خبرگزاری شبستان// گیلان
یکی از تاریخی ترین و ماندگارترین رویدادهایی که منجر به انقلاب اسلامی ایران شد، روز جمعه سیاه، 17 شهریور ماه است که نهال انقلاب با خون های بسیاری در آن روز، آبیاری شد. این روز، عظمتی وصف ناشدنی داشت، به گونه ای که حضور شجاعانه مردم در اعتراض به عملکرد رژیم پهلوی، همه را به شگفتی وا داشت.
هفده شهریور روز ننگ شاه
یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی، قتل عام مردم تهران در 17 شهریور در میدان ژاله(شهدا) بود. کشتار بی‌رحمانه مردم در آن روز تجلی واقعی رژیمی بود که سعی می‌کرد با فریب‌کاری از خود چهره‌ای صلح‌دوست، آزادی‌خواه و مخالف با مفاسد بسازد. واقعه خونین 17 شهریور نقطه پایانی بود بین ملتی ستمدیده و رژیمی‌ستمکار. این واقعه نظریه امام خمینی را در دروغگویی و فریب‌کاری رژیم به اثبات‌رساند و مردم را برای سرنگونی رژیم مصمم‌تر ساخت.
سخن حضرت امام خمینی(ره) در رابطه با 17 شهریور
هفدهم شهریور تکرار عاشورا و میدان شهدا تکرار کربلاست.
هفدهم شهریور نشانگر مقاومت و شجاعت و ایستادگی ملت در مقابل ستمگران است.
مقام معظم رهبری نیز در رابطه با این روز گفتند: روز هفدهم شهریور، آزمایش عجیبی بود که ایستادگی انقلاب را در برابر دشمنان نشان داد. به فرموده ایشان، خون های پاک شهدای عزیز هفدهم شهریور، یک ملت را نجات داد.
پیامدهای رویداد17 شهریور:
1-تردید و تزلزل در اراده سیاسی رژیم
اجرای حکومت نظامی که بر اساس نظریه مشاوران امنیتی و ساواک، بهترین سیاست ممکن جهت برقراری امنیت و آرامش تلقی میشد، نتیجه عکس بخشید.
انتشار جزئیات رقتانگیز مشی توسل به خشونت، نفرت و انزجار ملی علیه حکومت را هرچه بیشتر برانگیخت و بحران و تنش را تا بالاترین حد ممکن افزایش داد و برتردید و دو دلی شاه و ناکارآمدی سیاستهای دولت مهر تایید زد. چرا که شیوههای مرسوم اعم از سرکوب و سازش در عمل شکستخورده بود.
2-تاثیر واقعه17 شهریور در مشی مبارزه و خواستهای سیاسیمخالفان (اپوزیسیون)
17 شهریور جدایی و شکاف میان حکومت و ملت را عمیق تر کرد و امکان هر نوع پیوستگی یا سازش را از بین برد. دریایی از نفرت و خون میان رژیم و مردم پدیدار گشت که استمرار حکومت پهلوی را در هر شکل و قالبی اساسا از دید مخالفان ناممکن ساخت. در نتیجه مشی مبارزه مسالمتآمیز در چهارچوب قانون اساسی به منظور احیای نظام مشروطه بشدت زیر سؤال رفت و دگرگون شد. روحیه تندروی و افراط گرایی در میان طیف های گوناگون مبارز و مخالف فراگیر شد و اضمحلال و انهدام رژیم به شکلی قهرآمیز و انقلابی مورد حمایت قرار گرفت.
3-حکومت نظامی و تزلزل ارتش
حوادث17 شهریور و ادامه حکومت نظامی، انسجام ارتش را متزلزل و اراده آن را با تردید مواجه ساخت. استقرار طولانی مدت ارتش در میدان ها و چهار راهها و مراکز مهم شهر از کارآمدی ارتش و توان آن میکاست.
امام خمینی(س) یک روز پس از17 شهریور در اعلامیهای در نجف خطاب به ملت ایران، شاه را عامل اعلان حکومت نظامی و مسئول مستقیم کشتار مردم دانستند و به ارتشیان هشدار دادند تا در کنار ملت قرار گیرند و از همین زمان با تلاش رهبران محلی انقلاب، بسیاری از ارتشیان به ملت پیوستند.
4-امریکا و تحولات پس از17 شهریور
شاه در گفتگو با کارتر حادثه17 شهریور را یک طرح شیطانی از سوی کسانی دانست که از برنامه ایجاد فضای باز سیاسی کشور بهرهمند گشته و از آزادی های اعطاشد علیه وی سوء استفاده نمودهاند. او خواستار ادامه حمایت های امریکا تا سر حد ممکن شد و هشدار داد در غیر این صورت دشمنانش او را غافلگیر ساخته و بر وی پیشی خواهند جست. کارتر نیز در پاسخ به درخواست های شاه او را از جهات گوناگون مطمئن ساخت.
اما 17 شهریور نخستین زنگ خطر را برای زمامداران امریکا به صدا درآورد. از همین زمان گروهی از سران امریکا به بررسی دقیق تر و بازنگری کارشناسانه در حوزه مسائل ایران ترغیب شدند.
اظهار نظرها و رهیافت های متفاوت آنان در پی نا آرامی های فراگیر در سطح کشور، مقدمه پیدایش دو طرز تفکر و دو خط مشی در ارتباط با ایران از سوی مقامات واشنگتن شد: یکی هواداران مشی مسالمتآمیز و طراحان راه حل سیاسی به ریاست سایروس ونس، وزیر خارجه و شخصیت هایی چون ویلیام سولیوان سفیر آن کشور در ایران و دیگری طرفداران خشونت و شدت عمل و سیاست مشت آهنین به رهبری برژینسکی، مشاور امنیت ملی کارتر و با حمایت وزیر دفاع و دیگران که بیوقفه تا آغاز کنفرانس گوادالوپ ادامه یافت.
پیامد این نگرش ها و راهکارهای متفاوت آن، سردرگمی هرچه بیشتر آمریکا در امور ایران بود که با توصیههای ضد و نقیض به شاه همراه میشد و در نتیجه مسیر انقلاب را هرچه بیشتر هموار میساخت.
5-هجرت امام از نجف به پاریس
شریف امامی در آغاز تصدی نخستوزیری و درباره برنامهها و سیاست های دولت آشتی ملی در مورد بازگشت آیتالله خمینی اعلام کرده بود که بازگشت ایشان به کشور بلامانع است. در پی آن در تاریخ7 شهریور1357 و پس از تقریبا 15 سال - روزنامه اطلاعات عکس امام را در صفحه اول خود چاپ کرد و از اعزام هیاتی به منظور مذاکره و بازگشت ایشان به نجف خبر داد. اما رهبر انقلاب در همان روز، نخستوزیری شریف امامی را «نیرنگ شیطانی شاه» خواند و پیشنهاد آشتی با روحانیان را «وعده پوچ و فریبکارانه» دانست و مردم را به مقاومت و مبارزه تشویق کرد. با وقوع حادثه17 شهریور امام، شاه را مسوول مستقیم کشتار مردم دانست و خواستار انهدام رژیم شاهنشاهی شد.
6-گسترش اعتصابات و از پا درآمدن دولت
از مهمترین پیامدهای17 شهریور توسعه اعتصابات به شکلی فراگیر در سراسر کشور بود که ضربهای مهلک بر پیکره اقتصادی و نیز حیات رژیم وارد آورد.
مهمترین ویژگی دور تازه اعتصابات که در اندک زمانی پس از کشتار17 شهریور آغاز شد، ماهیت کاملا سیاسی آن بود که با هدف از پادرآوردن رژیم و فلجساختن آن صورت میپذیرفت.
منبع:
پژوهشنامه متین شماره 1، نقل از سایت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
پایان پیام/
نظر شما