به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از البرز، امروزه مسئله عفاف و حجاب به عنوان یکی از مهم ترین مولفه ها و باورهای مهم در زندگی بشر قرار دارد؛ این مهم در تقابل با بی عفتی و بی حجابی است. تبیین جایگاه عفاف و حجاب برای سلامت جامعه امری حیاتی و لازم الاجرا است. آن گونه که موسسه فرهنگی خیبر که در کرج واقع شده است یکی از موسساتی است که در این راستا طی سال های اخیر در سطح کشور، همت گمارده است.
بهره مندی از اساتید و کارشناسان اهل فن در مقوله عفاف و حجاب فرصتی را فراهم ساخت تا با « آزاده اکبری» در این خصوص به مصاحبه بنشینیم و از این مدرس عفاف و حجاب، چالش ها، بایدها و نبایدهای این مهم را جویا شویم.
در نخستین بخش از سوالات بفرمایید، اگر بخواهیم تعریف جامع و راهبردی متناسب با عصر کنونی از مقوله عفاف و حجاب داشته باشیم تعریف شما چیست؟
امروزه با توجه به گستردگی حضور و روابط اجتماعی افراد در محیط های مختلف (حقیقی و مجازی) اهمیت و کارکرد حجاب به مراتب بیشتر مشخص می‌شود. رعایت عفاف و حجاب در جامعه؛ تعریف و مرزبندی مشخص و همین طور حفاظت از حریم شخصی، حریم خانوادگی و حریم اجتماعی افراد در جامعه است که نتیجه‌ی آن بالا بردن بهره‌وری افراد در جامعه با حذف محرک‌ها در محیط‌های عمومی و مدیریت صحیح روابط است، بالا بردن سطح و احساس رضایت با حذف محرک‌های غلط در محیط‌های عمومی است، بالا بردن امنیت و سلامت اخلاقی جامعه و در نتیجه آرامش و سلامت خانواده است و کمک به افرار جامعه برای خود مهارگری و مدیریت نیازها و پاسخگوئی درست به نیازها، رشد و تربیت اخلاقی و معنوی و حفظ کرامت زن در جامعه است.
بفرمائید به منظور اشاعه فرهنگ عفاف و حجاب چارچوب‌ها، همراهی و یا عناصری ضروری است؟
تعیین ضوابط و چارچوب‌هایی متناسب با محیط‌های عمومی اعم از آموزشی، فرهنگی، اداری و اقشار مختلف که قابلیت پیگیری، مطالبه‌گری و ضمانت اجرایی داشته باشد.
این کار حتماً همراهی نهادهای آموزشی، تربیتی، فرهنگی و هنری را می‌طلبد. که در این حوزه به نظرم تاکنون کم کاری صورت گرفته است. چند نمونه کار هنری و فرهنگی مؤثر و یا آموزش‌های مناسب و مدون از نهادهای مسئول می‌توان نام برد؟!
قانونگذاری در کنار آموزش و تبیین و استفاده مناسب از ابزار هنر و حرکتی با برنامه، نتایج بهتر و سریع‌تری خواهد داشت. و چه بسا اقدامات سلبی و بازدارنده (که البته برای حفظ هنجارهای جامعه لازم است) کمتر نیاز خواهد بود.
عده‌ای تقسیم‌بندی در خصوص مقوله حجاب دارند که مرتبط با بانوان است، نه مردان. شما به عنوان کارشناس بفرمائید عفاف و حجاب زن و مرد دارد؟
این موضوع یک طرفه نیست، همان طور که در ادیان به خصوص قرآن و روایات ائمه علیه السلام دستورات خطاب به هر دو جنس است. عفاف مشمول حجاب، پاکی چشم و دامن، راه رفتن، اختلاط زن و مرد و صحبت کردن و تبرج و ... است که زن و مرد ملزم به رعایت قوانینی متناسب با شرایطشان در این حوزه هستند. اما در مورد زنان از یک طرف با توجه به قدرت و تأثیرگذاری بالاتری که در رابطه با مرد دارد و از طرف دیگر در جامعه‌ای که حریم‌ها حفظ نشود، آسیب‌پذیری زنان بالاتر است؛ از این جهت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
امروزه متناسب با هجمه مسائل متعدد اجتماعی ، تغییراتی در انگاره‌ها دیده می‌شود که از آن به سلیقه یاد می‌شود. به نظر شما امر حجاب به عنوان یک واجب الهی چگونه باید تبیین شود تا گرفتار این انگاره‌ها و سلایق متعدد نشویم؟
حکومت دینی وظایفی بر عهده‌اش است، مثل هر حکومتی که در چارچوب ایدئولوژی‌اش وظایفی برایش تعریف می‌شود. حفظ مصالح جامعه و امنیت و سلامت جامعه بر عهده حکومت است و برای انجام این وظایف به ابزار قانونی نیاز دارد. پوشش افرار مسأله اجتماعی است و همه جای دنیا پوشش اجتماعی افراد توسط حکومت قانونمند می‌شود.
البته باید مثل هر قانونی در جامعه تبیین و فرهنگ سازی شود. این قانون و چارچوب بر اساس حدود تعیین شده شرع است. تنوع سلایق و انگاره‌ها در حوزه پوشش طبیعی است و اگر در چارچوب شرع باشد، مورد قبول است و الزام به چادر و رنگ خاصی نیست.
یکی از الزامات امر حجاب آموزش است، راهکارهایی که جنابعالی در این خصوص این مهم دارید چیست؟
نهادهای تربیتی و آموزشی (آموزش و پرورش، آموزش عالی، حوزه علمیه و ...) هم مسئولیت تربیت افرادی خبره و توانمند و دلسوز و دغدغه‌مند دارند برای آموزش و هم آموزش اقشار مختلف، متناسب با نیاز مخاطبان و صحیح و مدون و کارشناسانه باشد، البته خارج از فضاهای فرمایشی و بخشنامه‌ای صرف.
چه کتابی‌هایی را در امر عفاف و حجاب توصیه می‌کنید؟
کتاب باید متناسب با سن و سطح مخاطب باشد به قولی به زبان خودشان باشد. متأسفانه در این حوزه با توجه به تنوع مخاطب کتاب کم داریم، آن طور که باید نیازسنجی نشده است. کارهای موازی بیشتر صورت گرفته است، کارهای موازی بیشتر صورت گرفته است، کتاب‌هایی که به بررسی آیات و روایات حجاب صرفاً پرداخته است.
در حالی‌که می‌توان از زوایای مختلف به این حوزه ورود کرد و جوابگوب طیف گسترده‌ای بود. از قالب داستان و رمان یا در قالب مباحث اقناعی و استدلالی و مستندات آماری با کمک از هنر و ادبیات و مخاطب شناسی و زمان سنجی درست محصولات متنوعی را به مخاطبان ارائه کرد. شهید مطهری کتاب مسأله حجاب را با توجه به زمان و نیاز مخاطب آن زمان به جامعه ارائه کردند و مسأله را تبیین کردند. بعد از انقلاب تا به الآن نیز چند نمونه برای جامعه‌ی امروز می‌توان نام برد. به عنوان نمونه کتاب جواهرانه یکی از آخرین محصولات مؤسسه خیبر است که در حوزه‌ی غنای محتوایی، مستندات علمی، جذابیت‌های تصویری و بصری و زاویه‌ی ورود به بحث به شکل جذاب و مخاطب پسند بی‌نظیر است. اما برای کسانی که دنبال مجموعه کتاب هستند، 3 نمونه سیر مطالعاتی برای سه قشر مخاطب طراحی شده است که خدمتتان ارائه می‌شود. همچنین رمان جذاب و پرمخاطب « فرشته‌ها هم عاشق می‌شوند» نمونه دیگر است.
مؤسسه‌هایی همانند مؤسسه خیبر در امر توسعه عفاف و حجاب فعالیت‌هایی دارند، ارزیابی شما از این فعالیت‌ها چیست؟
فعالیت‌هایی از جنس فعالیت مؤسسه خیبر، با توجه به زبان و نیاز مخاطب طرح بحث می‌کند، با زبان استدلال و بر اساس مستندات با مخاطب صحبت می‌کند و این ایجاد اعتماد و پذیرش می‌کند، شبهات روز جامعه را می‌شناسد و سعی در پاسخگوئی کامل دارد. نگاه یک بعدی به موضوع ندارد و ارزش و کرامت و هویت زن را مهم و مسأله می‌داند و در این زمینه کارگاه هایی متناسب با نیاز و سطح و زبان مخاطب ارائه میدهد با محوریت زن وتفکرات و دیدگاه های نسبت به او وبطور خاص موضوع حجاب و عفاف ؛ بررسی شبهات، ادیان ،نظریات علمی و تاریخ ایران و جهان را مستند و مستدل و در عین حال جذاب برای مخاطب بخصوص جوان و نوجوان بیان می کند و در کنار آگاه سازی مخاطب جوان و نوجوان ، کارگاه هایی هم برای بالابردن سطح آگاهی اولیا و معلمانی که با این گروه ارتباط دارند هم در حوزه زن و حجاب و هم در حوزه شناخت نوجوان و نیازهاو آسیبهای این دوره و همچنین آشنایی و بررسی تاثیرات شخصیت های الگوساز کودکان و نوجوان دارد.
توصیه و راهکار شما در رابطه با تأمین امنیت روانی و اجتماعی با بهره‌متدی از مقوله عفاف و حجاب چیست؟
پیشنهاد می کنم، کارکرد حجاب در جامعه را تبیین کنیم، پیامدهای بی‌حجابی را با توجه به تجربه‌ی خودمان (دوران پهلوی در ایران)، که متأسفانه واقعیت‌هایش خصوصاً در حوزه‌ی زنان برای نسل جدید تبیین نشده و تجربه غرب (وضعیت معاصر غرب) را مطرح کنیم و پاسخگویی مناسب به شبهات و سؤالات نسل جوان داشته باشیم تا به این منفعت و ارزش برسند.
نظر شما