خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم :به تازگی اسامی مستندهای بلند راه یافته به سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر از سوی هیات انتخاب این بخش متشکل از مرتضی رزاق کریمی، سلیم غفوری و آرش لاهوتی معرفی شده است که «بهارستان خانه ملت» بابک بهداد یکی از این فیلم هاست.
آخرین ساخته مستند «بابک بهداد» پیرامون میدان بهارستان می گذرد و جغرافیای سیاسی اجتماعی آن را طرح می کند. در این مستند بخشی از لوکیشن بهارستان شامل میدان و باغ بهارستان و مجلس سرای سپه‌سالار و مسجد سپه‌سالار مورد توجه قرار گرفته است. مستند در واقع از زمان ناصرالدین شاه آغاز می شود و به چگونگی شکل گیری خود میدان بهارستان می پردازد.
از سوی دیگر سرنوشت مجلس شورا در ایران در این مستند به نمایش درمی آید که ماجرای آن از شکل گیری این نهاد با صدور فرمان مشروطه مظفرالدین شاه قاجار و آغاز به کار مجلس شورای ملی در کاخ گلستان آغاز می شود و تا انقلاب اسلامی ایران در سال 57 ادامه می یابد؛ به طوری که تقریبا نیمی از زمان مستند به مصوبات و تصمیمات مجلس می پردازد. و از آن جا که نخستین ساختمان مجلس در بهارستان واقع است طبیعتا بسیاری از گردهمایی های مهم اجتماعی همچون واقعه سی تیر، کودتای ۲۸ مرداد، ترور نخست وزیر حول آن شکل می گیرد و چهره های مهم سیاسی به آن رفت و آمد می کنند که مستند به آن ها نیز می پردازد.
بابک بهداد که متولد سال 1352 است و آثاری چون نامه، در خانه پدربزرگ، نخل روز دهم، یادداشت های روزانه ی یک مسافر، چراغی که روشن شد، اسپندار و... را در کارنامه دارد، پیش از گفته بود ایده اولیه تازه ترین اثر او ساخت مستندی درباره «عکاسی تهامی» در نزدیکی میدان بهارستان بوده اما پس از مشورت با «ارد عطارپور» تصمیم گرفته موضوع مستند را به میدان بهارستان تعمیم دهد؛ اتفاقی که مسیر مستند را تغییر داد و فرآیند ساخت آن را 6 ساله کرد.
سه سال و نیم از این شش سال به گفته بهداد صرف تحقیق مستند شده به طوری که روزنامه های مشروطه، قاجار و پهلوی اول و دوم بررسی شده و همه اسناد مرتبط این دوره ها بررسی شده است تا نکاتی یافته شود که تاکنون کمتر شنیده و دیده شده است.
به نظر می رسد تلاش بهداد و تیمش بی نتیجه نبوده؛ چرا که مخاطب فیلم با تماشای آن به نکاتی برمی خورد تا نه تنها برایش تازگی دارد، بلکه برخی پیش فرض های ذهنی او را نیز دچار تردید می کند. به طور مثال قول معروفی از رزم آرا وجود دارد که در بهارستان گفته بود «ما حتی توانایی ساخت لولهنگ هم نداریم»، در حالی که این گونه نیست و مستند جمله صحیح را جایگزین تصویر ذهنی اشتباه مخاطب می کند.
ارد عطارپور مستندساز پیشکسوت و مشاور کارگردان «بهارستان خانه ملت» پیش از اسناد جمع آوری شده برای ساخت این مستند را نقطه قوت آن دانسته و گفته بود عکس هایی که بهداد در کنار هم قرا داده تا سال ها مورد استفاده علاقمندان و محققان قرار خواهد گرفت.
اما نکته مهمی که «بهارستان خانه ملت» را به مستندی ویژه بدل می کند تنها عکس های تاریخی و مواد آرشیوی ناب آن نیست؛ بلکه تجسم تصویری آن ها در قالب یک مستند سینمایی است. مستند 75 دقیقه ای بابک بهداد توانسته با بهره گیری از جلوه های بصری، به تصاویری که ممکن است بارها دیده شده باشد، حس و حالی تازه ببخشد. گویی مخاطب سوار ماشین زمان شده و خود شاهد اتفاقات گذشته است.
از سوی دیگر ساخته بهداد پا را فراتر از مستندهای تاریخی معمول می گذارد؛ به این معنا که تصویر ما از مستندهای تاریخی خشک و بی داستان را تغییر می دهد. «بهارستان خانه ملت» اتفاقا نوعی روایت داراماتیک است و از این نظر به آثار داستانی تنه می زند. فیلمساز برای دراماتیزه کردن مستند خود از تمهیدی دیگر نیز بهره می برد و آن صداسازی برای شخصیت های تاریخی است تا دیالوگ های مهم تاریخی به شکلی واقعی تر در مستند شنیده و باور شود. بهداد برای این کار از مستندسازان پیشکسوتی چون محمدرضا اصلانی ، محمد تهامی‌نژاد، فرهاد ورهرام، پیروز کلانتری، ابراهیم مختاری و زنده‌یاد هوشنگ آزادی‌ور یاری گرفته است که این خود نیز ایده جالبی است.
«بهارستان خانه ملت» که آذرماه امسال در دوازدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت به نمایش درآمد توانست جایزه بخش هنر و تجربه تندیس این بخش و مبلغ 80 میلیون ریال را از آن خود کرد و در بخش بهترین صدا، بهترین نویسنده گفتار متن یا گوینده و بهترین پژوهشگر جشنواره کاندید شد.
نظر شما