مسلم ناصری از نویسندگان کودک و نوجوان در پاسخ به این پرسش که چطور می توان از طریق ادبیات مراقبت از خود را به کودکان آموزش داد، به خبرنگار شبستان گفت: کل جامعه در برابر افراد کوچک تر مسئول هستند. چه نویسنده، چه سیاستمدار و چه مدیران اجتماعی هر کدام باید طبق مسئولیت هایی بخش مربوط به خود پیگیر کارها باشند. یک بخش جامعه نیز هنرمندان، نویسندگان و شاعران هستند که آنها نیز در قبال جامعه مسئول هستند و نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی دارند.
ناصری با بیان اینکه کودکان به مراقبت بیشتری نیاز دارند، عنوان کرد: کودکان قشری هستند که حساس ترند و زودتر مورد هجمه بزرگترها قرار می گیرند. بر این اساس مراقبت بیشتر از آنها ضروری است.خانواده به ویژه مادر نقش مهمی در آگاهی دهی به کودکان دارند. این آگاهی باعث مصونیت کودکان در برابر آسیب های اجتماعی می شود.
وی با اشاره به ظرفیت ادبیات برای افزایش آگاهی کودکان بیان کرد: بخشی از داستان های ما آموزشی و بخشی خلاقه است. در داستان خلاقه می توانیم جامعه ای را تصور کنیم که مخاطب کودک با توجه به نیازها و شناخت از پیرامون خود بفهمد، چطور می تواند از خودش مراقبت کند. اگر داستان های خلاقه را کنار بگذاریم، بخشی از داستان و ادبیات تعلیمی و آموزشی است. در این بخش نویسندگان می توانند در مورد شیوه های بهتر زیستن در اجتماع به طور غیرمستقیم با مخاطب صحبت کنند.
این نویسنده تصریح کرد: باید در قالب داستان های تعلیمی به کودکان بگوییم سوار ماشین هر کسی نشوند، چیزی از دیگران نگیرند، به دیگران اعتماد نکنند. بعضی از مسایل باید غیرمستقیم در قالب داستان برای کودکان بیان شود. در قالب داستان باید به کودک بگوییم اگر چیزی را از کسی گرفت تبعات دارد، اگر سوار ماشین غریبه ای شود ممکن است مسایلی برایش پیش بیاید. مسئله آگاهی دهی به بچه ها از قدیم توسط بزرگترها وجود داشته است.
ناصری با بیان اینکه داستان ها به دو قسمت خلاقه و تعلیمی تقسیم بندی می شوند، اظهار داشت: در داستان های اخلاقی می توانیم آموزه های اجتماعی را به مخاطبان یاد دهیم که چطور در کنار دیگران زندگی کنند بدون اینکه از آنان بهره کشی و سوءاستفاده شود. متاسفانه جا افتاده است که داستان های تعلیمی خوب نیستند، روی این دسته داستان ها باید کار شود زیرا کارکردهای زیادی دارند.
وی خاطرنشان کرد: ما قرار است یک سری آگاهی ها به کودکان بدهیم نه اینکه بخواهیم صرفا در مورد مسایل جنسی با آنها صحبت کنیم. مسئله جنسی فقط بخش کوچکی از آموزش است. مطمئنا اگر کودک به خودآگاهی برسد به راحتی به کسی اعتماد نمی کند و مشکلات جنسی برای او در جامعه پیش نمی آید. در جامعه ما مسایل و مشکلات جنسی پوشانده و سانسور می شوند اما ما قرار نیست صرفا در داستان های خود به این مسئله بپردازیم.
وی با بیان اینکه متاسفانه به تربیت کودکان سهل انگارانه نگاه می کنیم، تصریح کرد: ما باید مسئله تربیت کودک را وسیع تر ببینیم نه اینکه فقط جنبه جنسی آن را در نظر بگیریم. مسئله تربیت و آگاه کردن کودکان مسئله مهم و گسترده ای است که باید به تمام جوانب آن توجه کرد.
این نویسنده با بیان اینکه در قالب پویانمایی و فیلم نیز می توان بچه ها را آگاه کرد، گفت: پویانمایی و فیلم تاثیر آنی دارد. داستان با تامل همراه است، برای همین تاثیر آنی ندارد اما تاثیری طولانی تر نسبت به پویانمایی و فیلم دارد. پویانمایی و فیلم تاثیر سریعی دارد و کودک زود بازخورد نشان می دهد زیرا خودش را جای شخصیت فیلم می گذارد. تاثیر داستان نسبت به پویانمایی و فیلم عمیق تر و مثبت تر است.
ناصری خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما آن بخش از ادبیات که مرتبط با زندگی اجتماعی کودکان باشد، مغفول مانده است. بیشتر نویسندگان برجسته کودک ما به مسایل اجتماعی کودکان توجه نمی کنند. ناشران موفقی همچون افق، قدیانی و پیدایش بیشتر کارهایشان ترجمه است و کار تالیفی بسیار کمی در زمینه مسایل اجتماعی کودکان به چشم می خورد. می توان گفت 90 درصد کتاب ها برای کودکان ترجمه هستند. ما باید کارهای تالیفی بر اساس فرهنگ و نیاز کودکان خود ارایه کنیم. ناشران به خاطر فروش بیشتر به سمت کارهای ترجمه می روند. همراه با این کتاب های ترجمه فرهنگ مثبت یا منفی کشورهای دیگر به کودکان ما منتقل می شود و مسلما مشکلاتی نیز ایجاد خواهد شد.
نظر شما