به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، محسن اسماعیلی عضو شورای نگهبان، شب گذشته در سلسله جلسات تفسیر نهج البلاغه که در موسسه فرهنگی شهدای انقلاب سرچشمه برگزار شد، گفت: خودخواهی منشا اختلاف است.
وی افزود: خودخواهی با یک خطر بسیار بزرگ دیگر به نام بدعت آفرینی همراه است، امیرمومنان علی(ع) در نهج البلاغه مشأ فتنه‌ها را از خودخواهی انسان و بدعت در دین بیان می‌کنند؛ حضرت در ادامه دلیل آن را اینگونه بیان می‌فرمایند: اگر خودخواهی‌ها آشکار و عریان باشد مردم در جامعه دینی فریب نمی‌خورند، خدا را رها نکرده و از خودخواهان پیروی نمی‌کنند.
اسماعیلی با بیان اینکه انسان‌های خودخواه پوشش و توجیهی از دین پیدا کرده و زیر پرچم دین خودخواهی می‌کنند، ابراز کرد: راه فرار از اختلاف در هر سطحی از سطوح زندگی اعم از روابط فردی، خانوادگی و اجتماعی این است که انسان خودش را در مقابل خداوند فراموش کند و هدف را مهمتر از هر چیز بداند؛ بنابراین ما باید در همه عرصه‌ها مطیع محض دستورات الهی باشیم و به تکلیف عمل کنیم نه به آنچه که خود به عنوان تکلیف می‌تراشیم، اگر اینگونه عمل کنیم در حقیقت عمل به تقوا کرده‌ایم.
عضو شورای نگهبان با استناد به قرآن کریم، اظهار داشت: عضو شورای نگهبان در آیات الهی آمده است؛ کسانی که می‌خواهند برتری جویی کنند از این رو فساد در زمین برپا می‌کنند عاقبت به خیر نمی‌شوند، عاقبت نیکو در دنیا و آخرت سهم متقین است؛ خداوند متعال متقین را در برابر کسانی قرار داده است که در دنیا اراده علو و فساد داشتند، یعنی متقین کسانی هستند که اراده علو و خصلت برتری جویی ندارند و به دنبال اختلاف و فساد نیز نیستند، این تقوا است که مانع اختلاف است و دوستی، برادری و وحدت را به ارمغان می‌آورد.
وی با تاکید بر اینکه کارکرد دین اتحاد و اجتماع است، گفت: خداوند در قرآن کریم، سوره زخرف آیه 67 می‌فرماید: «الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین» همه پیوندهای دوستانه و محبت‌آمیز بالاخره روزی از هم گسسته خواهد شد مگر آن کسانی که پیوندشان بر اساس تقوا باشد.
اسماعیلی ادامه داد: دین باید مایه اتحاد و الفت باشد، نه اینکه خود بهانه‌ای برای اختلاف و درگیری شود؛ بنابراین اولین نشانه افرادی که به راستی اهل تقوا و دینداری هستند، این است که با هم اختلاف ندارند و به هم محبت می‌ورزند، اگر دین به معنای واقعی بین جمعی از انسان‌ها وجود داشته باشد، تفرقه در آن جمع معنا ندارد.
عضو شورای نگهبان با اشاره به خطبه 180 نهج البلاغه، عنوان کرد: این خطبه یکی از خطبه‌های پرسوزوگداز امیر حکمت و بلاغت امیرمومنان علی(ع) است، در این خطبه آه حضرت از دست مردم بلند است، سید رضی نام این خطبه را اینگونه گذاشته است؛ این سخنرانی حضرت در مقام نکوهش و سرزنش یاران سست عنصر و پراکنده حضرت است، حضرت امیر در این خطبه مفصلا از یاران خود گله می‌کنند و می‌فرمایند: چرا هر دستوری که می‌دهم راه فراری برای خود می‌سازید و بهانه‌ای می‌جویید، چرا اینقدر پراکنده هستید شما چطور می‌خواهید به هدف خود برسید، حضرت در انتهای خطبه می‌فرمایند: چرا همدست نیستید، چرا پا به کار نیستید، چرا وقتی دشمن مکر و حیله‌ای انجام می‌دهد و به شما حمله می‌کند شما پراکنده می‌شوید از خود دفاع نمی‌کنید، چرا با هم همدست نیستید، چه مردم عجیبی هستید شما، دینی ندارید که شما را دور هم جمع کند، غیرت ندارید که شما را به حرکت درآورد.
اسماعیلی ادامه داد: از جمله حضرت معلوم می‌شود که کارکرد دین وحدت آفرینی و اجتماع است، منشا تفرقه بی‌دینی و منشا سست عنصری بی‌غیرتی است. اگر ملتی واقعا دین داشته باشد ملتی متحد و مجتمع است و اگر ملتی حقیقتا غیرت داشته باشد آماده فداکاری، جهاد و ایثار است.
وی با تاکید بر اینکه مسلمانان نباید به بهانه دینداری به جان هم بیفتند، گفت: یک انسان دیندار هیچ گاه با یک دیندار دیگر درگیری و اختلاف پیدا نمی‌کند، طبق فرمایش حضرت اگر دینداران با هم تفرقه و اختلاف پیدا کردند باید ریشه اختلاف و درگیری را در بی‌دینی خود جستجو کنند.
عضو شورای نگهبان گفت: شاید بتوان خطبه 180 نهج البلاغه را تفسیر آیه 159 سوره انعام محسوب کرد، خداوند در این آیه خطاب به پیامبر اکرم(ص) و مردم آن زمان می‌فرماید: « ان الذین فرقوا دینهم و کانوا شیعا لست منهم فی شیء انما امرهم الی الله ثم ینبئهم بما کانوا یفعلون»؛ کسانی که در دینداری خود اختلاف پیدا کردند و گروه گروه شدند، ای رسول ما، آنها هیچ ارتباطی به تو ندارند حساب و کتاب آنها نزد خدا است، خداوند آنها را به آنچه که به نام دین انجام دادند آگاه خواهد کرد؛ هدف همه دینداران یکی است بنابراین هیچ اختلافی با هم ندارند.
اسماعیلی اضافه کرد: مفسران مخاطبین این آیه را یهود، نصارا یا گروهی ازمسلمانان معرفی می‌کنند در حالی که همه پیامبران و انبیاء الهی یک هدف را دنبال می‌کردند و دین در تمام زمانها یکی است؛ بنابراین مخاطب این آیه همه دینداران هستند، در ذیل این آیه روایاتی وارد شده که منظور کسانی هستند که بعد از رحلت پیامبر(ص) خودخواهی کردند، به دنبال مقام رفتند و به نام دین مردم را تکه تکه و متفرق کردند و راه خود را از حضرت علی(ع) جدا کردند.
عضو شورای نگهبان در ادامه تصریح کرد: کسانی که در صدر اسلام بدعت گذاشتند ارتباطی با پیامبر نداشتند در حالی که نام خلیفه رسول خدا بر خود گذاشتند، حدیثی از رسول خدا(ص) ذیل این آیه آمده است که می‌فرمایند: « هم اصحاب البدع و اصحاب الاهواء لیس لهم التوبه انا منهم بریء و هم منی براء» منظور این آیه کسانی هستند که به دنبال بدعت و هوای نفس هستند، این روایت دقیقا شبیه جملات حضرت علی(ع) در خطبه 180 است، هر کس اهل هوا باشد، خودخواهی کند و خودخواهی خود را توجیه دینی کند مشمول این آیه شریفه است، اینها کسانی هستند که توبه‌شان هم پذیرفته نمی‌شود، من از اینان بیزارم آنها هم از من بیزارند.
اسماعیلی در پایان خاطرنشان کرد: توبه دو بخش دارد؛ بخش اول پشیمانی از گناه و بخش دوم جبران گناه است، کسی که بدعتی می‌گذارد و به نام دین یک ملتی را منحرف می‌کند چطور می‌تواند این گناه و خطای بزرگ را جبران کند.
نظر شما