به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، بومیسازی علوم انسانی در ایران به معنای منطبق کردن آنچه از سوی حامیان این طرح، علوم انسانی وارداتی از غرب خوانده میشود با بوم، زبان، فرهنگ، تمدن و آیین جامعه ایران است. این فرایند پس از انقلاب اسلامی با تشکیل شورای انقلاب فرهنگی آغاز شد تا گام هایی در این رابطه برداشته شود که تاکنون به نتایج ملموسی نرسیده است.
بازنگری در محتوای علوم انسانی یکی از کارها در راستای بومیسازی علوم انسانی است که سیاست تغییر متون دانشگاهی در پارهای از رشتههای علوم انسانی یکی از این موارد است تا «انطباق علوم انسانی با مبانی اسلام» محقق شود. حقوق، مطالعات زنان، حقوق بشر، مدیریت، مدیریت فرهنگی، مدیریت هنری، جامعهشناسی، علوم اجتماعی، فلسفه، روانشناسی، علوم تربیتی و علوم سیاسی از جمله رشتههایی هستند که از بازنگری در محتوای آنها خبر داده شدهاست.
بی تردید یکی از مهمترین حمایت ها از پروسه تحول علوم انسانی و تولید علوم انسانی اسلامی به مسئله بودجه و تامین اعتبارات باز می گردد.
از این رو و در روزهایی که مجلس مشغول بررسیِ لایحه پیشنهادی بودجه سال ۹۷ از سوی دولت است، فرصتی دست داد تا با دو تن از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی پیرامون ارزیابی نمایندگان ملت از این طرح و ضرورت میزان تخصیص بودجه به این امر آگاه شویم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
رشته های علوم انسانی، پرورش دهنده پست های مدیریتی کشور باید باشد
سید حمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرگزاری شبستان در ارزیابی از اقدامات صورت گرفته در راستای تحول در علوم انسانی و بومی سازی و اسلامی کردن این علوم، اظهار کرد: اسلامی سازی و تحول علوم انسانی نه تنها در شورای تحول در حال پیگیری است که براساس سند تحول بنیادینِ وزارت آموزش و پرورش نیز در این زمینه دارای مسئولیت هایی است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از پست های مدیریتی کشور در حوزه تخصصی علوم انسانی است، تصریح کرد: متاسفانه، امروزه در بسیاری از مسئولیت های کشور، که نیازمند یک متخصص علوم انسانی است، دانش آموخته های رشته های فنی حضور دارند.
میرزاده اضافه کرد: در پست های کلان سیاسی نیز نیازمند تخصصی های مرتبط با علوم انسانی هستیم چراکه در این صورت اثربخش تر خواهند بود.
غربی ها نکات مهم علوم انسانی را به جهان سومی ها ارائه نمی دهند
نماینده مردم گرمی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بیشتر مبتلایان به پدیده فرار مغزها، دانش آموخته علوم انسانی و در خارج از کشور نیز جایگاه و پست های تخصصی را بر عهده می گیرند، افزود: در کشورهای غربی، پست های مهم سیاسی در اختیار مدیران و متخصصان بومی آنهاست و بعید است آنها نکات کلیدی خود در حوزه های علوم انسانی، سیاست و فلسفه را در اختیار جهان سومی ها قرار دهند و همه این موارد نشان می دهد اهمیت و تاثیرگذاری علوم انسانی در دیگر حوزه ها است.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه افراد متخصصِ رشته های فنی، مهندسی و یا پزشکی در حوزه تخصصی خود نقش آفرین هستند اما متخصصان علوم انسانی در جمیع جهات داخل و خارج اثرگذار هستند، گفت: این رشته ها در مباحث کلان کشور و مدیریتی بسیار تاثیرگذار هستند اما امروز منابع علوم انسانی ما اکثرا از غرب و کشورهای غیراسلامی گرفته شده و منابع ما وارداتی است، حتی ممکن است که غربی ها، مطالب را از مسلمانان اخذ کرده باشند اما به نام خود نشر می دهند.
وی ادامه داد: این مهم موجب می شود که ما هویت تاریخی گذشته خود را که براساس علوم انسانی هم بنا نهاده شده است، از دست بدهیم و در مجامع علمی و آکادمیک نیز منابعی بومی نداشته باشیم، در حالیکه قطعا باید این شرایط باید تغییر کند زیرا هم براساس ارزش های دینی و هم هویتی ملی، ما دارای آثار ارزشمندی در این حوزه ها هستیم.
سفرنامه، دیوان ها و اشعار گذشتگان ایران منبع غنی علوم انسانی
میرزاده تاکید کرد: بسیاری از محتواها و مطالب علمی گذشته ما در زمینه علوم انسانی در قالب سفرنامه، دیوان ها و اشعار ارائه شده است که باید گردآوری و تولید محتوا به روز شود، این منابع باید بازطراحی و آکادمیک شوند تا بتوانند تبدیل به سرفصل های علوم دانشگاهی شوند.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی ابراز کرد: پیشنهاد من آن است که متون تاریخی گذشته مانند دیوان ها، شاهنامه ها و سفرنامه ها را مورد بررسی قرار دهیم زیرا معتقدم در گذشته به دلیل فشارهای شاهان، فیلسوفان امکان ارائه محتوا در قالب های دیگر را نداشتند، لذا از این طرق محتوا را ارائه داده اند که باید مورد بازبینی و تولید سرفصل قرار گیرد.
نماینده مردم گرمی در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: این منابع باید قابل بحث و ارائه در دانشگاه ها شود و تحلیل محتوا نیز صورت گیرد تا اولویت های امروز جامعه در آنها گنجانده شود.
میرزاده با اشاره به بودجه های مصوب شده برای تحول در علوم انسانی گفت: نمی گویم بودجه ما در این بخش زیاد است اما اگر اولویت های ما روی مسائلی باشد که در صورت رفع شدن، دردی را از جامعه دوا کند، در آن حد بودجه لازم تعبیه شده است اما اینکه صرفا بنا داشته باشیم پژوهش برای پژوهش انجام دهیم یا مراکزی متعدد موازی ایجاد کنیم تا به موازی کاری و حتی به دوباره کاری بپردازند و پیش از آنکه یافته های پژوهش های قبلی را برای اجرا از کتابخانه ها خارج کنند تا ثمره هزینه کردهای قبلی را به دستگاه های اجرایی ارائه دهیم، طلب پول و بودجه برای پژوهش های بعدی داشته باشند تا ویترین دانشگاه ها پر باشد، نباشد بهتر است.
نماینده مجلس خاطرنشان کرد: اعتبارات علمی که به مراکز علمی، پژوهشی و فرهنگی داده می شود برای حل مشکلات کشور کافی است اما اگر بخواهیم صرفا مراکز پژوهشی را سرپا نگاه داریم و به موازی کاری و به دوباره کاری بپردازیم و به رقابت برای بودجه گرفتن مشغول باشیم، این بودجه ها هیچ وقت کفاف نخواهد داد.
مجلس، حامی بومی سازی و اسلامی کردن علوم انسانی است
حبیب الله دهمرده، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرگزاری شبستان در ارزیابی خود از تحول در علوم انسانی و بومی سازی این علوم، اظهار کرد: اصل کار بومی سازی و توجه به علوم انسانی بسیار پسندیده است و آن را قبول داریم و حمایت می کنم و اگر در بودجه نیز عددی برای آن مطرح شود، قطعاً حمایت خواهم کرد.
وی با اشاره به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی مدتی قبل به اسلامی کردن دانشگاه ها پرداخت، گفت: این شورا مسیرها را مشخص کرد و بسیار هم دقیق تدوین شد و باید در زمینه اسلامی کردن و بومی سازی علوم انسانی به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گیرد.
اسناد بالادستی در اسلامی کردن و بومی سازی علوم انسانی مدنظر باشد
دهمرده با اشاره به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی شکل گرفت تا ماهیت اسلامی را در دانشگاه ها و علومی مانند علوم انسانی شکل دهد، ابراز کرد: ما اسناد بالادستی فراوانی در کشور داریم که برای اجرای بومی سازی و اسلامی کردن دانشگاه ها و علوم باید مدنظر قرار گیرد.
نماینده مردم منطقه سیستان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه علوم انسانی محور امور مدیریتی و حکومتی در کشور ما محسوب می شود، یادآور شد: ما نیازمند بومی سازی و اسلامی کردن این علوم هستیم و باید خلاءها برطرف شود و باید در بودجه نیز ردیف های مناسبی برای این امر ضروری اختصاص یابد.
نظر شما