به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: موسسه حکمت و فلسفه ایران به مناسبت هفته پژوهش، عصر دوشنبه، 27 آذر، میزبان رونمایی از اثر جدید دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی با عنوان «اختیار در ضرورت هستی» بود.
در این مراسم که با حضور جمعی از علاقه مندان به مباحث فلسفه اسلامی همراه بود، پنج تن از شاگردان این چهره ماندگار فلسفه، پنج جلد از آثار وی را بررسی کردند که بر این اساس دکتر سید حمید طالب زاده کتاب «پرسش از هستی یا هستی پرسش»، دکتر محمدجواد اسماعیلی کتاب «از محسوس تا معقول»، دکتر شمس الملوک مصطفوی کتاب«من و جز من»، دکتر شهین اعوانی کتاب «فراز و فرود فکری فلسفی»، دکتر مجید حمیدزاده کتاب «اختیار در ضرورت هستی» را معرفی و تحلیل کردند.
بنابر این گزارش، حجت الاسلام دکتر خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه با بیان اینکه جهت ارائه مباحث این جلسه از شب گذشته تا نزدیک سحر دوازده اثر دکتر دینانی را بررسی کرده ام، گفت: آثار استاد را می توان به دو دسته تقسیم کرد که دسته اول بر دسته دوم عمدتاً تقدم دارند.
وی ادامه داد: دسته اول این آثار معرفی شخصیت های فکری، فیلسوف و متفکر جهان اسلام است. ایشان سهروردی، غزالی، ابن رشد، جلال الدین دوانی، خواجه نصیرالدین طوسی، ابن سینا را در کتاب های مستقل معرفی کرد. اما سوال آن است که آیا استاد این شخصیت ها تصادفی انتخاب کرده است؟ من اصلاً چنین گمانی نبردم چراکه هر کدام از این شخصیت ها در جهان اسلام تاثیر بسزایی گذاشتند.
خسروپناه افزود: برای مثال بارها گفته ام اگر به اندیشه تمدن اسلامی بنگریم از مصادیق بزرگ آن خواجه نصیر است و من از استاد درخواست می کنم در مورد ابن عربی و ملاصدرا نیز کتاب مستقلی بنویسند. از این جهت دو فیلسوف مذکور را نام بردم چون استاد زمانی که با یک فیلسوف مواجه می شود آن قدر با او درگیر می شود و او را به چالش می کشاند و در واقع او را استنطاق می کند و نظام معرفتی از این کار استخراج می کند.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: من کمتر کسی را دیدم که از ملاصدرا بپرسد، او جسم اش در لحد آرمیده اما زنده است، زنده بودن یک اندیشمند به اندیشه اوست و هرچه که اندیشه او را استنطاق کنیم بیشتر نصیب تان می شود. همچنین در مورد ابن عربی نیز مطالب ضد و نقیضی نوشته شده و نگاه دکتر دینانی در خصوص ابن عربی بسیار ارزشمند خواهد بود.
وی با بیان اینکه دسته دوم از آثار دکتر دینانی موضوعات حکمی و فلسفی است، اکثر آثار ایشان در این سال ها به موضوعات حکمی، عقلانیت و معنویت اختصاص داشته است. اما سوال این است که استاد این موضوعات را تصادفی انتخاب کرده است؟ استاد به چالش های اساسی انسان معاصر پرداخته اند و جدی ترین بحث معرفت شناسی در جهان معاصر از محسوس تا معقول است. همچنین مساله اختیار از جدی ترین مسائل روزگار ماست نَه ما به عنوان ایرانی بلکه به عنوان انسان معاصر.
خسروپناه تصریح کرد: از استاد درخواست می کنم در مورد ربط عقل و دین، نیز کتابی بنویسند، چراکه می توانند تعامل عقل و دین را با نگاه پرسش گرانه خود توضیح دهند؛ همچنین می توانند در خصوص نسبت رئالیسم و ایده آلسیم کتابی مستقل بنویسند.
وی ادامه داد: من تا اینجا یک نگاه مختصری در خصوص آثار ایشان گفتم، حال می خواهم در مورد شخصیت استاد نکاتی را بیان کنم. نکته اول اینکه مهترین دغدغه استاد عقلانیت است. برخی می گویند جامعه ما نیاز به اخلاق و معنویت دارد اما منشاء رفتارهای غیراخلاقی فقدان عقلانیت است، ام المسائل، ضعف اخلاقی نیست بلکه ضعف عقلانیت است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره به اینکه عقلانیت خرافه را می زداید، افزود: ما در عالم مدرن، خرافه زیادی داریم. این همه عرفان های کاذب شکل گرفته است، این به ضعف عقلانیت باز می گردد. اکثر این گروه های معنویت گرا یا عقل گریزند یا عقل ستیز و به همین دلیل مریدان فراوانی دارند.
خسروپناه ابراز کرد: نکته دوم اینکه به نظرم استاد در طول عمر علمی خود همواره به دنبال تاویل خویش بوده است نه تاویل حکمت، فلسفه و دانش. برخی آدم ها وقتی با اندیشه و حکمتی مواجه می شوند تلاش می کنند آن اندیشه را تاویل کنند، چنین انسانی همیشه در جا می زند اما کسی که خود را تاویل می کند، مرتب تعالی پیدا می کند و همیشه در حال شدن است. دینانی امروز با دینانی دیروز متفاوت است. دینانی همیشه در حال شدن است چون همیشه در حال تاویل شدن است.
وی اظهار کرد: نکته سوم در مورد استاد این است که بسیار پرسش گر است؛ می توان گفت دکتر دینانی به معنای واقعی فیسلوفِ پرسش گر است و ادای این کار را در نمی آورد. من از شاگردان ایشان تقاضا دارم در مورد منظومه فکری دکتر دینانی کار کنند، آدم هایی که اندیشه ساز هستند خودشان منظومه فکری شان را مدون نمی کنند و منظورم از منظومه نظام معرفت شناسی است. پیشنهاد دیگرم آن است که یک محقق بیاید و تفسیر حکمی که ایشان از مقوله های قرآنی دارند را کار کند و به صورت مقاله یا کتاب استخراج کند.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: ما فلسفه را برای چه می خواهیم؟ اگر قرار است که دلمان را با مباحث انتزاعی خوش کنیم و یک سری اصطلاحات را بدانیم این کافی نیست، تعالی هست ولی کافی نیست، امروز در حوزه علوم انسانی پرسش های فراوانی داریم که حل نشده و معتقدم که مباحث استاد این ظرفیت را دارد که مبنا برای حل برخی مسائل شود. استاد به مقولاتی پرداخته که نیاز و ضرورت امروز بشر است.
در ادامه دکتر دینانی به دلیل تقارن زمان با اذان مغرب جملاتی کوتاه برای حاضران صحبت و اظهار کرد: وقت کم است و دو حدیث را می خوانم که ام المسائل است: «من عرف نفسه فقد عرف ربه» ، کسی که خود را نشناسد محال است که خدا را بشناسد. حدیث دیگر از امیرالمومنین مولا علی(ع) که فرمودند: «وای بر کسی که دو روزش یکسان باشد.»
نظر شما