«نیمه پنهان»جنگ مقابل دوربین سینمای دفاع مقدس

خبرگزاری شبستان، گروه فرهنگی-الهام عطایی: زنان در همه مقاطع تاریخی حساس این کشور دوشادوش مردان، مردانه حضور داشته اند و این حضور به قدری پررنگ بوده است که تا سال ها می تواند دستمایه ساخت فیلم ها و سریال های مختلف شود. یکی از مقاطع تاریخی کشور، جنگ تحمیلی هشت ساله ایران و عراق بود، جنگی نابرابر که به جد تمام کشور را درگیر خود کرده بود و زنان ایرانی به گواهی تاریخ به اندازه مردها در آن سهم داشتند، جنگیدند و مقاومت کردند؛ چه در پشت جبهه ها و چه حتی در جبهه ها. در ادامه به کاراکترهای زن ماندگار سینمای دفاع مقدس می پردازیم؛ کاراکترهائی که نمونه های  حقیقی فراوانی در میان زنان این آب و خاک دارند.

هما روستا در«از کرخه تا راین»ساخته ابراهیم حاتمی کیا بدون شک یکی از بهترین ها است. لیلا (هما روستا)سال هاست که در آلمان زندگی می کند، برادرش سعید (علی دهکردی)  که مجروح جنگی است برای مداوا به آلمان می رود و لیلا پیگیرکارهای درمان اوست. جنس بازی پراز مهر، کلام پر نفوذ هما روستا و صدای دلنشین او را فکر می کنید بتوانید از یاد ببرید؟ هما روستا از «لیلا» کاراکتری ساخت که سعید( علی دهکری) را کمی به حاشیه راند و توجه ها را به خود جلب کرد.

نقش «لیالی» در سریال«خاک سرخ» یکی از نقش های ماندگار دفاع مقدسی در تلویزیون است، مهتاب کرامتی که این نقش را به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا بازی کرد خود را با نقش «لیالی»_ مادری اهل خرمهشر که در قبل از انقلاب دختر خود (لاله اسکندری) را گم می کند و در روزهای آغاز جنگ او را دوباره پیدا می کند _ در میان کاراکترهای زن سریال های دفاع مقدس ماندگار کرد.

آزیتا حاجیان در نقش محبوبه در«روبان قرمز» یکی از بهترین های نقش های تمام دوران بازیگری اش را ایفا کرد. «روبان قرمز» که عاشقانه ترین اثر جنگی ابراهیم حاتمی کیا است با بازی رضا کیانیان و پرویز پرستوئی در نقش «جمعه» و «داوود» یکی از موفق ترین و ماندگارترین ها در ژانر سینمای جنگ است. محبوبه دختر تنها و جنگ زده اهل جنوب که خانواده اش را در جنگ از دست داده پس از مدتی به خانه پدری اش باز می گردد تا آنجا زندگی کند، اما آنجا را ویرانه ای می بیند که با روبان های قرمز تقسیم بندی شده است. داوود (پرویز پرستویی) آنجا زندگی می کند و پس از پایان جنگ به پاکسازی منطقه پرداخته و مین ها را خنثی کرده است و  جمعه (رضا کیانیان) هم كه نگهبان گورستان تانک است هر دو به محبوبه علاقه مند می شوند.تنها آزیتا حاجیان می توانست از پس این نقش بربیاید و شاید اصلا هر بازیگر دیگری آن را بازی می کرد «روبان قرمز» طور دیگری می شد.

شیدا فاطمی (لیلا حاتمی) هم یکی دیگر از کاراکترهای ماندگار سینمای جنگ ایران است، او پرستار بیمارستانی است که فرهاد هرندی(پارسا پیروز فر) که در جنگ مجروح شده و موقت بینایی‌اش را از دست داده به آنجا منتقل شده است. شیدا با تلاوت ساده قرآن سعی می کند دردهای فرهاد را آرام کند،  این منجر به شکل گیری رابطه ای عاطفی بین آنها می شود. جنس خاص بازی وصدای لیلا حاتمی و آرامش منحصربه فرد  او  از شیدافاطمی کاراکتری ماندگار ساخت. انتخاب لیلا حاتمی برای این نقش یکی از بزرگ ترین قدم ها در راه موفقیت و ماندگاری این فیلم شد.

«الفت»شیار 143 را به خاطر دارید؟مریلا زارعی با آن بازی باورپذیرش در فیلم نرگس آبیار بی شک یکی از به یادماندنی ترین نقش ها در سینمای دفاع مقدس است. مادری که سال ها انتظار برگشتن جوانش از جنگ وبعدها کوچک ترین خبری از او را می کشد و در نهایت پس از سال ها چشم انتظاری استخوان های جوانش را بغل می کند...مریلا زارعی در تمام دوران فیلمبرداری این فیلم با زبان روزه جلوی دوربین می رفت. او برای ایفای نقش «الفت» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سی و دومین جشنواره فیلم فجر شد.

فاطمه معتمدآریا در نقش«ننه گیلانه» هم که جای خود را دارد، معتمدآریا در این نقش تصویر مادرانی که فرزندان رشید خود را به جبهه ها می فرستادند و بعد با جسم و روحی آسیب دیده برمی گشتند، تمام و کمال به تصویر کشیده است. معتمدآریا که یکی ازحرفه ای ترین بازیگران زن ایرانی است برای بازی در این فیلم ، جایزه ویژه بهترین بازیگری را از دهمین جشنواره دفاع مقدس در بخش مسابقه فیلم‌های بلند دریافت کرد. این فیلم نگاهی به اوایل جنگ و اعزام نیروهای جوان به جبهه دارد. اسماعیل(بهرام رادان) در اوایل جنگ به جبهه می رود و قطع نخاع می شود. گیلانه در خانه روستائی خود با محبت و عشقی مادرانه (در عین سختی) از او نگهداری می کند. اسماعیل می خواهد به آسایشگاه جانبازان برود تا مادرش بیشتر از این اذیت نشود اما گیلانه نمی پذیرد و می خواهد برای اسماعیل همسر پیدا کند. معتمد آریا یکی از تحسین برانگیزترین بازی های خود را در نقش «ننه گیلانه» در یادها ماندگار کرد.

مهراه شریفی نیا در نقش «کیمیا» هم علیرغم همه انتقادها تبدیل به یکی از کاراکترهای ماندگار تلویزیونی در حوزه دفاع مقدس شد. «کیمیا» که به زندگی دختری از دوران پیش از انقلاب تا سال های جنگ می پردازد و داستان تا دوران حال ادامه پیدا می کند ، در مقطعی از سریال به صورت ویژه به ماجرای جنگ ایران و عراق و تلاش های زنان در پشت جبهه های جنگ در جنوب کشور می پردازد.

پرینازد ایزدیار، طناز طباطبائی و ثریا قاسمی در «ویلائی ها»؛ زنانه ترین فیلم دفاع مقدسی سینما هر سه خوش درخشیدند، اما پریناز ایزدیار نقش متفاوتی را ایفا کرد،او در گفت و گوئی در اکران مردمی این فیلم گفت: یکی از فیلم هائی است که مفتخرم در آن بازی کردم و از آن فیلم هائی است که همیشه خدا از بازی در آن خوشحال خواهم بود.او این فیلم را فیلمی متفاوت و زنانه در ژانر دفاع مقدس نامید و گفت: تصور می کند مردم از این ژانر دور شده اند. ویلائی ها در جنوب کشور(اندیمشک)، در محل خانه های سازمانی این شهر فیلمبرداری شد که محل زندگی فرماندهان جنگ بوده است. داستان این فیلم درباره زندگی همسران فرماندهان جنگ در سال های 62 و 63 است.

بعید است کسی «سفربه چزابه » ملاقلی پور را دیده باشد و تصویر پرستار از خود گذشته ای که مجروحی را کیلومترها روی برانکارد روی زمین کشید تا او را نجات داده و به پشت خط مقدم جبهه ببرد فراموش کند.عاطفه رضوی که نقش « مریم قندی»را در این فیلم بازی می کرد تصویر متفاوتی بود از حضور زنان در جنگ هشت ساله ایران  و عراق. بدون تردید یکی از کاراکترهای تاثیرگذار در سینمای جنگ ایران«مریم قندی» است.

برای مشاهده اینفوگرافی کاراکترهای ماندگار دفاع مقدس اینجا را ببینید.