«سیدمحمد طباطبایی‌نژاد» مدیرعامل مرکز گسترش مستند و تجربی و دبیر دهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در پاسخ به سوال خبرنگار سینمایی شبستان درباره اینکه چه کنیم تعاملات جهانی خوبی در حوزه مستند داشته باشیم، گفت: اگر فیلم خوب بسازیم، قطعا حضورمان در جشنواره‌های جهانی و ارتباط مان با پخش‌کننده‌های جهانی خوب خواهد شد، همان‌گونه که آثار موفق چند سال اخیر، هم در داخل کشور و هم در فضای بین‌المللی توانستند خودی نشان دهند و حضوری موفق داشته باشند.
وی تصریح کرد: تعامل، محصول چند مورد است که یکی از آنها به نظر من داشتن یک اثر قابل عرضه است چراکه وقتی دست‌مان خالی باشد حرفی برای گفتن وجود ندارد که تعاملی رخ دهد. بنابراین باید با دست پر وارد میدان جهانی شویم و پس از آن است که حضور پخش‌کننده معنا پیدا می‌کند.
دبیر دهمین جشنواره سینماحقیقت بیان کرد: خداراشکر در سال‌های اخیر اتفاق خوبی در بخش تولید فیلم‌ها افتاده که بر اساس آن، فیلم‌هایی که قابلیت عرضه در مقیاس بین‌المللی داشته باشند تعداد قابل اعتنایی شده‌اند.
آمار عرضه فیلم مستند ایرانی در حد صفر است
وی با اشاره به عرضه ناقص فیلم‌ها در عرصه بین‌المللی اظهار کرد: در حوزه عرضه فیلم مستند در عرصه بین‌المللی، باید اقتصاد سینمای مستند رشد پیدا کند و پولساز شویم که متاسفانه نقصی جدی در این حوزه به حساب می‌آید. راه‌حل این نقص، توجه شرکت‌ها و عرضه‌کنندگان فیلم به مستند است تا شاهد اتفاقات خوبی باشیم.
مدیرعامل مرکز گسترش مستند و تجربی با ابراز تاسف از آمار کم عرضه بین‌المللی فیلم مستند، گفت: اینقدر آمار عرضه فیلم مستند ایرانی که در حوزه اقتصادی اثرگذار باشد، کم است و در حقیقت صفر است که ما به عنوان مرکز گسترس مستند، تنها شاهد موفقیت یکی دو فیلم در عرضه بین‌المللی بوده‌ایم. بنابراین باید از این معبر بالا رویم و عبور کنیم تا بتوانیم فیلم مستند را به کالایی اقتصادی فرهنگی تبدیل کنیم که فیلمساز مسیر تولید خود را ادامه دهد.
وی در پاسخ به سوال شبستان مبنی بر اینکه آیا این نقص به نگاه فیلمساز برمی‌گردد چراکه ممکن است در مخاطب‌شناسی خود به زبان جهانی فکر نمی‌کنند؟ توضیح داد: من فکر می‌کنم اتفاقا جهان زبان ما را دوست دارد و ما را با زبان خودمان می‌خواهد. از ماکز پرسیدند چطور شد کتاب‌هایت به چند زبان دنیا منتشر شد؟ او پاسخ داد «طوری کتاب نوشتم که مردم کلمبیا متوجه شوند» بنابراین من فکر می‌کنم قدم اول این است هموطنان ایرانی قصه فیلم‌ها را بفهمند و مردم دنیا هم آن را می‌فهمند. به نظر من اشکالی ندارد ملی حرف بزنیم؛ مهم این است که موضوع را به شایستگی روایت کنیم و زبان‌مان به گونه‌ای قابل فهم باشد.
فرم فیلم‌های مستند باید در خور جهانی باشد
طباطبایی‌نژاد با بیان اینکه ملی و بومی بودن فیلم‌های ما محل اشکال نیست، گفت: اتفاقا خیلی از فیلم‌های ما که مورد توجه خارجی‌ها قرار می‌گیرد، فیلم‌هایی هستند که ذاتا ملی و بومی هستند. آنها خود ما را می‌خواهند وگرنه اگر تقلیدی کار کنیم که برای آنها جذابیت ندارد بنابراین اگر قرار باشد حرف جهانی بزنیم باید ملی فکر و نگاه کنیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته فرم فیلم‌ها باید در خور جهانی باشد که ارتباط برقرار کند. برای مثال «آتلان» فیلمی بومی بود که در دنیا نیز دیده شد و جوایز متعددی را آن خود کرد. بنابراین آنجایی که توانستیم حرف‌مان را درست مطرح کنیم به ما توجه شده و دیده می‌شویم.
دبیر دهمین جشنواره سینماحقیقت به حضور جدی در عرصه جهانی تاکید کرد و گفت: وقتی در مجامع داخلی دورهم جمع شویم و وارد بازار بین‌المللی نشویم، راه غلطی را پیش رفته‌ایم، چراکه وقتی ارتباط ایجاد شود راه‌هایی برای تعامل پدید می‌آید. بنابراین هرجا که قدم درستی برداشته‌ایم، اتفاقات خوبی رخ داده است.
در عرصه پخش جهانی مستند دست‌مان خالی است
وی در پاسخ به اینکه آیا واسطه‌های درستی در ایران داریم که دنیا را خوب بشناسند؟ توضیح داد: نمی‌خواهم بگویم در این حوزه دست‌مان پر است، واقعیت این است که آدم‌های متخصصی که در عرصه بین‌المللی در حوزه فیلم مستند حرفی برای گفتن داشته باشند و آشنا به وجوه فیلم مستند و بازارهای آن باشند، متاسفانه تعداد اندکی هستند و آن قدر که تولید سینمای مستند رشد داشته است، پخش جهانی به این میزان رشد نکرده است. بازارهای فیلم مستند و فیلم فجر و از این دست بازارها، همگی رج‌های یک نقش هستند و وقتی فضاهای مختلف کنار هم باشند، مکمل یکدیگر خواهند بود.
طباطبایی‌نژاد در پاسخ به اینکه ایا سازمان سینمایی می‌تواند واسطه‌های خوب در این خصوص تربیت کند؟ گفت: در بخش بین‌الملل سازمان اتفاق خوبی رخ داده است و آن هم حمایت در حوزه بین‌المل است به ویژه اینکه این حمایت برای پخش کننده هایی است که به تازگی وارد این میدان در عرصه مستند و داستانی شده‌اند که این حمایت معنوی به حساب می‌آید.
تولیدات مشترک و کسب تجربه پخش جهانی با شبکه مستند اروپا
وی درباره اینکه آیا در بخش انتقال تجربه حوزه بین‌الملل اقداماتی صورت گرفته یا خیر، بیان کرد: سه سال است که در جشنواره حقیقت، در تولیدات مشترک متمرکز هستیم و بحث عرضه و تولید مشترک را با شبکه مستند اروپا دنبال می‌کنیم. امسال هم مدیران این شبکه مهمان ما بودند تا تجربیات خودشان را در حوزه تولید مشترک و عرضه بین‌الملی با کارشناسان ما در میان بگذارند.
مدیرعامل مرکز گسترش مستند و تجربی در پایان گفت: کار فرهنگی طی یک یا دو سال جواب نمی‌دهد و مهم این است که قدم‌هایمان را درست بر می‌داریم و بیشتر از اینکه از نتیجه راضی باشیم، از مسیری که می‌رویم رضایت داریم و طبیعتاً هنوز به نتیجه دلخواه نرسیده‌ایم.
گفت‌وگو: محمدصالح حجت الاسلامی
نظر شما