به گزارش خبرگزاری شبستان؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی راد عصر دیروز (چهارشنبه) ۲۵ مهر ماه در نشست هم‌اندیشی اربعین تجلی‌گاه آموزه‌های قرآن که در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد با بیان اینکه در فرهنگ شیعه و آموزه‌های شیعه، جریان‌هایی داریم که به لحاظ نقش‌آفرینی و هدایت زندگی مومنان جایگاه ویژه‌ای دارند اظهار کرد: اما شاید به معارف مکتوب آنها آنچنان که باید توجه نشده است و بیشتر به بعد علمی آن توجه داشته‌ایم که آن هم در جای خودش مهم است.
نویسنده و قرآن‌پژوه دینی اظهار کرد: یکی از متون مهم معارفی، زیارت است که به لحاظ تامل در درون مایه مورد غفلت قرار گرفته است. زیارت مجموعه‌ای از جملات است که در زیارتی که صورت می‌گیرد از سوی زیارت کنندگان خوانده می‌شود. زیارت‌ها سه گونه‌اند. بخشی ماثور مثل زیارت امین‌الله و... اما برخی از زیارت‌نامه‌ها ماثور نیستند اما عالمان بزرگ با توجه به محتوای زیارتنامه‌های ماثور آن را انشا کرده‌اند. یک بخشی هم در مرحله سوم زیارت قرار می‌گیرد که وقتی آن را می‌خوانیم آنقدری که باید با آن ارتباط معنایی پیدا نمی‌کنیم.در سال‌های اخیر یک پژوهشی را در شهر مقدس قم انجام داده‌ایم و مجموعه زیارت‌های معصومین و بزرگانی چون حضرت عباس (ع) و حضرت زینب (س) را طبقه‌بندی کرده‌ایم. حضرت عباس (ع) سه زیارت دارد که یکی از آنها «ماثور» است. به محتوای زیارت هم آنچنان که باید در متون دیگر پرداخته نشده است. دعا هم همین طور بود اما در سال‌های اخیر مطالعه متن دعا توسط علما مورد توجه قرار گرفت.
مهدوی‌راد خاطرنشان کرد: یکی از زیارت‌های ماثور، اربعین است که از امام صادق (ع) به دست ما رسیده است و در این زیارت می‌توانیم به دو بخش اشاره کنیم. یک بخش از زیارت مربوط به گزارشی است که امام صادق (ع) از کسانی ارائه می‌دهد که رویاروی امام قرار گرفته‌اند و به چهره‌شناسی و تیپ‌شناسی و گونه شناسی این گونه افراد می‌پردازد. بخش بعدی که در این زیارت به آن اشاره می‌شود، هدف‌گیری قیام امام حسین (ع) است که ایشان برای چه قیام کردند.
او در ادامه با اشاره به این موضوع که به لحاظ هدف‌گیری قیام امام حسین (ع) مطالب زیادی عنوان شده است تاکید کرد: برخی برای ایجاد کارشکنی می‌گویند که امام حسین (ع) برای برپایی حکومت قیام کرده است و برخی دیگر نیز به این می‌پردازند که امام حسین (ع) علیه حکومت ظالم قیام کرده است. در هر دوی این رویکردها قرائتی که ما می‌توانیم داشته باشیم این است که درون مایه و جانمایه قیام امام حسین (ع) این بود که به جامعه بیداری ببخشد.
مهدوی‌راد ادامه داد: در جامعه آن زمان یک خفقانی حاکم بود تا جایی که انسان‌ها نمی‌توانستند حتی نقلی از زمان پیامبر (ص) داشته باشند.
وی تاکید کرد: بنی‌امیه به فتنه و نفاق شهره بودند و تمام کسانی که در مقابل امام حسین (ع) ایستادند از فرصت‌طلبان بودند. یک عده دیگر هم فریب خورده‌های تبلیغات عجیب و غریب امویان بودند که در مقابل امام حسین (ع) ایستادند. درونمایه شکل‌گیری قیام، جهل مردم نسبت به امام زمان‌شان بود. امویان به مردم می‌گفتند هرچقدر می‌خواهید خدا خدا کنید اما درباره شرک صحبتی نمی‌کردند و حاکمی که در راه اطاعت خدا حرکت نمی‌کند دچار شرک شده است.
این نویسنده و قرآن پژوه دینی یادآور شد: بر این مطلب که تمام اصحاب امام حسین (ع) آنچنان آگاهی داشتند که از یار ۱۳ ساله تا ۹۰ ساله همگی با آگاهی سخن می‌گفتند. امام حسین (ع) قیام کرد که انسان را از جهالت و ضلالت نجات دهد. یاران امام نمونه آگاهی بیداری و رشد فکری هستند. اربعین یادآور جریانی است که این جریان تا روز قیامت پرفروغ‌تر از قبل خواهد ماند. اگر زندگی را دارای کرامت و ارزشمند بدانیم به این نتیجه می‌رسیم که پیامبران به اهداف خود رسیده‌اند اما اگر فقط به زندگی به چشم ابزار نگاه کنیم آنگاه است که هدف دین محقق نشده است. اگر به ارزش‌های دینی نگاه کنیم می‌بینیم که مسلمان و شیعه و هر کسی که کرامت انسانی را می‌داند از امام حسین (ع) به عظمت یاد می‌کند. اربعین تجلی این است که حق می‌ماند و باطل می‌رود.
اربعین تجلی پرداخت مزد رسالت است/محبت اهل بیت شوق‌آور و تجلی آن در اربعین است
در ادامه، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی خسروی - مدیرکل دفتر آموزش و توسعه مشارکت‌های معاونت قرآن و عترت ارشاد با تاکید بر این مطلب که اربعین حسینی (ع) هیچ ربطی به واژه اربعین که در قرآن آمده است ندارد گفت: اربعین در قرآن به معنی سن رشد آمده است. در مورد میقات حضرت موسی (ع) که قرار بود حضرت ۳۰ روز بماند، ۴۰ روز ماند و این ۴۰ روز برای قوم موسی امتحانی بود. بنابراین این هم ارتباطی به اربعین حسینی ندارد. حتی کتاب‌های ۴۰ حدیثی که نوشته می‌شود هم ربطی به اربعین ندارد و تمام این‌ها تشابه اسمی است.
وی تاکید کرد: منشاء اربعین حسینی (ع) به خاطر اتفاقی است که پیش آمده است. زمانی که جابرابن عبدالله و عطیه عوفی بعد از چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) به کربلا رسیدند و اولین زائرانی بودند که به کربلا آمدند بر همین اساس رسم شد که چهلم برای امام حسین (ع) بگیرند وگرنه قبل از امام حسین (ع) اربعینی برای هیچ یک از ائمه و حتی پیامبر (ص) نداریم. اربعین برای این بود که اولین زائران در آن روز به کربلا رسیدند.
او یادآور شد: اینکه میلیون‌ها عاشق به سمت اربعین روانه می‌شوند نیز نشات گرفته از همین حرکت است. آیه مودت قرآن به این امر اشاره دارد که پیامبر (ص) می‌فرماید من از شما مزد رسالت نمی‌خواهم مگر یک مزد و آن عشق و محبت به ذی‌القربی است. این ذی‌القربی همان اهل بیت پیامبر یعنی حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و دو فرزندش هستند. حتی اهل سنت نیز مودت را واجب می‌دانند و در نماز که رکن دین است ما باید این مزد رسالت را بپردازیم. مزد باید متناسب با عمل و کار باشد. پیامبر انسانیت را در جهان زنده کرد و انسان را به کرامت رساند و مزد رسالت باید متناسب با آن باشد. مودت اهل بیت متناسب با رسالت است.
خسروی یادآور شد: رسالت برای تربیت انسان بود. مهم‌ترین عنصر تربیتی انسان، عشق و محبت است. محبت ذی‌القربی اساسی‌ترین عنصر برای تربیت ا نسان است. عشق و محبت اگر نشات گرفته از معنویت باشد، تاثیرگذار است. برای تربیت انسانی باید از طریق محبت اهل بیت (ع) پیش برویم. محبت اهل بیت شوق می‌آورد و تجلی آن در اربعین است. اربعین تجلی پرداخت مزد رسالت است.
نظر شما