدامی هم انجام داد نتیجه ای نخواهد داشت و چه بسا نتیجه عکس دهد. چرا که خود مصلح نیست. بنابراین از مسیر درست وارد نمی شود و این اقدام او به جز پوسته ظاهری و شعار چیزی نخواهد داشت.
حجت الاسلام خانجانی تصریح کرد: این مسئله بسیار مهم است که همه افراد ابتدا باید به دنبال اصلاح خود و سپس اصلاح جامعه باشند. اگر این نگاه در جامعه تبیین شود و همه با این دید، به وظیفه و مسئولیت خود بنگرند آن جامعه به جامعه ای پویا تبدیل می شود که درعین اینکه در درون خود به اصلاح خود مشغول است، به اصلاح جامعه و محیط پیرامون خود نیز توجه دارد؛ یعنی هم اصلاح خود با نگاه فردی و هم اصلاح جامعه با نگاه جمعی.
وی خاطرنشان کرد: جامعه ای که با این دغدغه مندی نسبت به اصلاح اجتماعی حرکت می کند همراه با انتظار واقعی می تواند یک جامعه منتظر به معنای واقعی و پویا به لحاظ انگیزه ها و نیروهای محرک باشد که برای افراد، ارکان و دستگاه ها، ایجاد توان و نیروی مضاعف می کند.
این کارشناس دینی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: هر گاه چنین رخدادی در جامعه پیش آمد و جامعه در این مسیر حرکت کرد افراد به وظیفه خود عمل کرده اند چه به آن نقطه موعود یعنی ظهور امام برسند و آن را درک کنند چه نرسند و زمان ظهور را درک نکنند. چرا که اینجا دیگر مشکل و دغدغه این نیست که فرد حتما باید ظهور را ببینند. افراد بسیاری بودند که به وظیفه خود عمل کردند اما مقدر نبود که در دوره ظهور حضور داشته باشند. هرچند که ما بحث رجعت صالحان و مصلحان و ... در دوره امام زمان (ع) را داریم که اینجا مجال صحبت در این باره نیست.
خانجانی تاکید کرد: هرگاه فرد با یک حالت رضایت مندی نسبت به انجام وظیفه خود و با یک آرامش خاطر نسبت به آنچه که بر عهده داشته است زندگی و حرکت کند،حتی اگر به دوره ظهور نیز نرسید، نگرانی ندارد (علاقه دارد اما نگران نیست). چنین شرایطی را می توان دورنما و ترسیمی از جامعه ای دانست که افراد آن، هم مصلح هستند و هم دغدغه مند نسبت به مسایل اجتماعی و هم افرادی منتظر.
نظر شما