مهندسی فعالیت های قرآنی کشور تا به امروز برعهده رهبری بوده است

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، نشست تبیین دستاوردهای قرآنی 40 ساله نظام جمهوری اسلامی ایران عصر 31 اردیبهشت ماه در دومین روز نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به همت کمیته قرآنی ستاد مردمی گرامیداشت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی با حضور جمعی از اساتید قرآنی کشور برگزار شد.

ولی یاراحمدی، مسئول کمیته قرآنی ستاد گرامیداشت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی در ابتدای این نشست با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که فرمودند «باید مهندسی قرآنی را در کشور داشته باشیم»، گفت: هر آنچه را که در بخش فعالیت های قرآنی تا به امروز داشته ایم حاصل تلاش امام راحل و مقام معظم رهبری بوده است. در اصل اندیشه و تفکر رهبری و رفتار و منش ایشان نشان می دهد که در طول این 40 سال مهندسی فعالیت های قرآنی کشور را بر عهده داشته است.

مسئول کمیته قرآنی ستاد گرامیداشت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی افزود: در گذشته اساتید به سختی قرآن و آموزش های آن را منتقل می کردند. به طور کلی بخش زیادی از انقلاب به همت جوانانی که بر سر سفره قرآن و انقلاب بوده اند، رشد پیدا کرده است از این رو امید است این حرکت مردمی بتواند گفتمان قرآنی را در جامعه امروز ما نیز ایجاد کند و رسانه ها نیز با یاری این اتفاق بشتابند تا بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی تنها محدود به ایام دهه فجر نشود.

یاراحمدی تاکید کرد: برای تدوین گفتمان قرآنی خواستار همکاری با سایر دستگاه ها هستیم تا بتوانیم خروجی های خوبی را در بهمن ماه امسال شاهد باشیم. امام خمینی (ره) انقلابی را پایه ریزی کردند که ما امروز برای احیای اسلام و آیات الهی به فعالیت هایی چون عدالت محوری، مبارزه با استکبار و ... به عنوان بخشی از ارکان انقلاب بپردازیم.

وی افزود: موضوع دفاع مقدس یک امر قرآنی با مضمون جهاد قرآنی به شمار می رود، به همین منظور امروز نیز مقاومتی را که در کشورهای همسایه خود شاهد هستیم ادامه همین انقلاب قرآنی است.

یاراحمدی یادآور شد: پیش از انقلاب اسلامی فعالیت های قرآنی ما در کشور بسیار محدود بود و بیشتر این فعالیت ها در قالب چاپ و نشر قرآن کریم به چشم می آمد هرچد همین فعالیت ها نیز بعد از انقلاب اسلامی رشد بسیار چشمگیری پیدا کرد اما امروز علاوه بر این فعالیت ها شاهد هستیم که برخی از نهادها و دستگاه های قرآنی ما مولد انقلاب اسلامی هستند که برای نمونه می توان به نمایشگاه قرآن، مسابقات قرآن و حتی رسانه های قرآنی در این راستا اشاره کرد. همچنین دیپلماسی قرآنی ما نیز از جمله مواردی است که نیازمند بحث و گفتگوی فراوانی است.

وی با اشاره به فرهنگ قرآنی خاطرنشان کرد: آنچه که ما را از دیگر کشورها در عرصه فعالیت های قرآنی متمایز می کند این است که قرآن تنها منحصر به انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران نبودیم و در کمتر کشوری می توان این گستردگی فعالیت ها را شاهد بود.

سیدمحسن موسوی بلده، پیشکسوت قرآن کشور در ادامه این نشست با اشاره به اینکه جامعه ای که تلاوت قرآن را بر عهده می گیرد تنها به کلیت جامعه قرآنی پرداخته است، گفت: اگر ما بخواهیم این قشر را معادل تمام جامعه قرآنی بدانیم در اصل در حد دیگر فعالان عرصه قرآنی جفا کرده ایم زیرا در مجموعه فعالیت های قرآنی کشور قاریان و حفاظ تنها بخشی از جامعه قرآنی هستند.

وی ادامه داد: از گذشته بحث تلاوت قرآن کریم در اختیار اهل تشیع بوده است در واقع از زمان پیامبر اکرم (ص) تلاوت و استماع قرآن کریم آغاز شده است و می توان گفت نبی مکرم اسلام (ص) اولین تلاوت کننده قرآن برای عموم مردم بوده است و تنها زمانی که پیامبر (ص) در خلوت شبانه خود برخواسته و تلاوت می کردند آن تلاوت مخصوص خودشان بوده است.

این پیشکسوت قرآنی کشور با اشاره به روایتی از امام موسی کاظم (ع) که می فرماید «همه ائمه قاری قرآن بوده اند»، تصریح کرد: در بسیاری از روایات ما آمده است که پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) قرآن را تا حدی که توانایی آن را دارند، تلاوت می کردند و همین امر باعث شده است که هیچ شنونده ای تاب و تحمل آن را نخواهد داشت.

موسوی بلده اضافه کرد: ائمه اطهار (ع) و جمعی از شیعیان در طول تاریخ به عنوان بنیانگذاران تلاوت قرآن کریم به شمار می آیند به گونه ای که قرائت امروز جهان اسلام از تشیع گرفته شده بود اما آنچه که جای سوال است این است که امروز شیعه به صورت غیرمستقیم از این جریان فاصله گرفته است و بدون آنکه کسی متوجه شود یا تقسیم کاری صورت گیرد شیعیان به سوی عترت و اهل تسنن به سوی قرآن رفته اند. در این راستا امام علی (ع) می فرمایند «روزگاری عجم در مسجد کوفه خیمه آموزش تلاوت قرآن را بر پایه کرده و آن را به اعراب آموزش دهیم».

وی ادامه داد: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تقریبا خبری از بحث های قرآنی در کشور وجود نداشت اما خوشبختانه بعد از سالیان سال ما شاهد جرقه هایی در فعالیت های قرآنی در کل کشور هستیم به طوری که می توان گفت 40 سال بعد از انقلاب جریان فعالیت های قرآنی احیا شده است. اولین نشانه آن نیز بازگشت به بحث مقدس تلاوت است که 20 سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آن را شاهد بودیم که ماحصل آن تنها درخشش یک جوان قرآنی در مسابقات بین المللی قرآن کریم بود اما این جرقه به صورت واضح در کل کشور شکل گرفت و امروز ما تلاوت قرآن را در سطح استاندارد جهان اسلام به معرض نمایش می گذاریم.

این پیشکسوت قرآنی همچنین افزود: موضوع تلاوت قرآن کریم بعد از انقلاب اسلامی ایران سرعت خوبی را به خود گرفت به طوری که امروز مهمترین مراکز قاریان قرآن در شهر تهران و مشهد می باشد و ما شاهد ترتیب بحث تلاوت قرآن کریم به صورت گسترده و وسیع در این دو مرکز هستیم؛ در واقع بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران این فعالیت ها مانند یک درخت بسیار پربار که ریشه ای از گذشته داشته است به ثمر نشسته. 

محمد بنیادی از مدرسان قرآنی کشور در ادامه این نشست با اشاره به اینکه امام خمینی (ره) با انقلابی که در کشور ایجاد کردند احیاگر جامعه اسلامی شدند، گفت: امتی پاسخ این احیاگری را داد که منتظر چنین احیایی بود؛ در واقع نظام جمهوری اسلامی ایران همانند زمان نبی اسلام (ص) بوده است. گسترش فعالیت های قرآنی در تمامی حیطه ها و بخش ها برای همگان واضح است و هیچ کسی نمی تواند منکر گسترش فعالیت های قرآنی در زمینه چاپ و نشر قرآن کریم باشد.

وی ادامه داد: زمانی در کشور ما حتی یک حافظ قرآنی نیز وجود نداشت اما خوشبختانه به همت دستگاه هایی همچون شورای عالی قرآن شاهد تعداد انبوهی از قاریان و حافظان قرآن در شبکه ها و بخش های مختلف هستیم. همچنین نمایشگاهی چون نمایشگاه قرآن یکی از دستاوردهای همین انقلاب است. امروز جلسات زیاد قرآنی برگزار می شود که باید قدری عمیق تر در آن فرو برویم، در واقع ما یکی از مشکلاتی را که داریم این است که دارایی های خودمان را به خوبی ارایه نداده ایم و از این رو می توان گفت ما فقر در ارایه دارایی های خود را داریم.

در ادامه این نشست، احمد حاجی شریف، دیگر پیشکسوت قرآنی کشور نیز لحظاتی به سخنرانی پرداخت و گفت: کمیته قرآنی ستاد برگزاری دهه فجر برای چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی برنامه های خاصی را پیش بینی کرده است که بیشتر این برنامه ها بر روی دستاوردهای قرآنی انقلاب تمرکز خواهد داشت، از این رو کار این ستاد مردمی و کمیته قرآنی گرامیداشت دهه فجر مقداری شبیه به هم است و اگر این دو فعالیت با هم تجمیع شوند شرایط مطلوب تری را شاهد خواهیم بود.

وی افزود: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد ناشران قرآنی ما ناچیز بود. همچنین نظارت تخصصی نیز بر روی چاپ قرآن کریم وجود داشت. در مرداد سال 64 مسئولیت نظارت بر چاپ قرآن واگذار شد. از آن زمان تا به امروز بیش از هزار ناشر قرآنی در کشور فعالیت دارند که تاکنون 165 میلیون مجوز چاپ عرضه شده و این نشان می دهد که قرآن های ما بعد از انقلاب تعداد بیشتری را داشتند.

حاجی شریف یادآور شد: مرکز طبع و نشر تاکنون حدود 30 میلیون مجوز چاپ را صادر کرده است و خوشبختانه در زمینه ترجمه نیز وضعیت به همین شکل است. در پیش از انقلاب اسلامی معروف ترین ترجمه ما ترجمه استاد الهی قمشه ای بود اما امروز بیش از 130 ترجمه قرآن کریم موجود است. ضمنا در زمینه خوشنویسی نیز قبل از انقلاب فعالیت ها بسیار محدود بود اما در حال حاضر بیش از 70 خوشنویس قرآنی در کشور فعال هستند.

محمدحسین محمدزاده، مدیر شبکه قرآن و معارف سیما با اشاره به اینکه یکی از عناصر احیای قرآن کریم امام راحل بودند، تصریح کرد: تمام خیرات و برکاتی که ما امروز شاهد آن هستیم ثمرات بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران و ادامه دهنده راه ایشان یعنی مقام معظم رهبری بوده است.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس آیات قرآن کریم در هر زمانی یک منادی ایمان را داریم و بدون شک منادی قرن حاضر امام راحل و رهبر معظم انقلاب بوده اند و کسانی که به این ندا لبیک گفتند ملت ایران بوده که برکات آن را نیز دریافت کردند.

مدیر شبکه قرآن و معارف سیما با اشاره به دستاوردهای رسانه ای بعد از انقلاب در رادیو قرآن گفت: در سال 62 اولین شبکه ای که بعد از انقلاب تأسیس شد، رادیو قرآن بود که این نشان می دهد که تا چه اندازه قرآن در نظام جمهوری اسلامی ایران مهم بوده است اما به فاصله نسبتا کمی از رادیو قرآن ما در دهه 70 شاهد رادیو معارف و در پایان همین دهه تاسیس شبکه قرآن و معارف سیما را شاهد بوده ایم.

محمدزاده ابراز داشت: راه اندازی رادیو معارف انگلیسی در سال 86 ادامه این دستاوردهای قرآنی بود و خوشبختانه تا اوایل دهه 90 نیز راه اندازی رادیو تلاوت را داشتیم. همچنین رادیو ترتیل نیز دو سال است فعالیت خود را در ماه مبارک رمضان انجام می دهند و کارکرد هر کدام از این دستاوردها در حوزه های مختلف نیاز به زمان زیادی دارد.

وی ادامه داد: تاسیس شبکه های تخصصی قرآن به معنای حذف قرآن از شبکه های دیگر نیست زیرا هر کدام از این شبکه ها مباحث را عمیق تر مورد پردازش خود قرار می دهند بنابراین واژه تخصصی در مورد شبکه های تخصصی واژه تخصصی و قصد موضوع خاص در این شبکه ها اختصاص دارد و مخاطب آنها مدنظر نیست برای نمونه شبکه ورزش و سلامت و حتی شبکه قرآن بر همین اساس تعریف درست و دقیق شبکه تخصصی می باشد لذا موضوع آنها خاص است.

علی اکبر ملکشاهی، قاری بین المللی کشورمان در ادامه این نشست با اشاره به اینکه مفاهیم انتزاعی انقلاب اسلامی قرآن را به متن و عرصه عمل کشانده است امری بسیار مهم می باشد، اظهار کرد: انقلاب اسلامی ایران قرآن را از حاشیه به متن آورد و افرادی را در دل خود پرورش داد که در عمل قرآن را ترجمه کردند.

وی با اشاره به دیدارهای اخیر رهبر معظم انقلاب با جامعه قرآنی گفت: مقام معظم رهبری همیشه در بیانات خودشان بر این موضوع که انقلاب اسلامی ایران قرآن را به صحنه آورده است، تاکید زیادی دارد. در واقع بسترسازی که انقلاب اسلامی از قرآن داشته است بی نظیر بوده اما از آن استفاده درسی نشده است. ما امروز نیازمند نگاه عمیق به موضوع قرآن هستیم تا این بسترسازی بیش از گذشته مورد استفاده قرار گیرد.

صریحی نژاد، داور مسابقات بین المللی قرآن کریم در ادامه این نشست با اشاره به دستاوردهای قرآنی انقلاب اسلامی در بخش بانوان تصریح کرد: خوشبختانه به برکت انقلاب اسلامی و خون شهدا و همچنین رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در طول این 40 سال از برکات قرآن بهره مند شده ایم اما نباید فراموش کرد که قشر زیادی از جامعه ما را بانوان تشکیل می دهند و نقش این قشر به لحاظ خدمت در خانواده هاست. تربیت فرزند و نسل های آینده امر بسیار مهمی است از این رو اگر بانوان جامعه ما قرآنی باشند آن جامعه نیز قرآنی خواهد بود.

وی عنوان کرد: حضور بانوان در عرصه فعالیت های قرآنی بسترساز حرکت جامعه ما به سمت حیات طیبه است و این موضوع تنها با تلاوت قرآن کریم شکل می گیرد. خوشبختانه بانوان ما نیز در عرصه فعالیت های قرآنی بسیار خوش درخشیده و در دیگر عرصه ها نیز از جمله مسابقات قرآن کریم حضور موفقی را داشته اند.

صریحی نژاد بیان کرد: مسابقات قرآن در بخش بانوان از سال 76 شکل گرفته است اما برگزاری مسابقات بین المللی قرآن در دو سال اخیر باعث شده است شاهد حضور بانوان در عرصه های بین المللی نیز باشیم.

در ادامه این نشست، سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن با اشاره به اینکه در دهه 60 امکانات و فعالیت های قرآنی بسیار محدود بود، گفت: بنده اخیرا سفری را در شهر مشهد داشتم و مقایسه ای را بین امکانات دهه 60 و امروز انجام داده و شاهد رشد سریع فعالیت های قرآنی در طول این سالیان بودم.

وی ادامه داد: اینکه امروز گفته می شود شیعیان از قرآن کریم جدا شده است جای بحث و بررسی دارد زیرا ممکن است اینگونه نباشد. در دوران گذشته بزرگانی همچون علامه طباطبایی در بحث تلاوت نیز به همین ترتیب بوده اند و جلسات قرآنی زیادی را برپا می کردند. اینکه امروز برادران اهل سنت و مصری هایی که درخشش ویژه ای در زمینه تلاوت قرآن کریم دارند ریشه درخشش آنها به دوران فاطمی برمی گردد.

سرابی یادآور شد: انقلاب اسلامی ایران جرقه ای بود که نگاه ها را به سوی قرآن جلب کرد اما مکمل انقلاب اسلامی، حکومت و دولت اسلامی اگر دولت حمایت نکند و سیاست هایش بر اساس دین نباشد اتفاقی را که به آن نیاز داریم نمی افتد. ما نعمت نظام اسلامی را که نعمت بسیار ارزشمندی است را دارا هستیم که توانسته همین نعمت چشم اندازهای مهمی را برای افرادی که می خواهند در ساحت قرآن فعالیت کنند، رقم بزنند اما با این وجود اگر دولت پرچمدار این حرکت نباشد فعالیت ها اثرگذار نخواهد بود.

عبدالهادی فقهی زاده، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه ما باید در عرصه قرآن نگاهی را به آینده داشته باشیم، اظهار داشت: اینکه آینده قرآنی نظام را چگونه متصور شویم امر بسیار مهمی است. دستاوردهای ما امروز غیرقابل انکار است و اینکه انقلاب اسلامی قرآن را در جامعه احیا کرد، تردیدی در آن نیست اما فراموش نکنیم که این احیاگری را مدیون امام راحل و رهبر معظم انقلاب هستیم.

وی ادامه داد: قبل از انقلاب فعالیت های قرآنی به هیچ وجه دولتی نبود اما ما شاهد شور و اشتیاق قرآنی بودیم از این رو به اعتقاد بنده وظیفه دولت و نظام تقویت این اشتیاق است اما ما نباید فقط به ظاهر این موضوع توجه کنیم، ما باید در عین حمایت از نهادهای مردمی منافع بیشتری را برای کشور رقم بزنیم.

معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد خاطرنشان کرد: ما باید در آینده موضوع گسترش قرآن در آموزش و پژوهش را نیز مدنظر قرار دهیم. در دو جلسه گذشته که با مقام معظم رهبری داشته ام تاکید بر روی قرآن و تلاوت به عنوان مقدمه فهم و تدبر بود که در مجموع این دو مقدمه زمینه ساز عمل به قرآن کریم است. ما در این گذرگاه تاریخی که سختی های زیادی را پشت سر گذاشته ایم نباید تنها به گذشته فکر کنیم و دلخوش به آن باشیم زیرا اگر تفکر ما اینگونه باشد از پیشرفت باز می مانیم.

فقهی زاده تاکید کرد: ما باید آموزش ها و پژوهش های ناظر بر فهم قرآن را که از قبل نیز وجود داشته است، افزایش دهیم. اگر امروز معتقدند که سینما یا هنر فاقد روح شده است این وظیفه ماست که به آن محتوا بدهیم. اگر ما در این راستا تلاش های زیادی را انجام دهیم موفقیت های زیادی حاصل می شود البته حوزه های دیگر را هم باید مدنظر قرار داد و به اعتقاد بنده ما باید در زمینه هنر و فضای مجازی این فعالیت را داشته باشیم زیرا در این راستا منفعل هستیم.

وی افزود: تقویت و توسعه فعالیت های بین المللی قرآن بخصوص از منظر اهل بیت (ع) امری ضروری است. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تمام دنیا را پرچمدار معارف اهل بیت (ع) می دانند، در عین حال از گوشه و کنار و با صرف هزینه های زیاد توطئه های زیادی را علیه ایران شکل می دهند تا این توهم را ایجاد کنند که قرآن شیعیان قرآن نیست بلکه این قرآن مصحف فاطمه و علی است بنابراین ما باید در مقابل این موضوع ندای خود را برای ابطال توهمات موجود به گوش همگان برسانیم.

معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد بیان کرد: ما ناگزیر از پاسداشت آرمان های اصیل انقلاب اسلامی و مکتب اهل بیت هستیم. به برکت انقلاب اسلامی و تبدیل گرایش های حمایتی دولت باید به تکلیف خود نیز عمل کنیم. تصور بنده این است که تقویت همدلی بین مدیران و فعالان قرآنی و همچنین موسسات قرانی در جهت فراهم شدن برای عمل به وظایف ذاتی می تواند کمک کننده باشد.

در پایان این نشست، احمد ابوالقاسمی، مدیر رادیو قرآن نیز در سخنان کوتاهی دستاوردهای انقلاب اسلامی را چهره های قرآنی حاضر در جامعه عنوان کرد و گفت: من اعتقاد دارم که ما اینگونه نگاه کنیم که اگر فرض کنیم صدا یا سیمای قرآن وجود نداشت وضعیت فعالیت های قرآنی ما به چه صورت بود، از این رو خدا را شاکریم که در این عرصه و در این موقعیت حضور داریم.