به گزارش خبرنگار شبستان، خدمت‌رسانی سیار کانون پرورش فکری به کودکان ایرانی از سال 1345 و ابتدا با استفاده از چهارپایان به کودکان عشایر قشقایی در استان فارس آغاز شد و بعدها کتاب‌خانه‌های سیار کانون با استفاده از خودروهای مختلفی مانند جیپ، لندرور، مینی‌بوس، اتوبوس و... در مسیر روستاهای کشور و توسعه فرهنگ کتابخوانی در ایران قرار گرفتند. در چهار سال گذشته تعداد کتابخانه های سیار روستایی از 85 به 169 رسیده است. در چشم انداز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیش بینی شده است که کتابخانه های سیار روستایی به 500 عدد برسند. در این صورت هر کتابخانه به طور میانگین 20 روستا را پوشش می دهد. به منظور اطلاع از خدمات کتابخانه سیار روستایی گفتگویی با یکی از مربیان یکی از کتابخانه های سیار روستایی ترتیب دادیم که به شرح ذیل است:
یک بیوگرافی کوتاه ازخودتان بگویید؟
بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام بنده محسن نظارت هستم متولد 1357 از شهرستان شاهرود، متاهل و دارای یک فرزند پسر. ایده پرداز و مبدع طرح آوای مرغک کانون ،ایده پرداز و مجری طرح اردوهای نشاط دانش آموزی،سخنران پنجاهمین نشست تخصصی کتابخانه مرجع کانون تهران در کنار استاد ارجمند سرکارخانم دکتر خوارزمی با موضوع توسعه پایدار روستا و ترویج خواندن هستم. دانشجوی نمونه کشوری سال 95 رشته مدیریت فرهنگی، که در حال حاضر با افتخار درجهت خدمات رسانی فرهنگی به کودکان و نوجوانان مناطق روستایی به عنوان مربی فرهنگی کتابخانه سیار روستایی شاهرود و بسطام فعالیت می کنم.
ماهیت کتابخانه سیار و محتوای فعالیت شما در روستاها چیست؟
کتابخانه سیار روستایی یا بهتربگویم مرکز سیار روستایی عبارت است از خودرویی قفسه بندی شده با مجموعه ای از کتاب های کودک و نوجوان چاپ شده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان کشور که توسط یک مربی فرهنگی که توامان وظیفه رانندگی خودرو را نیز برعهده دارد در راستای توسعه فرهنگی و عدالت اجتماعی سعی در توسعه و ترویج کتابخوانی در روستاهای کمتر توسعه یافته دارد . چراکه افزایش سطح مطالعه باید به صورت یک فرآیند مستمر از طریق ارتباط مربی با عضو و تشویق و ترغیب کودکان و نوجوانان به کتابخوانی در این سنین صورت پذیرد تا ایشان با کتاب مانوس شوند و زمانی که کودکان و نوجوانان از طریق فعالیت های فرهنگی مرتبط با کتابخوانی انس و الفت با کتاب پیدا کنند آنوقت می توانیم بگوییم پایدار سازی اعضا را در سطح مطلوب انجام داده ایم و دیگر آسیب های اجتماعی ناشی از گسترش فضای اینترنت و بازی های رایانه ای و... نمی تواند کودک و نوجوان ما را از مسیر مطالعه و دانش اندوزی منحرف نماید زیرا بسترسازی مناسب و آینده نگری لازم جهت رشد و پرورش خلاقیت کودکان و نوجوان شهری و روستایی ایران اسلامی با برنامه ریزی مدون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان محقق شده است.
تعداد روستاها ،اعضا و کتاب های موجود در کتابخانه سیار شما چگونه است و مطالبه اکثر اعضا بیشتر چیست و بیشترین و کمترین اعضا را درکدام روستاها دارید؟
کتابخانه سیار روستایی شاهرود و بسطام که 22 روستا و 32 مدرسه روستایی در دو بخش روستاهای شاهرود وبسطام را پوشش میدهد 1748 عضو و حدود 8000 جلد کتاب در بخش های داستانی،علمی،تاریخی و مذهبی ویژه گروه های مختلف سنی با طبقه بندی الف- ب- ج-د- ه می باشد که بسته به علاقه کودک و نوجوان قابل امانت می باشد. باتوجه به اقلیم و شرایط حاکم بر هر استان و شهرستان ذائقه ها و سطح مطالبه ها متفاوت است ولی در روستاهای تحت پوشش بنده غالبا کتاب های مذهبی نظیر زندگی نامه امامان و آداب و سنن معصومین و احکام، علی الخصوص با توصیه اولیا اعضا مطالبه می شود که در بخش کودک با کاستی هایی مواجه هستیم. البته پرورش حس دینی در کودکان ونوجوان روستایی و شهری یکی از اهداف مربیان و کانون است که به لطف خدا در محرم و صفر دو سال پیش بنده اولین سوگواره کودکان عاشورایی را با هدف توسعه و ترویج باورهای مذهبی وشناسایی و بومی سازی نوحه سرایی های اهل بیت توسط پیرغلامان و انتقال به کودکان و نوجوان روستایی که خاص آن منطقه بود را برگزار نمودم که با استقبال بسیار خوب اعضا و خانواده ها مواجه شد.با توجه به بافت روستا،بعد مسافت و میزان مهاجر پذیری روستا با پراکنندگی جمعیت می توان گفت، روستاهای بدشت و سعد آباد کمترین عضو و روستاهای دیزج و قلعه آقاعبدالله بیشترین عضو کتابخانه سیارروستایی شاهرود و بسطام را تشکیل می دهند.
محتوای فعالیت های شما در روستا ها چیست و مهمترین برنامه های اجرایی شما چه بوده است؟
اولین گام در اجرای فعالیت های فرهنگی پس از شناسایی نیازها برنامه ریزی و حرکت گام به گام و پرهیز از تندروی و نمایشی نمودن فعالیت هاست . کتابخانه سیار روستایی شاهرود و بسطام قریب 5/7 سال است که به صورت مستمر علاوه بر فعالیت امانت و برگشت کتاب جهت شیرین تر نمودن ذائقه کودکان و نوجوانان روستایی همواره از فعالیت های فرهنگی ،هنری،ادبی،مذهبی جهت علاقمند سازی کودکان به مطالعه بهره برده که شاخص ترین های آن عبارتند از: برگزاری اولین جشنواره بازی های بومی و محلی اعضای روستاهای شاهرود و بسطام، جشنواره غذای محلی سالم،بزرگداشت آزادسازی خرمشهر و جنگ یمن را به خاطر کودکان متوقف کنید، سوگواره کودکان عاشورایی، برگزاری اردوهای نشاط،اجرای طرح باران مهر (اهدا نوشت افزار و لوازم التحریربه کودکان ونوجوانان محروم روستایی)،طرح کتاب سازی یار مهربان،کانون مهربانی روزهای انقلابی به مناسبت دهه فجر،نمایش تولیدات سینمایی کانون در هفته ملی کودک ویژه مدارس روستایی،جشنواره سازه ها (کاردستی های اعضا)، اجرای نمایش ویژه کودکان و نوجوانان بیمار بستری در بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود و... .
نحوه تعامل و برخورد خانواده اعضا، معلمان و شورای روستاها را چگونه ارزیابی مینمایید و چه اقداماتی برای کشف استعدادهای کودکان و نوجوانان روستاها انجام میدهید؟
تعامل یک فرآیند دوسویه می باشد که از برآیند رفتار و گفتار کنشگر در مواجه با یک واکنش بوجود می آید . هنگامیکه اعضا،خانواده ها،اولیاء تربیتی مدارس و دهیاران و اعضا شورا همفکری و همیاری شما را به عنوان یک عنصر تاثیر گذار فرهنگی مشاهده می نمایند که هدفی جز خدمت به کودکان ونوجوانان باهوش روستایی ندارید قطعا با روحیه کمک و هموار نمودن مسیر پشتوانه محکمی برای شما محسوب می شوند و بخشی از برنامه های فرهنگی که نام بردم حاصل همین همکاریست. مربی فرهنگی از طریق برگزاری فعالیت های مستمر فرهنگی،هنری،ادبی،مذهبی برای اعضا با توجه علاقه و ذائقه کودک و نوجوان مسیر رشد و پرورش خلاقیت وی را فرهم نموده و سعی در زدودن کاستی های فرهنگی روستاها داشته و به منظور تحقق عدالت اجتماعی از ابزار و امکانات مطلوب سازمان خود و دستگاه های مشابه کشور بهره می گیرد. به عنوان مثال در روستاها اعضا مستعد و خلاقی هستند که می توانند در آینده نویسندگان کتاب های کودک و نوجوان باشند. مربی کتابخانه سیار با شناسایی و معرفی این اعضا به کارشناس ادبی استان و ارتباط مکاتبه ای که بنده در وبلاگ این کتابخانه به آدرس
http://ketabcadeh.blogfa.comبه تفضیل در موردش پرداختم از طریق مکاتبه به صورت نامه نگاری به شکل سنتی با هزینه کانون پرورش فکری و در بالاترین سطح، آموزش های لازم و فنون نوشتن را می آموزد.
تفاوت کودکان روستا با کودکان شهر را در چه می بینید و آرزوی بزرگ کودکان و نوجوان روستایی را یا خواسته هایی که ممکن است فراتر از یک مربی از شما مطالبه نمایند چه بوده است؟
اصولا با تفاوت هاست که زندگی برای بزرگترها و کوچکترها معنی پیدا میکند و شاکله شخصیتی کودک در مواجه با نوع و نحوه زندگی فردی و اجتماعی وی بروز و ظهور می یابد خب رفاه طلبی و دسترسی آسان به امکانات در زندگی اکثر کودکان شهری انکارناپذیر بوده در حالیکه آزمودن سختی ها و کار و تلاش و کمک به معیشت خانواده در زندگی روستایی آنهم وقتی که کودکان روستا در کودکی بزرگ می شوند اندکی از تفاوت های اجتماعی را که نشات گرفته از فاصله طبقاتی فقیر و غنی می باشد، را نشان می دهد. هنگامی که کودکی خورشید تابان را با مداد سیاه نقاشی می کند تا آفتاب مهربانی چهره پدر کارگر را آزرده ننماید. این ها همان چیزهایی ست که مربی کتابخانه سیار روستایی هر روز با آن مواجه می شود نظیر درخواست وام 2 میلیون تومانی کودکی برای رفع گرفتاری پدر، خرید دوچرخه، توپ و عروسک و... اما ما به عنوان مربی خدمت رسان فرهنگی وظیفه داریم به کودکان و نوجوانان روستایی بیاموزیم که اگر در محیط کوچکی زندگی می کنند بزرگ بیاندیشند و خواسته ها و توقعات خود را از خود بر مبنای آینده ای درخشان در پرتو علم و دانش و ایمان و عمل ببینند و فعل خواستن و ما میتوانیم را اکنون صرف نمایند چرا که بسیاری از مسئولین محترم کشور ما نیز رشد یافته همین روستاهای کمتر توسعه یافته بوده،هستند و خواهند بود.
در پایان چنانچه نیاز به توضیح یا مورد خاصی هست بفرمایید؟
ضمن تشکر از شما و خبرگزاری شبستان و کلیه مسئولین محترم کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان کشور و استان سمنان که زمینه افزایش کتابخانه ها ی سیاراز 42 به 150را فراهم نمودند و مربیان پرتلاش و خوب کانون سراسر کشورکه سعی در خدمت رسانی متوازن فرهنگی دارند تشکر و قدردانی نمایم و می خواهم جمله پایانی خود را از حضرت علی (ع) نقل نمایم که می فرمایند" البقاء علی العمل اشد من العمل " یعنی مداومت برکار،سخت تر از خود کار است و عرصه فرهنگ و کار فرهنگی به صورت یک شبه و آنی محقق نمی شود بلکه با مدوامت و به صورت آهسته و پیوسته جریان خواهد داشت.
گفتگو: مریم داوری
نظر شما