به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: فلسفه برای کودکان عنوان برنامه آموزشی است که نخستین بار از سوی «متیو لیپمن» فیلسوف آمریکایی مطرح شد و تکیه آن بر تقویت روحیه پرسش گری، جست وجوگری و انتقادی در کودکان بود به گونه ای که کودک بتواند با استدلال کند و بر اساس استدلال تصمیم به انجام کاری بگیرد.
این رویکرد که طی این برنامه آموزشی مطرح شد سال ها آمال و آرزو و ایده آلِ تربیتی خانواده ها بوده است، لذا با ورود برنامه «فبک» به کشور ما و تلاش های فراوانی که معدود پژوهشگران این حوزه انجام دادند به تدریج پژوهشگران و مربیان این حوزه افزایش یافت و جامعه به شدت از این برنامه استقبال کرد.
با این وجود اما «فبک» در ایران هنوز در ابتدای راه است و هنوز مخالفانی هم دارد. از این رو، بر آن شدیم برنامه آموزشی فلسفه برای کودکان و تاثیر آن بر تقویت روحیه پرسش گری و همچنین انتقال مفاهیم فرهنگی و تاریخی از طریق این برنامه را با دکتر حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و حجت الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به گفت وگو بگذاریم و نظرات آنها را جویا شویم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
دکتر حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به تاثیر اجرایی سازی برنامه آموزشی فلسفه برای کودکان در انتقال فرهنگ دینی، ملی و تاریخی گفت: این برنامه در واقع به دنبال آن است که تفکر انتقادی را به کودکان بیاموزد، یعنی کودک با خلاقیت پرورش یابد، قطعاً بچه خلاق، دین فهم تر خواهد بود و مسائل دین را بهتر متوجه می شود و می تواند لایه های معرفتی دین را نسبت به سایرین بهتر درک کند.
وی ادامه داد: هرچه قدر انسان ها خلاق تر شوند لایه های گوناگون و زوایای ساحت های مختلف دین را بهتر می فهمند و انس بیشتری با آن می گیرند، بنابر این، ما با متدینان متفکرتری مواجه می شویم.
قبادی با بیان اینکه پیشرفت یک جامعه متفکر در گروی داشتن کودکان متفکر است، تصریح کرد: فلسفه برای کودکان در واقع این چنین هدفی دارد، طبیعتاً بسیاری از مفاهیم را می توان از طریق این برنامه به کوکان منتقل کرد و ما زمانی که برنامه توسعه راهبردیِ پژوهشگاه را آماده و تنظیم می کردیم، به این نتیجه رسیدیم که این برنامه جایگاه ممتازی را در برنامه های توسعه می تواند داشته باشد.
وی ادامه داد: فلسفه برای کودک «فبک» یکی از سرمایه های پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است، تاکنون آثار متعددی در پژوهشگاه تولید شده که با استقبال فراوانی مواجه شده اند. می توانم بگویم که فبک منطقی ترین پیوند را با تحول علوم انسانی برقرار کرده است و می خواهد با نگاهی بومی و جهان بینی اسلامی از دانش روز بشر برای اعتلای جامعه و چالش های اجتماعی استفاده کند.
قبادی تاکید کرد: اکنون فلسفه برای کودکان ترم مهم دانشگاهی در دنیا تلقی می شود و ما خوشحالیم که در حال حاضر حتی یک دانشجوی فارغ التحصیل فلسفه برای کودکان بیکار نیست چون ما در پژوهشگاه آمدیم و راه نقب زدن میان علم و مهارت را پیدا کردیم. اگر در همه رشته ها چنین باشد شاهد موفقیت در عرصه علوم انسانی خواهیم بود.
وی در بخش دیگری از مباحث خود در پاسخ به پرسشی در این مورد که اساسا به عنوان یک پژوهشگر مهمترین آسیب های موجود در عرصه علوم انسانی را در چه مواردی می داند، اظهار کرد: افتخار می کنم که یک پژوهشگر هستم و آنچه که می گویم مبتنی بر علم و تجربه چهل ساله ام است. جامعه ما از بخش عظیمی از ظرفیت های اشتغال زایی در رشته های علوم انسانی غافل است.
قبادی تصریح کرد: ما اکنون در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ظرفیت آفرینی و مهارت آفرینی را در رشته های علوم انسانی مد نظر قرار داده ایم، مساله ای که بسیار مورد نیاز جامعه است اما نیاز به حمایت دارد. اکنون بسیاری از رشته های علوم انسانی فارغ التحصیلانی بیکار دارند، مثلا رشته ادبیات فارسی. علت بیکاری دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته چیست؟ واقعیت آن است که ما ظرفیت های مهارت آفرینی این رشته را نشناخته ایم.
وی در ادامه ابراز کرد: مقالات علمی ما در رشته های غیرعلوم انسانی و البته حتی در این عرصه ویراستاری صحیحی ندارند، آیا دنیا واقعا از فارغ التحصیلان این رشته استفاده نمی کند؟ در حوزه های میان رشته ای ادبیات و سینما چه قدر از این عرصه بهره مند شده ایم؟ چرا دنیا اکنون نفس آموزش هر رشته ای را تخصص قلمداد می کند؟
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاکید کرد: بخشی از این انتقال مطلب ها در رشته های مختلف به روانی و سلیس بودن مطالب باز می گردد، علم باید راحت و آسان به گوش مخاطب برسد. کاری که سعدی در گلستان کرد این گونه بود، مباحث کلامی و فلسفی و روانشناسی و معرفتی را در قاب ادبیات و سخن برای مخاطب بیان کرد.
همچنین، حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران نیز در گفت وگو با شبستان با اشاره به مفهوم آموزشِ آموزه های دین در قالب برنامه فلسفه برای کودک(فبک)، اظهار کرد: فلسفه برای کودکان دو معنا دارد، یک معنا که بیشتر در غرب رایج است که تکیه بر رشد عقلانی کودکان دارد، در این دیدگاه یعنی کودکان را به فکر کردن و تامل وا داریم تا قدرت استدلال پیدا کنند.
وی ادامه داد: اگر فردی از دوران کودکی و بلکه نوجوانی و جوانی اهل استدلال باشد در واقع قدرت فلسفی او تقویت شده است، البته معنی این افزایش قدرت در اندیشیدن به این معنا نیست که کودک یا یک نوجوان، اصطلاحات فلسفی را بداند، یا بداند که کانت، دکارت و اسپینوزا و شیخ اشراق و ملاصدرا چه گفته اند.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد: یک آسیب آموزشی که در مدارس ما وجود دارد این است که به شدت رویکرد حفظی گرایی غلبه دارد یا تلاش برای قبول شدن در کنکور، البته اگر برنامه آموزشی فلسفه برای کودکان به سیستم آموزشی وارد شود قاعدتاً باید کنکور را بردارند یا اینکه حداقل نسبت به رشته هایی که رقابت در آنها بالاست کنکور باشد و سایر رشته ها این فرآیند کنکور را نداشته باشند.
وی با بیان اینکه فلسفه برای کودکان به این معناست که محتوای اصطلاحات فلسفی را در قاب اندیشه و استدلال به کودکان منتقل کنیم، خاطرنشان کرد: این بدان معناست که کودک بدون اینکه اصطلاحات فلسفی را بداند، به خوبی متوجه شود که مثلا اصالت از آنِ وجود است، تشکیک وجود چیست، حدوث و قدم چیست.
نظر شما