خبرگزاری شبستان - چهارمحال و بختیاری
چهارمحال و بختیاری یکی از استان های کوهستانی رویشگاه بسیاری از گیاهان دارویی منحصربه فرد و ارزشمند است، 78 درصد این استان کوهستانی است و تاکنون یک هزار و 400 گونه گیاهی در آن شناسایی شده که از این تعداد 300 گونه گیاهی با ارزش دارویی و 27 گونه خاص این استان است.
این روزها با گرم شدن هوا، بازار فروش گیاهان کوهی در شهر رونق گرفته که از این گیاهان می توان به قارچ، کنگر، شنگ، موچه و کرفس کوهی( کلوس) اشاره کرد که در این بین کرفس کوهی نسبت به سایر گیاهان قیمت بیشتری دارد و نوبرانه آن با قیمت یک میلیون و یکصد هزار ریال به فروش می رسد.
دوره رویش کرفس کوهی از هفته آخر اسفندماه همزمان با آب شدن برف ها شروع می شود و تا اوایل خرداد در دامنه کوهستان ها و در ارتفاعات ادامه دارد.
این گیاه معطر خودرو است و در صورت آسیب نرسیدن به ریشه آن، سالیان سال رویش دارد و ارتفاع آن به 120 تا 200 سانتی متر می رسد.
کرفس کوهی ضمن آنکه ارزش بالای خوراکی، دارویی و اقتصادی دارد، نقش بسزایی در حفظ آب و خاک ایفا می کند.
این گیاه معطر از خانواده چتریان است که بصورت وحشی در دامنه های زاگرس می روید و مصارف خوراکی بسیاری دارد به نحوی که از برگ، ساقه و گل کرفس برای تهیه فراورده هایی از قبیل ترشی و شور کرفس کوهی و در پخت برخی از غذاها مثل سوپ و همراه با ماست و بصورت پودر خشک برای معطر کردن دوغ استفاده می شود.
کرفس کوهی ضمن مصارف خوراکی، ارزش دارویی بالایی در طب سنتی دارد و به گفته بسیاری از اطبای سنتی، این گیاه برای درمان فشار خون، زخم و التهاب استفاده می شود.
اما با توجه به اهمیت بالایی که این گیاه کوهی دارد، سال هاست بواسطه ریشه کنی این گیاه و برداشت غنچه آن، حیات و بقای این گونه منحصربه فرد تهدید می شود که باید برای جلوگیری از این روند تدبیری اندیشیده شود.
فرامرز مردانی، رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به نقش مهم کرفس کوهی در حفظ منابع آب و خاک استان، اظهار کرد: این گیاه با قابلیت نفوذ دهی آب به سفره های آب زیرزمینی از فرسایش خاک و وقوع سیلاب جلوگیری می کند و در مقابله با ریزگردها نقش بسزایی ایفا می کند.
وی برداشت غیراصولی و بی رویه کرفس کوهی را از عوامل تهدید کننده این گونه گیاهی دانست و گفت: کرفس کوهی یک گونه خاص و حساسی است که اگر از غنچه چیده شود و یا به پیاز آن آسیب برسد گیاه سال به سال ضعیف تر می شود و به طور کلی از بین می رود.
وی تصریح کرد: اگر بتوان این گیاه را حفظ کرد و مورد برداشت غیراصولی قرار نگیرد به بذر می رسد و از این بذر بهترین روغن دارویی استخراج می شود که می تواند در درمان بسیاری از بیماری های از جمله سرطان نقش مهمی ایفا کند.
مردانی با بیان اینکه رویشگاه اصلی کلوس در استان های چهارمحال و بختیاری، کهکلویه و بویراحمد، خوزستان و بخشی از لرستان واقع شده است، افزود: بهره برداری غیراصولی سبب شده تا این گیاه معطر در این مناطق منقرض شود و تنها در بخش هایی از چهارمحال و بختیاری رویش داشته باشد.
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در سال های گذشته رویش کرفش در سراسر استان و در مساحتی به وسعت 500 هزار هکتار وجود داشت اما امروز به سبب سیر انقراضی این گونه گیاهی تنها در بخش هایی از دهستان موگویی و در 40 هزار هکتار اراضی رویش دارد.
فرامرزی با اشاره به اقدامات این سازمان برای حفظ گونه گیاهی کلوس، افزود: برخورد با افراد خاطی و توزیع بذر کلوس بین دامداران از جمله اقداماتی است که تاکنون برای حفاظت از این گونه گیاهی به کار گرفته شده است.
در کنار این راهکارها، اقدامی که در سال 94 از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مبنی بر «ثبت ملی رویشگاه طبیعی کلوس در روستای سرآقا سید» انجام گرفت، حساسیت نسبت به جلوگیری از روند انقراضی گونه گیاهی کلوس را بیشتر کرد.
بهمن عسگری سوادجانی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری گفت: در دهه های اخیر بهره برداری بی رویه و نامناسب از گیاه کرفس کوهی زنگ خطر انقراض آن را به صدا در آورده است.
وی افزود: در همین راستا برای کمک به حفظ این گونه ارزشمند، پرونده کرفس کوهی برای ثبت در فهرست آثار ملی ایران در سال 94 تهیه شد که پس از بررسی آن در جلسه کمیته ملی ثبت حریم میراث طبیعی به شماره 338 به ثبت رسید.
اما با وجود همه اقداماتی که تاکنون صورت گرفته به نظر می رسد حفظ گونه گیاهی کلوس که دیگر به عنوان یکی از آثار ملی طبیعی کشور شناخته می شود نیازمند عزم همگانی است و در کنار تلاش مسئولان بایستی افرادی که بطور غیرقانونی نسبت به بهره برداری نامناسب کرفس کوهی مبادرت می کنند از این کار خودداری کرده و اجازه دهند همگان از خواص این گیاه باارزش بهره مند شوند.
گزارش: سجاد عباسی
نظر شما