سیاست برد-برد در مسئله محیط زیست تنها راه‌حل در منطقه است/محیط‌ زیست مسئله‌ای فراملی و فرامنطقه‌ای

به گزارش خبرنگار شبستان، حسن روحانی، رییس جمهور ایران در کنفرانس بین‌المللی مقابله با گرد و غبار؛ چالش‌ها و راه‌حل‌های علمی ضمن خیرمقدم به وزرا، نمایندگان و کارشناسان کشورهای شرکت‌کننده در این کنفرانس گفت: امیدوارم کنفرانس بین المللی دارای نتایج مفیدی برای موضوع گرد و غبار و مقابله با آن به همراه داشته باشد.

وی موضوع محیط زیست را یکی از مسایل بسیار مهم برای سلامت جامعه، توسعه جوامع و جلوگیری از مهاجرت های بی رویه عنوان کرد و افزود: برای آنکه بتوانیم با این معضل به خوبی مواجه شویم و خطرات این تهدید را مهار کنیم نیاز به برنامه ریزی، سرمایه گذاری و همکاری های منطقه ای و بین المللی داریم.

روحانی با بیان اینکه دولت یازدهم یکی از اولویت های خودش در ایران را به محیط زیست اختصاص داد و حتی دولت محیط زیست نام گذاری شد، خاطرنشان کرد: اولین تصمیم دولت یازدهم نیز تصمیم زیست محیطی بود و اولین مصوبه دولت یازدهم نیز در رابطه با دریاچه ارومیه بود و اگر اقدام دولت یازدهم نبود امروز در غرب کشورمان نه با طوفان گرد و غبار و شن بلکه با طوفان نمک مواجه بودیم و حدود 14 میلیون نفر از مردم ایران در استان های غربی کشور امروز ناچار به مهاجرت می شدند.

رییس جمهور ایران تثبیت دریاچه ارومیه را یکی از افتخارات مهم دولت یازدهم و یک الگوی مهم زیست محیطی برای منطقه و جهان عنوان کرد و افزود: چه عواملی باعث شد با معضل دریاچه ارومیه مواجه شویم، عواملی نظیر شرایط آب و هوایی، کاهش نزولات آسمانی در ایجاد معضل دریاچه ارومیه نقش داشت اما مهم‌تر از آن عدم مدیریت صحیح منابع آب، کشت های بی رویه و افقی و توسعه این کشت ها، عدم در نظر گرفتن حقآبه دریاچه ها و تالاب ها همه از عواملی بود که باعث شد تا شرایطی فراهم شود که دریاچه ارومیه تا سال 95 به طور کامل خشک شود و با گرد و غبار و طوفان های نمک مواجه شویم که هم کشاورزی و هم زندگی ما را به طور کامل تهدید می کرد.

روحانی با اشاره به اقدامات زیست محیطی دولت یازدهم خاطرنشان کرد: احیای تالاب هورالعظیم که امروز بیش از 80 درصد سطح این تالاب را آب فرا گرفته است از دیگر اقدامات زیست محیطی دولت یازدهم است.

روحانی افزود: اقدامات انجام شده در حوزه زیست محیطی نه بدان معناست که اقدامات ملی ما در زمینه محیط زیست کافی بوده است اما در عین حال در حد توان اقدامات ارزشمندی در طول 4 سال انجام گرفته است.

رییس جمهور ایران درباره دریاچه ارومیه گفت: قرار بود بیش از 3 هزار میلیارد تومان به احیای دریاچه ارومیه اختصاص یابد که در عمل و تا پایان سال 95 حدود 2 هزار میلیارد تومان هزینه شد تا دریاچه ارومیه تثبیت شود.

روحانی با اشاره به اقدامات انجام شده در خوزستان برای احیای هورالعظیم و سیستان و بلوچستان برای احیای هامون گفت: علیرغم آنکه بخشی از گرد و غبار کشور منشا داخلی دارد و حدود 2 میلیون هکتار از بیابان های ایران می تواند منشا گرد و غبار باشد اما سهم کانون های داخلی در ایجاد پدیده گرد و غبار تنها 20 درصد است.

روحانی 80 درصد وقوع گرد و غبار در ایران را منشا خارجی عنوان کرد و افزود: عراق، سوریه، اردن، کویت، عربستان، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان جزو کشورهایی هستند که در منطقه منشا گرد و غبار بوده که بخشی از آن نیز به داخل ایران سرازیر می شود.

رییس جمهور تاکید کرد: گاهی در یک 24 ساعت حدود 8 میلیون مترمکعب خاک با طوفان گرد و غبار جابجا می شود و این به معنای آثاری است که می تواند در زندگی مردم، سلامت، کشاورزی و در کل به محیط زیست کشورمان داشته باشد.

روحانی با بیان اینکه مسئله گرد و غبار در منطقه و کشور ما مسبوق به سابقه است اما نسبت به گذشته این پدیده خطرناک چند برابر افزایش یافته است، افزود: اگر پدیده گرد و غبار در دهه های گذشته در طی سال 10 یا 20 روز را شامل می شد اما امروز شاهد وقوع پدیده گرد و غبار در حدود 100 و گاهی 130 در طول سال هستیم.

رییس جمهور ایران تاکید کرد: اگر دریاچه هامون با ظرفیت 15 میلیارد مترمکعب آب می توانست بادهای 120 روزه سیستان را مطبوع مردم قرار دهد امروز با خشک شدن این دریاچه در تالاب های اطرافش به معضل بزرگ مردم تبدیل شده است.

روحانی با بیان اینکه موضوع گرد و غبار مانند سایر مسایل زیست محیطی از حد ملی فراتر رفته و مسایل منطقه ای و گاه جهانی شده است، تاکید کرد: امروز غرب آسیا، شرق آسیا، شمال آفریقا و در بسیاری از مناطق دیگر جهان از موضوع گرد و غبار در رنج و مشکل هستند.

وی تاکید کرد: بی تردید معضل گرد و غبار راه چاره دارد و برخی از راه های چاره سلبی است و برخی ایجابی است.

روحانی با اشاره به احداث سدها و بندها بدون مطالعه کافی آثار زیست محیطی می تواند برای آینده منطقه ما خطرناک باشد و بسیاری از این گونه فعالیت ها باید متوقف شود،افزود: اینکه کشور همسایه ما طرح 22 سد بزرگ را در حال احداث است می تواند تاثیرات بسیار مخربی را بر رودخانه دجله و فرات بگذارد و در سایه آن عراق و ایران و کشورهای منطقه را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین نمی توان در برابر آثار آن بی تفاوت بود.

روحانی با بیان اینکه سازمان های بین المللی کشورهای منطقه در خصوص مسایل زیست محیطی و سدسازی ها مسئولیت دارند، تصریح کرد: ما نمی توانیم در برابر آنچه که محیط زیست را تخریب می کند، بی تفاوت باشیم.

وی با اشاره به سدسازی های متعدد در افغانستان گفت: احداث سدهای متعدد در افغانستان بر استان های خراسان و سیستان و بلوچستان ایران تاثیرگذار است و اگر هامون به طور کامل خشک شود نه تنها از گرد و غبار منطقه ای ایران در رنج است افغانستان نیز در رنج قرار خواهد گرفت.

روحانی با بیان اینکه اگر از وقوع طوفان های شن جلوگیری شود کشورهای همسایه ناچار به مهاجرت خواهند شد، تصریح کرد: بر اثر وقوع طوفان های شن کشاورزی متوقف خواهد شد، شهرسازی و زندگی مردم در منطقه متوقف می شود بنابراین این یک مسئولیت انسانی بین المللی و منطقه ای در برابر این تهدید خطرناک برای انسان های منطقه و جهان است.

روحانی با بیان اینکه ما نمی توانیم بدون همکاری با کشورهای همسایه و منطقه و کشورهای جهان بر این معضل پیروز شویم، افزود: امروز باید بحث بر سر اینکه کدام کشور در منطقه قوی است کنار گذاشته شود و منطقه قوی تر باید مدنظر ما باشد نه اینکه در رقابت های منطقه ای یک کشور بخواهد در برابر کشورهای دیگر منطقه قدعلم کند و قدرت خود را به رخ بکشد و تفرقه، شکاف و اختلاف را بیشتر کند.

رییس جمهور ایران تصریح کرد: ما در منطقه مهم خاورمیانه و غرب آسیا یک خانواده هستیم و نمی توانیم از هم فاصله بگیریم، خانواده قوی می تواند در یک جمع خوب زندگی کند بنابراین باید به فکر منطقه قوی تر باشیم و رقابت های مخرب و نابجا را کنار بگذاریم.

روحانی با بیان اینکه جنگ های منطقه ای را باید خاموش کنیم، تصریح کرد: شعله این جنگ ها منجر به طوفان گرد و غبار خواهد شد و نه تنها دنیای سیاست بلکه طبیعت و محیط زیست منطقه را نیز گرد و غبار فرا خواهد گرفت.

روحانی با اشاره به حضور داعش در منطقه گفت: اگر داعش در عراق، سوریه و سایر مناطق به تخریب محیط زیست، طبیعت و شهرها و کشتار انسان های بی گناه می پردازد همان کشاورزی آباد منطقه به بیابان تبدیل خواهد شد که مردم منطقه از گرد و غبارش در رنج خواهند بود.

رییس جمهور اظهار داشت: اگر تروریسم به عنوان معضل منطقه و میکروب مسری است که همه منطقه را فرا می گیرد و هر کشور و ابرقدرتی را که فکر کرده است تروریسم به عنوان ابزاری برای پیشبرد سیاست های او در منطقه و جهان است کاملا اشتباه کرده است.  

روحانی تاکید کرد: تروریسم به عنوان یک معضل دامن همه ما را فرا خواهد گرفت مگر آنکه دست به دست هم دهیم و آن را از بین ببریم.

روحانی تاکید کرد: هیچ سیاستی در منطقه موفق نخواهد بود مگر سیاست برد-برد و هر کسی تصور کند منافع خود را به قیمت از بین بردن منافع دیگران تامین می کند، اشتباه کرده است ولو آمریکا باشد.

روحانی با بیان اینکه اگر هر قدرت و ابرقدرتی زندگی دیگری را تهدید کند اول زندگی ملت خود را تهدید کرده است، تصریح کرد: امروز دوران دیوارکشی ها پایان یافته است و اگر رهبران برخی کشورهای تازه به دوران رسیده به فکر دیوار افتاده اند امروز آن دوران تمام شده ما باید دست به دست هم دهیم و با احترام به حقوق دیگران حقوق ملت خود را حفظ کنیم نه آنکه تصور کنیم با تهدید دیگران می توانیم حقوق خود را حفظ کنیم.

روحانی افزود: اگر عربستان در چنین فکری است اشتباه می کند و اگر آمریکا نیز چنین تصوری از دنیا دارد، خطا کرده است. از اسراییل نام نمی بریم که همه زندگی اش اشتباه، خطا و تجاوز بوده است.

رییس جمهور ایران با بیان اینکه تنها راه برای زندگی مسالمت آمیز سیاست برد-برد در مسئله محیط زیست است، خاطرنشان کرد: باید به هم کمک کنیم و در کنار هم از سیاست برد-برد در حوزه محیط زیست استفاده کنیم و به دنبال سیاستی باشیم که تمام کشورهای منطقه غرب آسیا و خاورمیانه سود ببرند. امروز راهی نداریم جز اینکه همدیگر را یاری کنیم.

روحانی ادامه داد: در طول دهه های گذشته جمهوری اسلامی ایران 7.5 هکتار از بیابان ها را کنترل و تا حد زیادی مهار کرده و بیابان زدایی انجام داده است اما همچنان بیش از 2 میلیون هکتار از بیابان های ما که منشا گرد و غبار خطرناک است، باقی مانده است.

روحانی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران اقدامات لازم برای مقابله با گرد و غبار در درون سرزمین خود را ضروری می داند و این راه را ادامه خواهد داد، اقداماتی نظیر مهار بیابان ها، جلوگیری از بیابان زایی ها، مالچ پاشی، احیای تالاب ها از جمله این اقدامات است.

روحانی با بیان اینکه ما حقآبه ای برای تالاب ها و دریاچه ها قایل هستیم اما در عین حال باید کشورهای همسایه و منطقه قرار بگیرند، تاکید کرد: اقداماتی با کشور عراق و افغانستان آغاز شده است و مذاکراتی با ترکمنستان شروع کرده ایم و تلاش می کنیم با همه این کشورها در سایه گفت و گو و مذاکره به تفاهم برسیم و در قراردادها به تفاهم هایی دست یابیم که منافع تمام کشورهای منطقه را تامین کند.

رییس جمهور با بیان اینکه اگر مردم عراق بر اثر پدیده گرد و غبار در رنج قرار بگیرند ناچار به مهاجرت می شوند، تاکید کرد: خالی شدن شهرهای عراق در مرز ایران به اقتصاد و مسایل اجتماعی ایران نیز آسیب خواهد زد بنابراین موضوع محیط زیست یک معضل فراملی و حتی فرامنطقه ای است و راه حل آن است که کشورها همکاری گسترده ای در زمینه محیط زیست داشته باشند و سازمان ملل بار سنگینی را در این زمینه بر دوش خود احساس کند و بتوانیم با قطعنامه های متعدد و کمک های مالی و فنی بر این معضل پیروز شویم.