به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، پنجمین همایش بین المللی فلسفه دین معاصر صبح سه شنبه، پنجم بهمن در دانشکده مطالعات جهان افتتاح شد.
در این همایش، دکتر حمیدرضا آیت اللهی، با ارایه مقاله خود با عنوان «تبیین فاعلیت الهی در فرایند خود به خودی تکامل» طی سخنانی اظهار کرد: نظریه تکامل بر اساس دیدگاه نوداروینی ها مبتنی بر تحقق فرایندی است که به علت اصل بقای اصلح به طور خود به خودی بدون نیاز به عامل بیرونی جریان داشته است و تمامی نظم ها و هماهنگی های خیره کننده ای که در عالم می بینیم طی میلیون ها سال و با از میدان خارج شدن ناتوان ترها و بقای سازگارترها با یک انتخاب طبیعی یکی پس از دیگری محقق شده است.
وی ادامه داد: با این تبیین چندین دیدگاه الهیاتی زیر سوال رفت، شامل برهان نظم برای اثبات خداوند، اشرفیت انسان، تسوق اخلاق تکاملی (یا اخلاق تواناترها) و نحوه خلقت انسان. کلیه این تلقی ها به نظر می رسد دیدگاه های الهیاتی را به چالش کشیده است مبتنی بر یک برداشت نامناسب از نحوه فاعلیت و حضور خداوند در عالم است که بر اثر تمثیل نابجای نظم های صناعی بشر با نظم عالم رخ داده است.
آیت اللهی با بیان اینکه در این مقاله می خواهم نشان دهم که اگر بخواهم مثلا برهانی بر اثبات خداوند بیاوریم باید منظور خود را از حضور الهی در عالم روشن کنیم، افزود: این سبب می شود تا در اثر خلط با دیدگاه های ناقص و غیرواقعی برهان های ما نیز در معرض چالش قرار نگیرد.
این استاد فلسفه ادامه داد: نظریه تکامل مبتنی بر اصل تداوم مداوم در عالم است و عوامل این تغییرات نیروهای موجود بین ذرات و اجرام عالم است که فرآیند اصلح را باقی می گذارند، هرگونه تلقی از خداوند به عنوان عاملی در کنار این نیروها همانند نظم های صناعی نادرست است زیرا خداوند نه تنها علت موجده آن نیروها بوده بلکه علت مبقیه آنها نیز است.
آیت اللهی گفت: آنچه عنوان شد به این معناست که خداوند از طریق نیروهایی که خود هر لحظه بقای آنها را تضمین می کند در کار تغییر در عالم است، در نتیجه این تکامل خود به خودی که ظاهرا نیازی به هماهنگ کننده ندارد در اثر فعل باریتعالی در تداوم قوانین عالم است، همان گونه که ما با صور ذهنی مان یک چنین فرایندی را در تخیل خود تصویر کنیم دیگر خودمان علتی در کنار علل دیگر نظم و ترتیب را نمی بخشیم بلکه با تمامی قوانین اعمال شده در صور خیالی ما این فرآیند انجام می شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر بنا باشد وجود خداوند را اثبات کنیم باید این اثبات ناظر به خدایی با مشخصات ذکر شده باشد نه فاعلی همچون فاعل های صناعی که در عرض سایر عوامل قرار گیرد البته یادآوری می کنم که این نکته به معنای آن نیست که با این بیان برهانی بر اثبات خداوند آورده ایم چرا که برهان باید در جای دیگر بیان شود، در نتیجه این تلقی از خداوند تکامل نیز نمی تواند چیزی جز فعل الهی باشد که این فعل با انتخاب اصلح دست به کار تکامل عالم و نظم بخشی به آن است.
نظر شما