به گزارش خبرنگار حوزه رسانه خبرگزاری شبستان وقتی میرزا صالح شیرازی کازرونی اولین روزنامه چاپی ایران را در دوران محمد شاه قاجار منتشر کرد و نامش را به ترجمه از واژه اصلی و انگلیسی آن کاغذ اخبار نامید فکرش را هم نمی کرد روزی مطبوعات در این سرزمین به یکی از رکن های اصلی پیشرفت و آگاهی تبدیل شود و شاید روزی روزگاری در این سرزمین مطبوعات به علت نبود کاغذ دچار مرگ تدریجی شوند.
البته حس کردن بوی نوستالوژیک کاغذ روزنامه چندسالی است که جایش را به ساعت ها زل زدن به صفحه موبایل و کامپیوتر و تلگرام و اینستاگرام و توئیتر و ... داده،رسانه های مجازی در مقابل مطبوعات قد علم کرده اند، گذشت روزگاری که تنها منبع رسمی پیگیری اخبار از سوی مردم، روزنامه و اخبار ساعت 14 تلویزیون بود.
عوامل بسیاری دست به دست هم داده اند تا روزنامه ها را به ورطه نابودی بکشانند؛ یکی از مهم ترین این عوامل و در واقع قلبی که تپیدنش ضامن حیات روزنامه ها است بحث کاغذ است، کاغذی که اگر نباشد روزنامه ای نخواهد بود و روزنامه نگاری.
تعطیلی روزنامه های مختلف یا کم شدن تعداد صفحاتشان غم انگیزترین اتفاقی است که در ماه های اخیر در حوزه فضای مطبوعاتی و رسانه ای کشور اتفاق افتاده است و با وجود وعده و وعیدهای مختلف برای برطرف کردن کمبود 100 درصدی کاغذ روزنامه هنوز هیچ اتفاق مثبتی در این حوزه رخ نداده و همچنان چراغ تحریریه های روزنامه های مختلف خاموش می شود.
بازاری که بازار نیست!
بازار کاغذ هر از چندگاهی دچار مشکل و خبرساز می شد اما از سال گذشته مشکلات جدی تر شدند و امروز دیگر کاغذی در کار نیست که بازارش دچار مشکل شود.طبق اخبار با کمبود 100درصدی بازار کاغذ روبرو هستیم.
مدیرمسئول یکی از روزنامه ها سال گذشته در گفت و گو با رسانه ها گفت: مشکل ما در حال حاضر گراني نيست بلکه نبود کاغذ است.اگر کاغذ در حال حاضر در بازار وجود داشت ما با قرض هم آن را مي خريديم اما به خاطر مديريت ضعيف مسئولان با نبود کاغذ در بازار مواجه هستيم.
مدیر روزنامه «آفتاب یزد»دست به دامان خوانندگان خود شد، این روزنامه یک آگهی به همراه شماره کارت و شماره حساب برای جمع آوری کمک های مردمی منتشر کرد.
«جامعه فردا»،«همبستگی»،«سازندگان» در پی گرانی کاغذ و مشکلات اقتصادی تعطیل شدند و«وقایع التفاقیه» و«آسمان آبی» نیز به دلیل نداشتن حامی مالی و نبود سرمایه گذار منتشر نشدند. سردبیر روزنامه همبستگی وقتی از تعطیلی این روزنامه خبر داد، نوشت: «تجربه ای دیگر در همبستگی به پایان رسید/مرگ خاموش مطبوعات را همه نظاره می کنند/اعضای حزب هم نظاره گران خاموش این تعطیلی بودند. »
روزنامه فرهنگ و هنر صبا هم دیگر منتشر نمی شود و تنها نسخه آنلاین و پی دی اف آن منتشر می شود. روزنامه شرق هم به دلیل گرانی کاغذ روزنامه همین اواخر نسخه آنلاین خود را پولی کرد. شرق بخش اشتراک خود را تعطیل کرده است و نمی تواند برای مشترکین خود روزنامه بفرستد.
مصائب خصوصی بودن
در میان همهمه ها و تنش های موجود، بسیاری از روزنامه های خصوصی به روزنامه های دولتی اعتراض کردند. در این میان از قول روزنامه های خصوصی شنیده شد که:«متاسفانه ما با رقباي بزرگي در بخش دولتي روبه‌رو هستيم كه به جاي اينكه كمك‌كننده كسب و كار باشند، خار مغيلانند. برخي روزنامه‌هاي دولتي به خيال خود دورانديشي كرده و با شروع زمزمه‌هاي گراني كاغذ، بيشتر كاغذ موجود در بازار را خريدند و انبار كردند. در كشور ما بخش دولتي بزرگ‌ترين رقيب و دشمن بخش خصوصي است و اين امر يك واقعيت است و البته دوستاني كه در دولت هستند هم نمي‌توانند خود را نجات دهند.»
بدترین اتفاقی که بعد از تعطیلی روزنامه ها رخ می دهد بیکاری روزنامه نگاران و تعداد زیادی از فعالان حوزه چاپ و نشر است. روزنامه نگاران که دلگیر و آشفته و افسرده از شرایط موجود هستند از سر دلگیری می گویند مطبوعات در آینده ای نزدیک به تاریخ می پیوندند، روزنامه ای و روزنامه نگاری هم نیست تا خیال مسئولان راحت شود.
تلاش برای تولید
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های وزارت ارشاد خرداد ماه سالجاری از راه اندازی خط تولید کاغذ روزنامه در کارخانه چوب و کاغذ مازندران خبر داد و گفت طی نامه ای از سوی مدیرکل پیگیری های ویژه دفتر رئیس جمهور، شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران آمادگی خود را جهت انعقاد قرار داد به منظور تولید اولیه 5 هزار تن کاغذ روزنامه اعلام کرده است. وقتی به سایت این شرکت مراجعه می کنیم ظرفیت تولیدی این کارخانه در معرفی توانائی تولید ۹۰ هزار تن کاغذ روزنامه و چاپ و تحریر عنوان شده است!
شرکت های دروغین و یوروهائی که به جیب زدند
بعد از اعلام لیست دریافت کنندگان ارز دولتی توسط بانک مرکزی، نام دو شرکت بزرگ در میان دریافت کنندگان به چشم می خورد که بیشترین میزان ارز را برای واردات کاغذ دریافت کردند. این دو شرکت به نام های ««هانا تجارت» و «صنعت ساحل پرشیا»بودند که طبق پیگیری ها اصلا وجود خارجی ندارند. در شرایطی که نفس روزنامه های کشور برای نبود کاغذ به شماره افتاده این دو شرکت 23 میلیون یورو را به جیب زدند و به ریش کل جامعه مطبوعاتی کشور خندیدند؛ چون هیچ کاغذی توسط این دو شرکت وارد بازار نشد.
روابط عمومی بانک مرکزی که این فهرست را در راستای« شفاف سازی و دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات» منتشر کرد راه را برای پیگیری مطبوعاتی ها باز کرد و ماجراهای پشت پرده افشا شد. ظاهرا یکی از مالکان این دو شرکت خانه های را در نزدیکی بانک مرکزی اجاره کرده بودند و به مالک آپارتمان گفته بودند چون بناست جلسه های متعددی در بانک مرکزی داشته باشند باید در این محله خانه اجاره کنند. بعد از دریافت ارز خانه را زودتر از موعد مقرر خالی کرده اند! آدرس شرکت دیگر هم ساختمانی تخلیه شده است که هیچ نشانه ای از شرکت در آن جا دیده نشده است!
صاحب امتیاز یکی از روزنامه ها همین اواخر در گفت و گو با رسانه ها درباره این دو شرکت گفت:این شرکت‌ها، شرکت‌های صوری و کاغذی بودند که 23 میلیون یورو ارز دولتی گرفتند و قاعدتا کاغذی هم با این مبلغ پول وارد نکردند. این نشان دهنده حلقه مفسده‌ای از سوی بانک مرکزی است.آنها اسناد و مدارک جعلی برای واردات کاغذ مهیا کردند و به بانک ارائه دادند و بانک هم این ارز را به شرکت‌ها اختصاص داده است.
کمیته ای برای ساماندهی اوضاع
محمدرضا دربندی، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی هم سه روز پیش در نخستین همایش سراسری خانه‌های مطبوعات و رسانه‌های استانی کشورگفت: معاونت مطبوعاتی هیچ وظیفه ای برای تامین کاغذ مطبوعات ندارد و با وجودی که پرداخت یارانه خرید کاغذ، تنها وظیفه ما در این زمینه است از دو ماه پیش کمیته ای با عنوان کمیته ساماندهی کاغذ در این معاونت تشکیل داده شد و ضمن مذاکره با واردکنندگان کاغذ مطبوعاتی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، تصمیم بر این شد همه پروفورم های مربوط به واردات کاغذ از حیث قیمت و مقدار در این کمیته بررسی و پس از تایید، مجوز لازم برای ورود کاغذ به بازار داده شود.
دربندی از ایجاد تغییرات در شیوه نامه پرداخت یارانه ها خبر داد و افزود:شیوه نامه جدید، اوایل هفته آینده در سامانه اطلاع رسانی منتشر و با دریافت نظرات و ایده های اصحاب رسانه، نهایتا بعد از دوهفته، جمع بندی و تغییرات لازم اعمال می شود.
مدیرکل رسانه های داخلی با اشاره به پرداخت دو نوبت یارانه از ابتدای امسال به رسانه ها گفت: از ابتدای امسال به دلیل مسائل اقتصادی رسانه ها مجموعا بالغ بر 21میلیارد تومان یارانه به 1800 رسانه پرداخت شد
وقتی دومینوی تعطیلی روزنامه ها به استان ها می رسد
در میان اخبار غم انگیز این روزها اواسط همین ماه بود که مدیر کل خانه مطبوعات همدان از در آستانه تعیطیلی قرارگرفتن روزنامه های این شهر خبر داد و گفت:همدان پایلوت چاپ حداقل 120 نشریه غرب کشور در کردستان، کرمانشاه، لرستان، مرکزی و ایلام است و در صورت عدم حل مشکل کاغذ، این نشریات نیز با مشکل مواجه خواهند شد.
طبق اعلام رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا با وجود سه کارخانه توليد کاغذ تحرير همچنان به واردات ۲۳۰هزار تن از آن در سال نيازمنديم که عمده آن از اندونزي، مالزي، چين، جمهوري کره، فنلاند و ايتاليا وارد مي شود.
بازار داغ و پرسود احتکار
یکی دیگر از مسائلی که بازار کاغذ روزنامه را به آشفته بازار تبدیل کرده است احتکار کاغذ است، بسیاری از وارد کنندگان کاغذ انبارها را پرکرده اند، به شکلی که طبق گفته فروشندگان صنف کاغذ این مقدار به اندازه ای است که مدت ها جوابگوی نیاز کشور در این حوزه باشد. وارد کنندگان کاغذ نمی فروشند تا قیمت ها بالاتر رود و سودبیشتری بکنند. در حال حاضر هیچ سنخیتی بین قیمت ارز دولتی که واردکنندگان با آن کاغذ خریداری کرده اند و قیمت کاغذ در بازار وجود ندارد!
همین اواخر سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت در بازدید از سوله ها وانبارهای احتکار کالاهای مختلف از کشف 7 هزار تن انواع کاغذ که با ارز دولتی وارد کشور شده است اما نه به بازار عرضه شده و نه اطلاعات آن به وزارت خانه های مربوطه اعلام شده است خبر داد.
دربندی، سخنگوی کمیته ساماندهی کاغذ مدتی پیش در گفت و گو با یکی از خبرگزاری ها در این زمینه گفت:با هماهنگی های به عمل آمده با سازمان بازرسی، آمادگی کامل و فوری برای پلمب انبارهای احتکار کاغذ روزنامه وجود دارد که از تمامی اصحاب رسانه که در این خصوص اطلاعاتی در دست دارند می خواهیم برای ساماندهی بازار در این مورد ما را یاری دهند.
اما محمدرضا دربندی، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی در گفت و گو با خبرنگار حوزه رسانه خبرگزاری شبستان درباره وضعیت پلمب انبارهای احتکار با تکذیب این خبر از قول خودش گفت: این از قول من نبوده، یعنی ما اعلام آمادگی نکرده ایم برای برخورد، کمیته ای در وزارت ارشاد تشکیل شده است تا بازار کاغذ را با کمک های نهادهای مربوطه ساماندهی کند.(مشروح این گفت و گو منتشر خواهد شد)
همین اواخر بخش صنعتی چاپ به وزارت صمت واگذار شد و وزیر ارشاد گفت: لازم است حوزه چاپ در وزارت صنایع، معادن و تجارت مورد توجه قرار گیرد. صالحی با تاکید بر توجه وزارت صنایع، معادن و تجارت به نیازهای صنعت چاپ گفت: اگرچه بخش صنعتی حوزه چاپ به وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده است ولی تعلق خاطر ما به این حوزه هنوز وجود دارد..
به گزارش شبستان تعطیل شدن کارخانه های کاغذسازی چین و هند به دلایل زیست محیطی و تولید نشدن کاغذ در کشور، دست های پشت پرده بازار کاغذ، دریافت ارز دولتی به بهانه واردات کاغذ روزنامه توسط شرکت های بی هویت و دروغین، خالی بودن دست های روزنامه های خصوصی، احتکار کاغذ، عدم نظارت و مدیریت مسئولانه و دلسوزانه، بازار کاغذ را به آشفته بازاری عجیب و غریب تبدیل کرده است.این موارد بزرگ ترین و اصلی ترین موانع بر سرراه سلامت بازار کاغذ هستند.بازاری که این روزها دیگر نامش را بازار هم نمی شود گذاشت، چراکه چیزی برای عرضه ندارد. روزنامه ها که روزی شاهرگ های خبری جامعه و مردم بودند امروز قربانیان بی گناهی هستند که نظاره گر دست و پا زدن و در نهایت ازدست رفتن و نابودی یکدیگر هستند.
گزارش و گفتگو: الهام عطائی
نظر شما