تقدیر از «تاریخچه فلسفه زمان» در جشنواره کتاب سال دانشجویی

به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان به نقل از موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: کتاب «تاریخچه فلسفه زمان» اثر آدریان باردون با ترجمه حسن امیری آرا، دانشجوی دکتری فلسفه علم موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، اثر شایسته تقدیر در شاخه دین و فلسفه بخش اصلی جشنواره بیست و چهارم کتاب سال دانشجویی شناخته شد. این اثر با شمارگان هزار نسخه در 224 صفحه به بهای 20 هزار تومان روانه بازار نشر شده است.

در ادامه گزیده از این اثر که به همت نشر کرگدن منتشر شده را می خوانید:

«تاریخچه فلسفه زمان» | آدریان باردون | حسن امیری‌آرا | انتشارات کرگدن

فصول اصلی این کتاب شامل موضوعاتی چون زمان و تغییر، ایده‌آلیسم و تجربه، آیا زمان می‌گذرد؟، پیکان زمان، زمان و اختیار و زمان و زمان ـ مکان است.

آدریان باردون استاد فلسفه در دانشگاه ویک فورست در یادداشتی که برای ترجمه فارسی این کتاب نوشته می‌گوید: «طبیعتِ زمان و تغییرْ طى هزاران سال از جمله موضوعات اصلی مورد توجه فلاسفه بوده است. فلاسفه متقدم یونان، همچون پارمنیدس و زنون الئایی، به طبیعتِ به‎ظاهر متناقض‎نمایِ تغییر به دیده شک می‎نگریسته‌اند: برای آنکه چیزی تغییر کند باید هم یک چیز باشد و هم چیزی دیگر؛ برای آنکه چیزی خلق شود باید هم باشد و هم نباشد. فلاسفه مسیحی، همچون آگوستین اهل هیپو، و فلاسفه مسلمان، همچون غزالی، مسئله گذر زمانی را در پیوند با مسئله ابدیت دنبال مى‌کردند.

این مطالعات به‌وضوح در تلقی کانت از علّیت، معرفت و استدلال کلامی ـ جهان‎‌شناختی اثرگذار بود. کانت شیوه تازه‎ای از تفکر درباره ایدئالیسم زمانی تأسیس کرد؛ هم‌زمان با اعتراضاتی که به تلقی واقع‌گرایانه نیوتن از مکان و زمان داشت، از رویکرد نیوتن به علم طبیعی دفاع مى‌کرد.

توجه به فلسفه زمان در قرن بیستم شتاب گرفت، چرا که تحولات جدید در فیزیک و علوم شناختی منجر به ابداعاتی در پدیدارشناسی، متافیزیک و منطق زمان شد. تحولاتی که در نظریه نسبیت و فیزیک کوانتومی پدید آمده بود منجر به تلقی‌هایى بسیار باریک‌بینانه‎تر از مسائل بغرنج قدیمیِ مربوط به زمان در میان فیلسوفان شد.

امروزه در فلسفه دانشگاهى هیچ حوزه‌‏ای پویاتر از فلسفه زمان نیست. انجمن‎های فعال بسیاری در جهان به این حوزه اختصاص دارد، که اگر بخواهیم نام برخی از آنها را ذکر کنیم باید به «انجمن فلسفه زمان» در آمریکای شمالی، «مرکز زمان» در استرالیا، و «مرکز فلسفۀ زمان» در ایتالیا اشاره کرد.

مسئله عمده در فلسفه زمانِ معاصر چگونگی آشتی دادن زمان آن‌گونه که در تجربه متجلی مى‌شود (در قالب گذرِ رویدادها و تغییر دینامیک در تجربه) با زمان آن‌گونه که در علم به ما معرفى مى‌شود (فیزیک مدرن زمان را به‌عنوان ترتیب استاتیک رویدادها، بدون گذشته، حال، یا آینده‌اى ذاتی، توصیف می‎کند) است. دیگر مسائل مربوط عبارت‌اند از سازگاری اختیار با تلقی علمی از زمان، دلیلِ جهت‌‏مندی ظاهری زمان و ارتباط میان علیت و زمان.