خبرگزاري شبستان- مازندران
بر اساس آیه هیجدهم سوره زمر كه راهکار نظم اجتماعی در دوره غیبت را بیان می کند، طبیعی است که احکام والزامات فقهی به حداقل موارد تقلیل و دستورات از خطاب به جمع به فرد تغییر مسیر می دهد .
کتب فقهی مذهب تشییع که بر همین موضوع، اولویت بندی و فصل سازی شده است دارای یک بخشی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و آن تعریف صله رحم و جزییات احکام آن و ترقی بخشی به کیفیت و بهره بیشتر بردن از ثواب این تکلیف فردی این دستور موکد دینی است.
دنیای مجازی سبب شده است که حلقه های کوچک فامیلی توسط گوشی های تلفن همراه، تشکیل گردد و ضمن آسان شدن اطلاع داشتن از هم، بهره بردن از ثواب این عبادت بسیار تسهیل گردد.
ارسال یک عکس قدیمی خانوادگی، انتشار یک مطلب ارزشمند اخلاقی یا علمی، هدیه کردن شادی با یک جوک ساده ویا یک کاریکاتور قشنگ، پست کردن تصویر مناظر وزیبایی های آفرینش، برگزاری جشن های تولد مجازی و معرفی نسل جدید افراد خانواده که در دنیای واقعی محدودیت آشنایی داریم .... همه وهمه می تواند تقویت کننده صله رحم باشد.
بهتر است قبل از بررسی دلیل های شرعی و عرفی و عقلایی موضوع ،از خواص و ثواب این عبادت ارزشمند صحبت نماییم: 1. طول عمر: یكى از مهم‌ترین آثار صله رحم، طولانى‌شدن عمر است. امام رضا (علیه السلام) فرمودند: چه بسا مردى كه تنها سه سال از عمرش باقى مانده است، اما خدا به خاطر صله رحم، باقى‌مانده عمرش را به سى سال مى‌رساند و خدا آنچه را مى‌خواهد، انجام مى‌دهد. شخصى به نام مَیسِر از امام باقر یا امام صادق (علیهم السلام) نقل كرده كه آن حضرت فرمودند: اى مَیسر! گمان مى‌كنم به خویشان خود نیكى مى‌كنى؟ گفتم: آرى فدایت شوم! من در نوجوانى در بازار كار مى‌كردم و دو درهم مزد مى‌گرفتم، یك درهم آن را به عمّه‌ام و درهم دیگر را به خاله‌ام مى‌دادم. آن‌گاه امام فرمودند: به خدا سوگند تا كنون دو بار مرگت فرا رسیده، ولى به خاطر صله رحم به تأخیر افتاده است.
2.فراوانى روزى: حضرت سجّاد (علیه السلام) فرمودند: هر كس دوست دارد، خدا عمرش را طولانى و روزى‌اش را افزایش دهد، باید صله رحم كند.
3.حسن خلق: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: رسیدگى به خویشان، اخلاق را نیكو مى‌كند.
4. پاكى اعمال و دفع بلا: امام باقر (علیه السلام) فرمودند: رسیدگى به خویشان، اعمال را پاك مى‌كند و بلا را دور مى‌سازد.
5. آسانى حساب: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: رسیدگى به خویشان حساب روز قیامت را آسان كرده و از مرگ بد جلوگیرى مى‌كند.
6. آبادى شهرها: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: صله رحم و خوش‌رفتارى با همسایه شهرها را آباد مى‌كند.
قرآن كريم در آيات متعدد و تحت عناوين مختلف همچون توصيه به رعايت حقوق ارحام، احسان به والدين خصوصا مادر و دورى گزيدن از آزار آنها، انفاق به ذوى القربى، تقدم حق ايشان بر ديگر مؤ منان، سلسله مراتبى بودن موقعيت ارحام در مساله ارث، لزوم سرپيچى از متابعت ايشان در معصيت حق، اجتناب از قطع رحم و بى توجهى به حقوق خويشان و... به تشريح مساله صله رحم و تبيين برخى احكام و آثار آن پرداخته كه مجموعا معرف گويايى از اهميت و موقعيت برجسته اين عمل عبادى - اجتماعى در نظام ارزشى و هنجارى مكتب اسلام و نقش و تاثير بى بديل آن در ايجاد و تحكيم همبستگى و پيوند مشترك ميان اعضاى يك جامعه عموما و شبكه خويشاوندان خصوصا به حساب مى آيد.
حال به ذكر آياتى از قرآن كريم كه به نوعى با مساله صله و قطع رحم ارتباط مى يابد مى پردازيم :«الذين ينقضون عهدالله من بعد ميثاقه و يقطعون ما امر الله به اءن يوصل و يفسدون فى الارض اوليك هم الخاسرون» كسانى كه پيمان خداوند را پس از بستن مى شكنند و آنچه خداوند به پيوستن آن فرمان داده است مى گسلند و در زمين فساد مى كنند، اينان زيانكارند.
«يسئلونك ماذا ينفقون قل ما اءنفقتم من خير فللوالدين و الاءقربين ...» از تو مى پرسند چه ببخشند، بگو هر مالى كه مى بخشيد (بهتر است) به پدر و مادر و خويشاوندان و... ببخشيد.
«يا ايها الناس اتقوا ربكم الذى خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها وبث منهما رجالا كثيرا و نساء واتقوا الله الذى تسالون به و الارحام ان الله كان عليكم رقيبا» اى مردم از پروردگارتان پروا كنيد، همو كه شما را از يك تن يگانه بيافريد و همسر او را از او پديد آورد و از آن دو مردان و زنان بسيارى پراكند و از خدايى كه به نام او پيمان مى بنديد يا سوگند مى دهيد، همچنين از گسستن پيوند خويشاوندان پروا كنيد، چرا كه خداوند (ناظر و) نگاهبان شماست.
«الذين يصلون ما اءمرالله به اءن يوصل و يخشون ربهم و يخافون سوء الحساب» و كسانى كه هر چند خداوند به پيوند كردن آن فرمان داده است مى پيوندند و از پروردگارشان مى ترسند و از حساب سخت و سنگين مى هراسند.
«والذين ينقضون عهدالله من بعد ميثاقه و يقطعون ما اءمرالله به ان يوصل و يفسدون فى الاءرض اءوليك لهم اللعنة و لهم سوء الدار» و كسانى كه عهد الهى را پس از بستن مى شكنند و هر چه خداوند به پيوند كردن آن فرمان داده است، مى گسلند و در زمين فتنه و فساد مى كنند، اينانند كه لعنت و بد فرجامى دارند.
علاوه بر آیات شریفه فوق ...میتوان آیه های دیگری را هم اضافه کرد که اشاره به اهمیت صله رحم دارد ... ولی از باب اختصار به پنج مورد صریح در این موضوع اشاره کرده ایم.....
ادامه دارد...
يادداشت: حجت الاسلام والمسلمين مصطفي(سعيد) صدوقي مازندراني، پژوهشگر علوم حوزوي
نظر شما