به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر احمد سمیعی گیلانی، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی عصر دیروز در همایش ویرایش که در سرای کتاب برگزار شد، گفت: درباره رشته ای صحبت می کنیم که در جامعه ادبی شناخته شده است. اهل قلم در زمان نوجوانی ما خیلی محدود بود حتی بعضی از اساتید دانشگاه اثر قلمی نداشتند. امروز قلم ها بی شمار شده است.
دکتر سمیعی گیلانی با بیان اینکه اختلاف فاحشی بین فضای نویسندگی امروز و دیروز است، عنوان کرد: سابق کسی به خود اجازه نمی داد اثر قلمی داشته باشد. اگر کسی شعری می گفت یا مطلب و خاطره ای می نوشت در دفتر خودش بود و به چاپ نمی رسید. امروزه سیاه مشق ها منتشر می شود. همه دانشجویان موظف اند پایان نامه بنویسند که خیلی از آنها چاپ می شود. فرآورده های مکتوب این دوره با دوره رضاشاه قابل مقایسه نیست. نویسندگان در آن دوره سه دسته بودند؛ یکی مثل سعید هندسی که هرچه در سینه داشت بر کاغذ آورد و یک دسته مانند بهمن یار بودند. بهمن یار یک تحفه احمدیه نوشت که عمقش زیاد است و کسانی مانند فروغی در این میانه هستند.
وی با اشاره به آموزش نویسندگی در دیروز و امروز بیان کرد: آموزش نویسندگی در دیروز استاد و شاگردی بود. از سال دوم ابتدایی انشا می نوشتیم، در دوره متوسطه انشا را به زبان فارسی و فرانسه می نوشتیم. در تمام گیلان دو مدرسه داشت. الان در ده و روستا دبیرستان وجود دارد. وقتی مراکز آموزشی وسعت می یابد نمی توان برای آنها تجهیزات فراهم کرد. ما در سیکل دوم 4 معلم فارسی داشتیم در صورتی که رشته ما طبیعی بود نه ادبیات. دیکته، متون، انشا و استفاده از کتابخانه هر کدام جداگانه معلمی داشت. در دوره لیسانس استاد آیین نگارش ما عباس اقبال آشتیانی بود. به یاد دارم در سال ششم ابتدایی که امتحان نهایی می دادیم مدیر مدرسه به معلم انشا اکتفا نکرد و از خارج افرادی را آورد تا به ما نگارش نامه را یاد دهند.
این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: در زمان ما ویرایش همچون امروز نهادینه نشده بود. در غرب ویرایش وجود داشت اما فضای نویسندگی غرب با ایران فرق دارد، آنجا هر کس هرچه می نویسد، درست می نویسد چون یاد گرفته است. در انگلستان 4 سال درس ویراستاری می خوانند،.در آمریکا ویرایش نهادینه شده و در غرب ویرایش جدی گرفته شده است. در فرانسه به ویرایش توجه نمی شود اما به هر حال ناشر یک شیوه نامه دارد که باید اعمال شود، در جامعه ما ناشران شیوه نامه ندارند.
دکتر سمیعی گیلانی در مورد نظر استادان در زمینه ویرایش اظهار داشت: زمانی استادان ویرایش را قبول نداشتند. استادانی بودند که از من سپاسگزار بودند و من نیز از آنها سپاسگزار زیرا من مجبور می شدم آثار ارزشمندی بخوانم. کسانی هم بودند که حق ناشناس بودند و نمی دانستند من چه کار کردم. بسیاری از اساتید امروز ویرایش را پذیرفته اند، ارزش ویرایش تا حدی شناخته شده است. ویراستار در غرب نویسنده پرور است.
وی در مورد آموزش فن ویراستاری خاطرنشان کرد: وقتی شروع به ویرایش کردم، نمی دانستم ویرایش یعنی چه که این مسئله یک حسن داشت اما امروز هرچه می خوانم حتی یک نامه را می خواهم ویرایش کنم و این برایم یک بیماری شده است . نمی توانم از نوشته لذت ببرم زیرا در پی ویرایش آن هستم. من در عمل ویراستاری را یاد گرفتم. ویرایش فن است و استعداد می خواهد، هر فنی سه چیز لازم دارد؛ استعداد، آموزش، مهارت. ویراستاری حرفه ای است که می توانیم از قلم همه نویسندگان استفاده کنیم. من بیش از صد کتاب و بیش از هزار مقاله را ویرایش کردم. اعتقاد دارم صلاح نیست دانشگاه در ویرایش پا پیش بگذارد. در حقیقت صلاح نیست ویرایش دانشگاهی شود. باید برای آموزش ویراستاری آموزشگاه هایی مانند آموزشگاه های زبان باشد. اگر پایه فرهنگ را درست بگذاریم بقیه کارها درست می شود.
نظر شما