دکتر اسماعیل امینی، شاعر، منتقد ادبی و استاد دانشگاه با بیان اینکه جامعه ما انتقادپذیر نیست، به خبرنگار شبستان گفت: جامعه ما به لحاظ انتقاد وحشتناک است. جامعه ما انتقادپذیر که نیست هیچ، بلکه افراد به جای انتقاد عصبانی می شوند، به هم فحش می دهند و آبروی همدیگر را می برند. متاسفانه در جامعه ما انتقاد گم شده و به جاهای دیگری رسیدیم که خیلی بدتر از انتقاد است.
دکتر امینی عنوان کرد: وقتی یک روزنامه را باز می کنیم در آن نوشته است که فلان جناح دزد است. روزنامه دیگری را باز می کنیم و می گوید فلان جناح اختلاس می کند. روزنامه دیگر می گوید آن جناح دین ندارد و روزنامه دیگری عکس جناحی را می کشد و برایش شاخ و دم می کشد. اینها دیگر انتقاد نیست. ما به مرحله فحاشی و انتقام جویی رسیدیم. این مسئله خیلی هم جدی است و اصلا طنز هم نیست.
این شاعر تصریح کرد: به هر حال آدمی که برای یک جناح است در این مملکت یک کاره ای است و پستی دارد و آبرویی. فردی که متعلق به جناحی است، ممکن است استاد دانشگاه یا امام جماعت مسجدی باشد. دسته ای می گویند که شما دزدید و دسته دیگر در جواب می گویند شما اختلاس گر هستید. وضعیتی پیش آمده که بدتر و شدیدتر از انتقاد است. حال هرچه به انتخابات نزدیک تر شویم، اوضاع بدتر می شود. هرچه به انتخابات نزدیک شویم عده ای دندان تیز کردند برای اینکه آبروی همدیگر را ببرند.
وی با بیان اینکه خبرگزاری شبستان که مسجدی است باید در زمینه فضای ایجاد شده در جامعه کار کند، اظهار داشت: یکی از چیزهایی که بسیار بسیار بد است و متاسفانه همه به آن عادت کرده اند و فکر می کنند چیز خوبی است و حتی ذوق زده می شوند، افشاگری است. افشاگری هم غیرقانونی است هم غیرانسانی و هم غیرشرعی است. افشاگری یعنی آدم رازی را که از کسی می داند، افشا کند و یا اگر عیبی از کسی می داند آن را برملا کند.
این منتقد ادبی خاطرنشان کرد: به نظرم اتفاقا جای طنز و انتقاد برای این است که جلوی حاد شدن مسئله را بگیرد، جلوی آبروریزی ها و افشاگری ها را بگیرد. اگر به طنزپرداز، منتقد و تحلیلگر اعتماد کنند و میدان دهند، کار به دعوا و فحاشی نمی کشد. متاسفانه الان با افشاگری و فحاشی مواجه هستیم که این مسئله بسیار تلخ است.
دکتر امینی با ذکر خاطره ای یادآور شد: من یک سال برای شرکت در مراسم سالگرد مولانا به ترکیه رفتم. یکی از جوانان ترکیه که از بچه های مذهبی و علاقه مند به انقلاب اسلامی بود به من گفت" ما انقلاب شما را خیلی دوست داریم. پیامی که امام دادند برایمان خیلی دلنشین بود زیرا ما هم اینجا سالهاست که می گوییم مذهب می تواند اداره کننده کشور باشد. ما خیلی با اشتیاق خبرهای شما را دنبال می کنیم اما چرا آنقدر خبرهای بد از کشور شما می آید؟" گفتم" یعنی چه ؟" در جوابم گفت " چرا اینقدر مسئولان تان به هم فحش می دهند و تهمت می زنند؟"
وی اظهار داشت: سوال قانونی، دادگاهی و قضایی باید باشد. در هیاهو و جنجال نمی شود چیزی را ثابت کرد. اگر به عنوان مثال حق با من باشد، وقتی جنجال ایجاد شود، من نمی توانم در آن هیاهو چیزی را ثابت کنم. حتی هیاهو ممکن است، قضاوت کننده را هم تحت تاثیر قرار دهد. جوی علیه آدمی که در موردش افشاگری صورت گرفته است، ایجاد می شود. ممکن است، قاضی بخواهد بی طرف قضاوت کند اما آن جو نمی گذارد. افشاگری کار خیلی بدی است. افشاگری غیرقانونی و غیرانسانی است و از یک مسلمان بعید است.
این شاعر خاطرنشان کرد: متاسفانه گاهی کسانی افشاگری می کنند که خودشان مسئول هستند. اگر این کارها را دشمن بکند، بعید نیست چون دشمن است و طبیعتش دشمنی است اما گاهی می بینی که فرد خودش مسئول است، خودش مدیر است اما افشاگری می کند. رییس جمهور قبلی نیز گاهی می گفت" می خواهید افشا کنم؟ " مگر رییس جمهور اسرار مملکت را افشا می کند؟ اگر اسراری از کسی می دانیم باید شکایت کنیم به دادگاه یا به نیروی انتظامی اما اینکه در روزنامه افشاگری کنیم، کار خیلی زشتی است و متاسفانه این کار زشت مدتهاست که باب شده و کسی هم از این مسئله ناراحت نیست.
نویسنده کتابهایی همچون " لبخند غیر مجاز " ، " تبسم دوست " ، " اسبها و خرها " و " نشر اکاذیب " خاطر نشان کرد: از طنز ناراحت می شوند. طنز پرداز را دستگیر می کنند. نشریه را تعطیل می کنند و می گویند چرا شوخی کردی؟ شوخی که خیلی خوب است. شوخی خیلی انسانی و دوستانه است اما فحاشی و افشاگری انسانی نیست. می گویند شوخی نکن، بگذار ما کار خودمان را بکنیم، در صورتی که افشاگری کار بدی است.
گفتگو از مریم داوری
نظر شما