به گزارش خبرنگار شبستان، محمدرضا چیت‌ساز، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر در نشست تاریخ پوشاک ایرانیان از سلسله‌نشست‌های بررسی مبانی نظری و مفاهیم دینی حوزه مد و لباس اسلامی ایرانی که عصر دیروز در خانه کتاب برگزار شد، گفت: ما جنبه‌های کارکردی و کاربردی زیادی داریم. دوره ایران باستان قبل از آریایی‌ها تمدنی به نام ایلام داشت که بسیار طولانی است و پنج بخش است. یکی از آن بخش‌ها نامش ایلام میانی است. در دوره ایلام میانی حدود 2600 مهر یا اثر مهر داریم. روی برخی از این مهرها نقوش آدم است، از یک آدم تا 12 آدم. نزدیک به 800 طرح حاشیه‌ای از ایران باستان درآوردیم.
دکتر چیت‌ساز عنوان کرد: کتابی به نام مجمع النوادر داریم که با اسم دوم آن یعنی چهار مقاله آشنا هستیم. این کتاب در مورد دبیری، شاعری، طبیبی و منجمی است. در سال 74 بود که در این کتاب به متنی برخوردم. وقتی شاهنامه سروده شد هدیه‌ای که محمود غزنوی فرستاد به دختر فردوسی رسید و او قبول نکرد و گفت این هدیه به دست پدر من نرسید، من هم آن را نمی خواهم.
وی با بیان اینکه خودمان برخی چیزها را بر خودمان حرام کردیم، اظهار داشت: در این سالها زنان بختیاری سیاه‌پوش شدند در صورتی که قبل از انقلاب لباس‌های رنگی می‌پوشیدند. پهلوانان زورخانه‌ای ما شلوارک مخصوص به پا داشتند. گود زورخانه بقایای مهرپرستی است. امروزه پهلوانان شلوارهای آدیداس می‌پوشند تا ساق پایشان معلوم نشود.
این استاد دانشگاه با اشاره به برخی از مشکلات محققان حوزه پوشاک بیان کرد: در کتابی آمده است که حسین بن علی(ع) برنوسی بر سر داشت. برنوس را به فارسی کلاه ترجمه کردند. کلاه عام است اما برنوس خاص است. برنوس کلاهی بوده با یک شنل کوتاه تا کمر. سهی بخاری حدیثی از پیامبر نقل می‌کند که برنوس پوشیدن در ماه محرم ممنوع است. حال محقق و پژوهشگر حوزه پوشاک دوره اسلامی در این زمینه با مشکلی مواجه می‌شود. شاید اینکه نقد کردند حسین بن علی(ع) برنوس بر سر داشته درست نبوده و شاید حدیثی که بخاری در سهی از پیامبر(ص) نقل کرده است، واقعیت نداشته باشد. شاید هم منظور پیامبر(ص) برنوس نبوده است. این تنها یک مثال کوچک است از اینکه ببینیم محققان حوزه پوشاک برخی مواقع با چه مسایل و مشکلاتی روبرو می‌شوند.
این نویسنده تصریح کرد: بیش از 90 درصد کتاب فرهنگ البسه مسلمانان نوشته دوزی، خاورشناس مشهور هلندی مربوط به فرهنگ اسلام است. بیشترین اطلاعاتی که دوزی به ما می‌دهد درجه یک و بی‌نظیر است. جلیل ضیاپور اولین ایرانی است که در مورد پوشاک ایران کار کرده است. بین دوزی هلندی و ضیاپور تفاوت است. کار دوزی متون است و ضیاپور کارش بر اساس نقوش است.
وی در خصوص آثاری که در مورد پوشاک نوشته است، عنوان کرد: کتاب تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا حمله مغول زمانی که زهرا رهنورد مسئول انتشارات سمت بود، چاپ شد. کتاب تاریخ پوشاک ایرانیان از آغاز اسلام تا پایان قاجار پنج جلد است که در دست چاپ است. کتاب تاریخ پوشاک ایرانیان در ایران باستان نیز هنوز منتشر نشده است.
دکتر چیت‌ساز در مورد کلاه قزلباش بیان کرد: این کلاه پوششی بود که 12 ترک یا شکاف یا نشانه به نام 12 امام شیعیان داشت. این کلاه در دوره صفوی استفاده می‌شد. دوره صفوی دوره ای مشحون از مینیاتور است اما ما یک نمونه کلاه قزلباش در مینیاتورها ندیدیم. آنچه در متون راجع به کلاه قزلباش است با آنچه در نقوش است، متفاوت است طوری که باید طرح مسئله کرد.
این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به اهمیت رنگ‌ها تصریح کرد: سبز را رنگ شیعی می‌دانند. اموی‌ها سفیدپوش بودند. عباسیان سیاه‌پوش بودند. تمام قیام‌های شیعی تا زمان امام رضا (ع) رنگ سفید داشت. از زمان امام هشتم (ع) به بعد سبزپوشی از نشانه‌های اثنی عشری شد. سبز نشانه شمال شرقی ایران است. سبز رنگ مورد علاقه شاهان ساسانی به ویژه انوشیروان است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تعیین تکلیف کردن در حوزه فرهنگ جواب نمی‌دهد، گفت: 4 سال پیش کمیته‌ای از بازوان مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی با نام کمیته تاریخ و تمدن اسلام که ریاست آن با آقای دکتر علی اکبر ولایتی است از بنده درخواست کردند در جلسه‌ای در این کمیته شرکت کنم، بحث در مورد لباس ملی بود و فهمیدم که عده‌ای می‌خواهند مد و لباس را ساماندهی کنند. بنده 32 سال تدریس کردم و سه سال است که بازنشسته شده‌ام. اگر فرزندم تی شرتی با آرم و شکل فرنگی بپوشد خیلی خوشم نمی‌آید اما دستوری عمل نمی کنم. این کار اصلا جواب نمی‌دهد. عده‌ای گفته‌اند هندی‌ها لباس ملی دارند ما هم لباس ملی داشته باشیم. لطفا با فرهنگ این کارها را نکنید. هند، هند است و ایران، ایران است. ما لباس اقوام ایرانی داریم و این درست است.
نظر شما