فاطمه میرزاییان، استاد حوزه و مدیرمسئول موسسه محراب اندیشه در گفت و گو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در پاسخ به پرسشی در مورد تبعات تغییر ذایقه پوشش در جامعه و تاثیر و تبعات این مساله در سبک زندگی، اظهار کرد: مشکل اساسی در جامعه ما بحران هویت است که باید ریشه‌یابی شود و اگر این مسئله به‌صورت اساسی و صحیح حل شود به‌تبع آن مشکلات بسیاری ازجمله پوشش در جامعه حل خواهد شد.
وی ادامه داد: جامعه ما بر اساس ارزش‌های اسلامی پایه‌گذاری و حداقل بر این اساس معرفی‌شده است. مسلمان بودن با هر رفتاری قابل جمع نیست؛ یعنی وقتی ادعای مسلمانی و باور به ارزش‌های اسلامی داریم، هر گونه رفتار یا ظاهری را نمی‌توانیم برای خود انتخاب کنیم، وقتی یک جامعه به ارزش‌ها و یا دین و آیین خاصی ملتزم باشد، رفتار اجتماعی متناسب با آموزه‌های دینی و اعتقادات و ارزش‌های خود را نیز بروز می دهد، مثلاً در جامعه‌ای که ارزش‌های اسلامی نهادینه‌شده رفتار ظاهری و حتی پوشش افراد بر اساس ارزش‌های اسلامی شکل می‌گیرد.
مدیر مسئول موسسه محراب اندیشه با اشاره به اینکه رفتار و پوشش ظاهری ما نمادی از نوع تفکر، علاقه و حال درونی ماست، گفت: در واقع پوشش، باور و پسند ما را به نمایش می‌گذارد ازاین‌رو این احوال ظاهری اگر میان کسانی مشترک باشد نشان از همفکری و قرابت آنان دارد و اگر در ظواهر افراد و نوع زندگی آنان تفاوتی باشد، می‌توان حدس زد که در نگاه و ارزش‌های آنان نیز احتمالاً تفاوتی وجود دارد.
میرزائیان اظهار کرد: هر فرد تا زمانی که به یک سلسله ارزش ها و بینش ها معتقد و دل‌بسته باشد، لباس متناسب با آن ارزش‌ها و بینشها بر تن خواهد کرد. بر این اساس تغییری که در تیپ ظاهری انسانها رخ می‌دهد، نشان از بحران درونی دارد که بر زوایای افکار و امیال آنان اثر گذاشته است. لباس انسان جلوه بیرونی شخصیت او به شمار می رود، اما در نگاه دقیق ارتباط عمیق با باطن او دارد و واقعیات درون او را نمایان می‌سازد.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: متأسفانه به دلایل گوناگون اغلب افراد جامعه ما دچار سرگشتگی و بحران هویت و خودباختگی فرهنگی شده‌اند. این بحران علل گوناگونی دارد که می‌توان به ضعف تربیت دینی، عدم شناخت و تعمیق باورها و مؤلفه‌های انسان ارزشی، هجمه فرهنگی دشمن، مشکلات اقتصادی و اجتماعی، نداشتن هدف برای زندگی، سرگشتگی روحی و روانی و ... نام برد.
وی ادامه داد: لباس نه‌تنها تحت تأثیر فرهنگ جامعه است که معرف شخصیت تک تک افراد نیز هست و البته میان شخصیت افراد و فرهنگ عمومی جامعه نیز ارتباطی قوی وجود دارد. در جامعه ای که ارزش های والای معنوی و انسانی، بی اعتبار باشد و عالم درون انسان، حیثیت و معنایی مستقل از نمایشها و جلوه های بیرونی نداشته باشد، قهراً شخصیت انسان به‌کلی بر پایه توجه دیگران و اظهارنظر آنان درباره وی، شکل می گیرد و پیداست که افراد در چنین جامعه‌ای سعی می‌کنند با هر وسیله و ازجمله بالباسی که به تن می‌کنند، برای خود نوعی تشخص و تعین ایجاد کنند.
میرزاییان گفت: افرادی که در جامعه با پوشش نامناسب ظاهر می‌شود دچار مشکلات اعتقادی و شخصیتی هستند و به دنبال راهی هستند که موردپذیرش جامعه قرار بگیرند، اگر باور درست در ذهن و فکر افراد شکل نگیرد هنجارشکنی در جامعه رخ می‌دهد و این افراد سعی می‌کنند برای دیده شدن در جامعه و رسیدن به آرزوها، به خودنمایی و جلب‌توجه ظاهری بپردازند.
مدیرمسئول موسسه محراب اندیشه ادامه داد: بحران هویتی که برخی از جوانان ما دچار آن شده‌اند و ناشی از ضعف در تربیت دینی در خانواده و نهادهای آموزشی است، او را وا می‌دارد تا برای ارضاء حس پذیرش جمعی به‌جای استفاده از توانایی‌ها و کسب فضایل شخصیتی، اعتقادی و ... به جلوه گری ظاهری و هنجارشکنی دست بزند که پوشش غیرمتعارف یکی از آن‌هاست.
وی اظهار کرد: اگر ارزش‌ها در جامعه تغییر پیدا کرد و نگاه جامعه به افراد بر اساس ظواهر مادی و جلوه‌هایی دنیایی و نفسانی معطوف شد جامعه در سرازیری سقوط اعتقادی و فرهنگی قرار می‌گیرد و نتیجه آن این هنجارشکنی‌هاست.
این پژوهشگر در ادامه گفت: متولیان فرهنگی باید به نیازهای جامعه که از آن جمله عرضه پوشش مناسب فرهنگ ایرانی و باور اسلامی است، پاسخ دهند و در کنار آن به مهندسی افکار و اعتقادات جامعه بر اساس معیارها و اصول دینی و فرهنگ ایرانی بپردازند و این تنها را ه حل این معضل است، برخورد سلبی بدون این پشتوانه فرهنگی بی‌نتیجه است.
میرزاییان در مورد تاثیر شبکه های مجازی و تاثیر مُد و پوشش مغایر با سبک زندگی ایرانی اسلامی و تاثیر آن بر جامعه، گفت: این نوع ارتباط موجب ضعف باورها و خودباختگی فرهنگی شده و افراد را مجذوب مسائلی می‌کند که کاملاً با اعتقاد و ارزش‌ها و فرهنگ خودی بیگانه است علاوه بر اینکه فضای مجازی بهترین راه نفوذ دشمن به جامعه هدف است. بسیاری از روش‌های سبک زندگی و نوع پوش که هدف خاصی را دنبال می‌کند از طریق این فضا به جامعه تزریق می‌شود.
وی با بیان اینکه افرادی که دچار بحران هویت هستند سعی می‌کنند برای جبران ضعف‌ها به سبک زندگی غربی که ازنظر آنها الگو و معیار زندگی موفق است نزدیک شوند، تصریح کرد: جلوه‌های زندگی غربی و تبلیغات گسترده این سبک زندگی، افراد را به تن دادن به هر نوع شیوه زندگی وادار می‌کند که یکی از آنها نوع پوشش است که ما در جامعه می‌بینیم وقتی نوعی از پوشش یا کالایی در ماهواره یا شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شود افرادی که برای مطرح کردن و دیده شدن خود در جامعه امتیاز شخصیتی، علمی، اجتماعی و ... ندارند جذب این تبلیغات شده و به‌سرعت به این پوشش و کالاها روی می‌آورند و بدون در نظر گرفتن سن، شخصیت، موقعیت اجتماعی و یا ارزش‌ها و فرهنگ بومی از این سبک زندگی پیروی می‌کنند.
مدیر مسئول موسسه محراب اندیشه تاکید کرد: البته فضای مجازی علاوه بر اینکه یک تهدید فرهنگی است می‌تواند یک فرصت هم باشد و بسیاری از آموزش‌های مدنظر متولیان فرهنگی با برنامه و هدفمند از این فضا به جامعه عرضه شود که البته کارهای خوبی در حال انجام است.
وی گفت: فراموش نکنیم دشمن از این فضا به‌عنوان ابزاری برای جنگ فرهنگی بهره فراوان می‌برد و متأسفانه در مواردی نتیجه هم می‌گیرد که نباید از این روزنه نفوذ فرهنگی غافل بود.
میرزاییان با بیان اینکه حجاب یکی از مسلمات دینی ماست، تصریح کرد: اینکه در جامعه زن مسلمان با پوششی نامناسب که منافی عفت و حیاء و حجاب اسلامی است ظاهر می‌شود نشانگر ضعف ایمان و تربیت دینی و اعتقادی اوست که هنوز نتوانسته است باورهای دینی و دستورات دینی را بپذیرد و عامل به آن باشد این ضعف برای بانوان که مادر و تربیت‌کننده نسل بعدی جامعه هستند بسیار خطرناک و قابل کامل است و جامعه و نسل بعدی را به سمت انحطاط سوق می‌دهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مهم‌ترین راهکار این معضل هویت بخشی به زنان جامعه به‌عنوان بانوی مسلمان است و باید ریشه‌های فردی، خانوادگی، اجتماعی این هنجارشکنی بررسی و راهکار مناسب ارائه شود. اگر ارزش‌های دینی و فرهنگی اولین اولویت فرد در رفتار شخصی و اجتماعی باشد هیچ‌گاه فرد دچار این سوء رفتار نشده و خود و جامعه را دچار بحران نخواهد کرد.
نظر شما