خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد: آیتالله سیدمحمود هاشمی شاهرودی در سال 1327 هجرى شمسى در شهر نجف و در خانواده‌‌ای مذهبى و از سادات منسوب به امام حسین(ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آیتالله سیدعلى حسینى شاهرودى، از شاگردان برجسته مرحوم آیتالله العظمی خویی (ره) بود که بحث های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.
ایشان از شاگردان برجسته شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر و امام خمینی(ره) بودند و پس از انقلاب اسلامی، رئیس قوه قضائیه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام شدند و سال ها در حوزه های علمیه قم و تهران، خارج فقه و اصول تدریس می کردند.
آیتالله هاشمی شاهرودی پس از تحمل ماه‌ها بیماری، روز سوم دی ماه 97 و در سن 70 سالگی دار فانی را وداع گفت.
خبرنگار ما برای بررسی بیشتر شخصیت اخلاقی و علمی آیتالله هاشمی‌شاهرودی گفت وگویی با «آیتالله سیدباقر آیت میردامادی» نماینده آیتالله العظمی نوری همدانی، امام جماعت مساجد همدانی‌ها و امام رضا(ع) تهران، نویسنده و پژوهشگر حوزه دین، فقه و تاریخ اسلام، و استاد اخلاق حوزه علمیه داشته است که مشروح آن در ادامه می‌آید.
شبستان- آیتالله هاشمی شاهرودی –رئیس فقید مجمع تشخصی مصلحت نظام و رئیس اسبق قوه قضائیه- از نظر علمی در چه مرتبه ای بودند؟
آیتالله هاشمی شاهرودی در خاندان علم و فقاهت به دنیا آمدند و همین موضوع در کنار تلاش، پشتکار و استعداد فوق العاده ای که داشتند، موجب شد خیلی زود و در حدود 20 سالگی به مرتبه اجتهاد برسند. انتساب ایشان به آیتالله العظمی سیدمحمود هاشمی شاهرودی، از مراجع تقلید جهان تشیع در یک صد سال اخیر که در نجف اشرف ساکن بودند، زمینه بالندگی علمی ایشان را تقویت کرد.
شبستان- آیتالله هاشمی شاهرودی از جمله شاگردان برجسته و اصحاب نزدیک به شهید صدر بود، این ارتباط را چگونه ارزیابی می کنید؟
مرحوم آیتالله هاشمی شاهرودی از دوران جوانی در ردیف شاگردان و اصحاب شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر قرار گرفتند و همین ارتباط موجب تقویت بنیه علمی و روحیه مبارزاتی در ایشان شد.
شبستان- شهید صدر جزو علمای نوآوری بودند که در حوزه های گوناگون به ویژه در حوزه فقه و اجتهاد در علوم دینی و حوزوی، ابتکاراتی نو را مطرح کردند، به نظر شما این ویژگی آیتالله سیدمحمدباقر صدر چقدر در شکل گیری شخصیت نوآور مرحوم آیتالله هاشمی شاهرودی نقش داشت؟
پس از شهادت آیتالله محسن حکیم، شهید صدر که عالمی باسواد و آشنا با علوم و فنون روز بودند و شرایط زمانی و مکانی روز جهان اسلام را نیز به خوبی درک کرده بودند، در قامت یک رهبر دینی و سیاسی در میان عموم مردم مورد توجه قرار گرفتند. آقای هاشمی شاهرودی(ره) که در همه این سال ها در کنار شهید صدر بودند، از این وضعیت تاثیر پذیرفتند.
شبستان- نمونه های از نوآوری های مرحوم آیتالله هاشمی شاهرودی را که امروزه نیز مخاطبان زیادی در میان خواص و عوام دارد بیان فرمایید.
شهید صدر در زمینه های مختلف نوآوری داشتند که مهم ترین آنها در حوزه علوم دینی و حوزوی «بحث جمع عرفی» بود که بر اساس آن اندیشه وحدت بر اساس همگرایی میان نمونه ها مطرح است. چنین نوآوری هایی به سرعت مورد پسند انسان با استعدادی همچون آیتالله هاشمی شاهرودی(ره) قرار گرفت.
شبستان- شخصیت آیتالله هاشمی شاهرودی تا چه اندازه متاثر از ویژگی های امام خمینی(ره) بود؟
حضرت امام خمینی(ره) که از نوابغ تاریخ اسلامی هستند و هرچند صد سال یک بار چنین شخصیتی در جهان اسلام ظهور می کند، اعتقادی ویژه به عناصر زمان و مکان در اجتهاد دینی داشتند. آقای هاشمی شاهرودی از جمله کسانی بودند که این اندیشه را به خوبی در حوزه‌های علمیه، تئوریزه کردند.
شبستان- آیتالله هاشمی شاهرودی از جمله علمای مبارزی بودند که هیچ گاه دچار سیاست زدگی نشدند، نظر شما درباره این بعد شخصیتی ایشان چیست؟
عموم افرادی که در سیاست می شوند دچار وزر و وبال آن می شوند و به تعبیر شما دچار سیاست زدگی می شوند، اما اسلام، نوعی از سیاست را مطرح کرده است که بر پایه اخلاق و معنویت قرار دارد. امام خمینی(ره) در دورانی که مادی گرایی در جهان حاکم بود با نوآوری های اجتهادی خود، مدلی از حکومت که ریشه در معارف قرآن و اهل بیت(ع) دارد مطرح کردند که سیاست مداران بر اساس آن، دچار فریب، نیرنگ و دروغ گویی نمی شوند.
شبستان- رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام چقدر از این مدل اسلامی امام خمینی(ره) تاثیر پذیرفته بودند؟
آیتالله هاشمی شاهرودی در همه حوزه های علمی، اخلاقی و سیاسی کاملا متاثر از امام خمینی(ره) بودند و در عرصه سیاست نیز هیچ گاه جانب اعتدال را رها نکردند. ایشان به دلیل حسن خلق، سعه صدر و دوری از سیاست زدگی های معمول در کشور، به جایگاهی رسیده بودند که محبوب همه گروه ها و شخصیت های علمی، سیاسی و فرهنگی کشور بودند.
شبستان- حوزه های علمیه تا چه اندازه توان علمی دارند که بتوانند جایگزینی مناسب برای آیتالله هاشمی شاهرودی تربیت کنند؟
حقیقت این است که آیتالله هاشمی شاهرودی یکی از مراجع تقلید برجسته جهان تشیع می شدند و امید زعامت مدبرانه آینده شیعیان بودند، اما تقدیر الهی بر این بود که ایشان زود از میان ما بروند. حوزه های علمیه نیز طی سالیان اخیر و در پی منویات مقام معظم رهبری مبنی بر تحول، پیشرفت خوبی داشته اند و انشاءلله می توانند با عنایت الهی و توجهات حضرت بقیه الله(عج) شخصیت های برجسته ای چون آیتالله هاشمی شاهرودی به جهان اسلام معرفی کنند.
شبستان- اگر بخواهید آیتالله هاشمی شاهرودی را در یک جمله توصیف کنید، چه می‌گویید؟
آیتالله هاشمی شاهرودی نمونه‌ای برجسته از عالم طراز اسلامی بودند که در حوزه‌های علمی، اخلاقی و معنوی، به مراتب عالی رسیده بودند. انشالله ایشان در جوار رحمت الهی قرار دارند و شفیع ما در روز قیامت خواهند بود.
شبستان- در پایان از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، تشکر می‌کنیم.
نظر شما