«علی خوشتراش» درباره آیین های «شب چله» یا «شب یلدا» به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان گفت: نگوییم «شب یلدا» بگوییم «شب چله»، واژه « یلدا» ایرانی نیست؛ یلدا به معنی تولد و تولد خورشید است و این تعبیر ربطی به شب چله ندارد ، واژه یلدا سریانی یا عبری است«ولده » هم تولد عربی است که از این واژه گرفته شده است شاید بتوان گفت که یلدا با تولد عیسی مسیح همخوانی بیشتری تا با شب چله ما داشته باشد.
«این پژوهشگر فرهنگ عامه» اظهار کرد: ما یک تقسیمات گاهشماری داریم که زمستان را به چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می کند ؛ در تقسیمات تقویمی این گاهشمار یک نموداری بود که یکی از این نمودارها به شب چله برمی گشت؛ در این تقویم اکثر جشن های ایرانی از شب چله تا ابتدای بهار ادامه داشت؛ متاسفانه اکثر جشن های زمستانی مثل جشن های« میر نوروزی»، «کوسه برنشین»،«عروس گلی» و... را به اشتباه جشن های استقبال از بهار می خوانند در صورتی که این جشن ها جشن های بعد از «شب چله» است که به شکل های گوناگون در نواحی مختلف ایران برگزار می شود.
او با انتقاد از اینکه ما در گذشته سفره ای به نام شب یلدا نداشتیم،توضیح داد: خیلی ها اصطلاح سفره شب چله بکار می برند ما اصلا سفره ای به نام شب یلدا نداشتیم ، جشن شب چله بعد از شام است و مردم شامشان را می خوردند و بعد جشن می گرفتند، سفره چله نداشتیم اما خوراکی داشتیم اینطوری نبود که آجیل و هندوانه و انار باشد؛ مردم هر منطقه از تولیدات کشاورزی خود نگه می داشتند و شب چله می خوردند و تمام این خوراکی ها هم گیاهی بود و گوشتی نیست، این نشان می دهد جشن شب چله که برای خودش عیدی به حساب می آید متعلق به جامعه کشاورزی است، در واقع جشن شب چله برآمده از فرهنگ کشاورزی است.
علی خوشتراش با اشاره به این نکته که هر آیین و جشنی تا توجیه اقتصادی نداشته باشد دوام نمی آورد، گفت: جانمایه و عمر هر آئینی به توجیهات اقتصادی آن آئین بستگی دارد، اگر جشنی توجیه اقتصادی نداشته باشد از بین می رود جشن های بزرگی که در گذشته برگزار می شدند و اکنون برگزار نمی شوند به دلیل اینکه توجیه اقتصادی نداشته اند از بین رفته اند. جشن شب چله هم به دلیل توجیه اقتصادی که دارد زنده نگه داشته شده و هر سال به آن مواردی تازه اضافه می شود .
نظر شما