به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: امام کاظم(ع) فرمودند: «هرگاه برای رسول خدا(ص) مهمانی می آمد با وی غذا می خورد و از غذا دست نمی کشید تا اینکه مهمان دست بکشد».
آداب سفره مهمانی:
فصل بن یونس گوید: روزی در خانه ام بودم. خادم وارد شد و گفت: مردی که کنیه اش ابوالحسن و نامش موسی بن جعفر(ع) است، کنار در خانه است. گفتم: ای خادم! اگر همان کسی است که می پندارم، تو در راه خدا آزادی. شتابان از خانه بیرون رفتم و دیدم هموست. گفتم: آقای من! فرود آی، پس فرود آمد و به مجلس در آمد. رفتم که او را در صدر مجلس بنشانم. فرمود: «ای فضل! صاحبخانه از دیگران به صدر مجلس سزاوارتر است، مگر اینکه مردی از بنی هاشم سادات باشد.» گفتم: شما که چنین هستی فدایتان شوم. سپس گفتم: خدا مرا فدایت کند، غذا برای اهل مجلس آمده است، اگر اجازه می فرمایی حاضر کنم. فرمود: «ای فضل! مردم می گویند: این پذیرایی مهمان ناخوانده است و آنان اینگونه پذیرایی را خوش ندارند؛ ولی من کراهتی نمی بینم.» دستور دادم خادم تشت (برای شست و شوی دست) آورد و امام(ع) نزدیک آن شد و فرمود: «ستایش خدای را که برای هر چیزی حدی قرار داده است.» گفتم: فدایت بشوم، حد این ظرف چیست؟ فرمود: «اینکه صاحبخانه پیش از دیگران آغاز کند تا مهمانان نشاط یابند.» سپس سفره انداخته شد. پرسیدم: حد این چیست؟ فرمود: «در ابتدای آن بسم الله گفته شود و هر گاه برچیده شد، حمد خدا به جا آورده شود.»
سپس خلال دندان آورده شد. پرسیدم حد این چیست؟ فرمود: «اینکه نوک آن را بشکنی تا لثه را زخمی نکند.» سپس آب آورده شد. پرسیدم: حد این چیست؟ فرمود: «از قسمت دسته لیوان و از قسمت شکسته آن اگر شکسته باشد ننوشی، چون نشستگاه شیطان است. هرگاه آب می نوشی بسم الله بگو و در پایان حمد خدا به جای آور. ای فضل! صاحبخانه، آخرین نفری باشد که پس از غذا دستش را می شوید.»
پاداش گرامیداشت مهمان
تامین روزی و مغرفت گناهان:
رسول خدا(ص) فرمود: «همانا مهمان با آمدنش روزی خود را از آسمان برای میزبان به همراه می آورد و هرگاه غذا خورد خدا به برکت آمدنش نزد آنها آنان را می بخشد؛» همچنین فرمود: «مهمان هر گاه بر قومی وارد شد روزی خود را می آورد و هنگام رفتن همه گناهانشان را با خود می برد».
تداوم خیر:
رسول خدا(ص) فرمود: «امت من مادامی که به همدیگر مهر می ورزند و هدیه می دهند و امانت را به صاحبش بر می گردانند و از حرام می پرهیزند و مهمان را تکریم می کنند پیوسته در خیر نیکی اند».
تقویت روحی:
امیرمومنان علی(ع) فرمود: «نیروی تن آدمیان به غذا خوردن است و نیروی جانشان به غذا دادن».
کیفر رد مهمان
ابوحمزه می گوید: به امام باقر(ع) عرض کردم: فدایتان شوم چه می گویی درباره مسلمانی که نزد مسلمانی برای دیدار یا درخواست نیاز رفته باشد و از او اذن ورود بخواهد؛ ولی او در حالی که در خانه اش هست، به وی اجازه ورود ندهد و از خانه بیرون نیاید؟
ایشان فرمود: «ای اباحمزه! هر مسلمانی نزد مسلمانی دیگر برای دیدار یا درخواست نیازی برود و او در خانه باشد و از او اجازه ورود بخواهد و صاحبخانه به استقبال مهمان نرود پیوسته از رحمت خدا به دور است تا همدیگر را ملاقات کنند.» ( از روی تعجب) گفتم: فدایتان شوم آیا پیوسته از رحمت خدا دور است تا یکدیگر را ملاقات کنند؟ فرمود: «آری، ای ابوحمزه»!
ادب مهمان بودن
نهی از روزه:
رسول خدا(ص) فرمود: «بر مهمان سزاوار نیست، بی اجازه میزبان روزه بگیرد، مبادا برایش غذایی آماده کنند و فاسد شود».
نهی از دستور به صاحبخانه:
رسول خدا(ص) در وصیت خود به علی(ع) فرمود: «ای علی! هشت گروه اگر اهانت شوند جز خود را سرزنش نکنند: مهمان ناخوانده، مهمانی که به صاحبخانه دستور می دهد، آنکه از دشمنانش خیر بخواهد و ... ».
دست کشیدن از غذا قبل از صاحب خانه:
امام صادق(ع) فرمود: «از جمله ادب ورزی نزد برادر این است که هر گاه بر سفره او غذا خورد پیش از وی از طعام دست بکشد».
کرامت پذیری:
امام صادق(ع) فرمود: «دو نفر بر امیرمومنان علی (ع) وارد شدند. آن حضرت(ع) برای هر یک از آن دو فرشی گسترد. یکی از آن دو روی فرش نشست و دیگری خودداری کرد. امیرمومنان(ع) فرمود: «بر آن بنشین، زیرا کرامت پذیری را جز نادان رد نمی کند».
سادگی در مهمانی: امام رضا(ع) فرمود: «مردی امیرالمومنین علی(ع) را دعوت کرد. امام علی(ع) فرمود: «اگر سه چیز را برایم ضمانت کنی دعوت تو را می پذیرم.» گفت: آن چیست ای امیرمومنان؟ فرمود: «برای من چیزی از بیرون خانه فراهم نکنی و آنچه در خانه داری از من دریغ نورزی و خانواده ات را در تنگی نیندازی.» گفت: می پذیرم. پس آن حضرت(ع) دعوت اش را پذیرفت».
حد مهمانی:
رسول خدا فرمود: «مهمانی روز اول حق مهمان است؛ و روز دوم و سوم و پس از آن صدقه به شمار می آید.» سپس فرمود: «هیچ یک از شما بر برادرش وارد نشود که او را به گناه وا دارد.» پرسیدند: چگونه او را به گناه وا می دارد؟ فرمود: «چندان نزدش بماند که چیزی نزدش نباشد بر او انفاق کند».
همچنین، رسول خدا(ص) فرمود: «مهمان دو شب پذیرایی ویژه می شود و در شب سوم او از افراد خانواده به شمار می آید هرچه نزدش فراهم شد، می خورد».
برگرفته از مفاتیح الحیات، تالیف آیت الله جوادی آملی
نظر شما