حجت الاسلام علی قنبریان، استاد دانشگاه تهران در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با اشاره به مولفه های سبک زندگی اسلامی اظهار کرد: آنچه که اهمیت دارد این است که بدانیم اساسا سبک زندگی معلول شخصیت است. اگر کسی شخصیت اسلامی نداشته باشد قطعا سبک زندگی اسلامی هم نخواهد داشت چراکه سبک زندگی مثل شاخ و برگ و میوه درخت و شخصیت اسلامی به مثابه ریشه درخت است، پس اگر بخواهیم سبک زندگی اسلامی را در جامعه و به ویژه میان نوجوانان نهادینه کنیم چاره ای نداریم جز اینکه شخصیت آنان را اسلامی کنیم.
وی ادامه داد: مساله دیگر آنکه شخصیت هر فردی در گرو سه ضلع است که از آن به عنوان مثلث شخصیت یاد می کنند. در واقع این سه ضلع به عنوان سازنده شخصیت شناخته می شوند. اولین ضلع «محیط» است که از عوامل مهم محسوب می شود که شخصیت فردی را به خصوص در دوره نوجوانی می سازد. نوجوانان با انتخاب محیط های مناسب مثل مساجد، پایگاه های بسیج شخصیت خود را جامعه پسند و اسلامی می کنند. البته محیط نیز به دو دسته تقسیم می شود شامل محیط حقیقی و محیط مجازی که در دو تا سه دهه اخیر محیط مجازی گریبان ما را گرفته است.
این پژوهشگر تصریح کرد: اگر محیط مجازی از سوی خانواده ها کنترل نشود می تواند عوارض نامطلوبی را بر شخصیت نوجوانان بگذارد و آنان را از سبک زندگی ایده آل دور کند به ویژه بازی های آنلاین رایانه ای، شبیه سازی ها و ... همه و همه می تواند ترویج دهنده خشونت باشد یا القای شبهه بی پاسخ کند.
وی با اشاره به دومین ضلع در مثلث شخصیت اظهار کرد: تعلیم و تربیت دومین ضلع شخصیت ساز است و اگر خداپسند و الهی باشد سبب می شود تا افراد ذیل این تربیت جامعه خود را بسازند و موفق شوند و در عین حال باقیات و صالحاتی داشته باشند. در آیات قرآن نیز به مساله تربیت و تزکیه اشاره شده است، برای مثال در آیه 164 سوره مبارکه آل عمران خداوند می فرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِي » (به يقين خدا بر مؤمنان منت نهاد كه پيامبرى از خودشان در ميان آنان برانگيخت تا آيات خود را بر ايشان بخواند و پاكشان گرداند و كتاب و حكمت به آنان بياموزد قطعا پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند ) . همچنین در دومین آیه سوره «جمعه» آمده است « هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ » (اوست آن كس كه در ميان بى سوادان فرستاده اى از خودشان برانگيخت تا آيات او را بر آنان بخواند و پاكشان گرداند و كتاب و حكمت بديشان بياموزد و [آنان] قطعا پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند ).
این پژوهشگر با بیان اینکه مساله تعلیم و تربیت اسلامی را می توانیم با حفظ ارتباط با مساجد در وجود نوجوان نهادینه کنیم، تاکید کرد: معتقدم نوجوانان با همراهی خانواده خود باید تعامل خود را با عالمان دینی و مساجد حفظ کنند. کلاس های بسیج مساجد دوره های خوبی را در طول سال برگزار می کند که اگر ارتباط با این اماکن بیشتر شود در نتیجه سبک زندگی اسلامی و تربیت ناشی از آن را می توانیم در رفتار و منش فرزندان شاهد باشیم.
حجت الاسلام قنبریان در ادامه به مساله وراثت به عنوان سومین ضلع مثلث شخصیت اشاره کرد و گفت: نمی توان این ضلع را در شکل گیری شخصیت افراد نادیده گرفت. وراثت موضوعی است که دست خود فرد نیست، از یک سو وراثت روی رفتار و منش افراد تاثیر می گذارد.
این محقق ادامه داد: با این مقدمات می خواهم به این نقطه برسم در صورتی که فرد هر سه ضلع شخصیتی را در وجودش داشته باشد در صورت وجود شرایط مناسب می تواند در جامعه فرد مفیدی باشد. اگر بخواهیم فرزندان ما بر اساس سبک زندگی اسلامی، منش و رفتار بسیجی وار حرکت کنند باید این شرایط را برایشان فراهم کنیم و مولفه های ایثار و فرهنگ فداکاری را در عمل به آنها بشناسانیم. فرهنگ ایران اسلامی و به ویژه در دوره هشت ساله دفاع مقدس مملو از این ایثارها است که اگر بتوانیم برای فرزندان بیان کنیم قطعا تاثیرگذار خواهد بود.
وی در ژایان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر توجه داشته باشیم که این فرهنگ بسیجی وار خود متاثر از فرهنگی غنی تر یا همان فرهنگ و سبک زندگی اسلامی است که در دوران پیامبر(ص) نهادینه شده است. به بیان دیگر اساس و ریشه فرهنگ ناب اسلامی بر پایه ایثار است. ما در برهه های مختلفی در طول تاریخ اسلام این مساله را داریم. بنابراین امروز باید با بهره گیری از فرهنگ عملی ایثار از همان دوران کودکی، فرزندان را بر اساس رویکردی فداکارانه تربیت کنیم، رویکردی در فرهنگ بسیجی دیده می شود.
نظر شما