به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر داریوش رحمانیان، پژوهشگر تاریخ، سردبیر مجله مردم‌نامه و استاد دانشگاه در نشست معرفی و بررسی کتاب" تاریخ‌نگاری و عکاسی " که عصر دیروز در سرای اهل قلم برگزار شد، گفت: عکاسی و محصول آن عکس موضوع یا پدیده یا اصطلاح ساده ای نیستند بلکه پیچیده اند. در طول تاریخ عکاسی، دوربین و عکس سخنان فراوانی درباره دوربین، عکاسی و محصول آن وسیله و کنش عکاسانه گفته شده است.
دکتر رحمانیان با بیان اینکه تاریخ برای بسیاری لفظ غلط انداز است، عنوان کرد: در ایران چیزی به عنوان رشته تاریخ نداریم. چیزی که در ایران شکل گرفته یک نیم رشته است. یک بنای نیمه معماری و نیمه ساخته است. در واقع در ایران تاریخ یک رشته نماست. یک نیست هست نما به نام تاریخ داریم بنابراین سواد تاریخی ما دچار بحران است.
وی با اشاره به اینکه کتاب تاریخ نگاری و عکاسی در مورد تصویر و یا تاریخ نیست، بیان کرد: این کتاب در مورد تاریخ نگاری و تصویر است. وقتی سخن از تاریخ می گوییم با دو مسما مواجه هستیم یعنی تاریخ به مثابه جریان تاریخ که این کتاب با آن کاری ندارد. در مورد دوم تاریخ به مثابه روایت، کنش مورخانه و شناخت جریان تاریخ است. اساسا آیا جهان تاریخی انسان برای انسان قابل کشف است؟ می شود از تاریخ یک روایت علمی و روشمند ارایه داد؟ در عصر جدید دو انقلاب مهم رخ داده که آنها را باید در پیوند با کتاب تاریخ نگاری و عکاسی بررسی کنیم.
این پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه تصریح کرد: تمام سخنان بر سر این است که انسان طبیعت دارد یا تاریخ دارد،؟ آیا باید از عینیت دفاع کنیم یا نسبیت که جنبه ذوقی پیدا می کند؟ من موضع خودم این است که هر دو طرف درست می گویند زیرا انسان متناقض است، این تناقض وجود انسان را منحصر به فرد کرده است. انسان در عین واحد هم تاریخ دارد هم طبیعت هم سوژه است هم ابژه.
دکتر رحمانیان با بیان اینکه جوهر عکس را هیچ نظریه ای نمی تواند تعریف کند، بیان کرد: از زمانی که اختراع دوربین عکاسی در فرانسه اعلام شد یعنی 1839 تا الان بر سر پرسش ساده "عکس چیست" مناقشه های فراوانی وجود دارد. عکس، عکاس و دوربین هستی های تاریخ مند هستند. در طول تاریخ عکاسی سخنانی در مورد ماهیت عکاسی، عکس و دوربین گفته شده است که بسیار بسیار متناقض و ناسازگار هستند. تناقض در عکاس، دوربین و عکس نهفته است. زمانی فکر می کردند دوربین خنثی است و با ذهنیت عکاس مرتبط نیست. امروز می بینیم چقدر ساده لوحانه است این سخن که دوربین صادق است. در حقیقت دوربین هم راست می گوید و هم دروغ، هر دو کار را می کند،. دوربین هم نابودکننده است و هم فراموشی آفرین و هم حافظه ایجاد می کند. عکاس هم کشف حجاب می کند و هم حجاب ایجاد می کند. این تناقض ها در کار عکاسی نهفته است. بی سوادان آینده کسانی هستند که نمی توانند، عکس بگیرند و عکس ها را تفسیر کنند.
سردبیر مجله مردم نامه اظهار داشت: در طول تاریخ عکاسی چه اتفاقاتی در رابطه با تاثیراتی که دوربین عکاسی بر تاریخ نگاری گذاشته، افتاده است. کتاب تاریخ نگاری و عکاسی نخستین کتاب به زبان فارسی در این زمینه است. این کتاب یک راهنمای بسیار سودمند و پر و پیمان است، کتاب تاریخ نگاری و عکاسی هفت مقاله دارد. گزینش مقالات هوشمندانه صورت گرفته است. برخی مقالات این کتاب می توانند به تنهایی موضوع یک کنفرانس باشند. مسئله آفرین ترین مقاله این کتاب مقاله ویلم فلوسر است. مقاله پاسکا لیدیس از مقالات برانگیزاننده و پر و پیمانی است که افق های نویی بر روی هر خواننده می گشاید.
این نویسنده و استاد دانشگاه با اشاره به ترجمه خوب کتاب تاریخ نگاری و عکاسی بیان کرد: آقای غفوری یک استعداد شگرف در ترجمه کتاب تاریخ نگاری و عکاسی از خود نشان دادند. ایشان واقعا یکی از استعدادهای درخشان هستند. از خوش اقبالی های تاریخ است که چنین افرادی وارد تاریخ شوند، شاید با وجود این افراد تاریخ از ذلیل بودن و خواری خارج شود. یکی از مفاهیم مهم در ربط عکاسی و تاریخ مفهوم معروف کادر مرزنما است که ماهیت فرهنگی و ذهنی عکاسی و عکس را به ما نشان می دهد و زیرآب تصور سند بودن عکس را می زند. عکس گرفتن یک رخداد تاریخ مند و عکاسی با یک وسیله ای به نام دوربین که الزامات، توانایی و محدودیت هایی دارد چیزی را کادربندی می کند از بیرون به درون کادر عکس می کشد، عکس یافته نمی شود بلکه ساخته و تولید می شود.
گفتنی است، کتاب " تاریخ نگاری و عکاسی " اثر ویلم فلوسر، کرکوری پاسکالیدیس و مارک ماس با ترجمه محمد غفوری مشتمل بر 291 صفحه توسط نشر آگه به چاپ رسیده است
نظر شما