جایگاه رفیع حضرت زینب (س) در نگاه یازده اندیشمند شیعه

خبرگزاری شبستان – سرویس قرآن و معارف: «علمای شیعه نه تنها در هر کتاب واثری که درباره امیرمومنان (ع)وحضرت زهرا (س)وحسنین(ع) نوشته اند درباره حضرت زینب(س) نیز مطالبی نوشته و اظهار محبت و تعظیم در برابر رتبه معنوی زینب نموده اند؛ بلکه کتابهای اختصاصی زیادی نیز درباره این بانوی بزرگ نوشته اند بویژه درباره نهضت عاشورا وامام حسین (ع)بدون یاد ونام زینب نمی توان کتابی نوشت؛ در دانش نامه ها ودائره المعارف ها ومنابع رجالی نیزمطلب و مدخل هایی به نام این بانوی گرانقدر نوشته شده است.»

آنچه در ادامه می آید بخش اول گفتگوی گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین امیر علی حسنلو مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه ومدرس حوزه علمیه قم دربارذه جایگاه و شخصیت حضرت زینب کبری در نگاه اندیشمندان و دانشمندان جهان تشیع است.

به حضرت زینب (س)از زوایای مختلفی می توان نگاه کرد امااحتمالا یکی از این زوایا که می تواند به ما در شناخت جایگاه معنوی و اخلاقی آن حضرت کمک کند تجسم ایشان در میان کلام اندیشمندان مسلمان به ویژه شیعه است. در این باره چه برش هایی از این نگاه ها را می شود مطرح کرد؟

محققان زيادي در ارتباط با قيام كربلا و حماسه حسيني دست به نگارش زده اند. در اين زمينه محققان غربي نيز آثاري را ارائه نموده‎اند كه به قيام سيدالشهداء حسين بن علي(ع) پرداخته‎اند. همه كساني كه به اين حماسه پرشور پرداخته‎اند بدون شك به رسالت حضرت زينب(س) كه در واقع رسالتي بعد از عاشورا سال 61 هـ. بوده است نيز پرداخته‎اند.

به نظر مي‎رسد جايگاه حضرت زينب(س) در نزد شيعيان، اهل سنت، مسيحيان و ساير مكاتب كه به اين مبحث پرداخته‎اند با يكديگر تفاوتي نداشته باشد. عموماً محققان مكاتب مختلف، حضرت زينب(س) را فردي شجاع، مسئوليت‎پذير و صبور معرفي كرده‎اند كه با خطابه‎هاي آتشين خويش چهره حقيقت را آشكار ساخت و حكومت اموي را رسوا نمود.

علمای شیعه نه تنها در هر کتاب واثری که درباره امیرمومنان (ع)و حضرت زهرا(س)و حسنین (ع) نوشته اند درباره حضرت زینب(س) نیز مطالبی نوشته واظهار محبت و تعظیم در برابر رتبه معنوی زینب نموده اند؛ بلکه کتابهای اختصاصی زیادی نیز درباره این بانوی بزرگ نوشته اند بویژه درباره نهضت عاشورا وامام حسین (ع)بدون یاد ونام زینب نمی توان کتابی نوشت ؛ در دانش نامه ها ودائره المعارف ها ومنابع رجالی نیزمطلب و مدخل هایی به نام این بانوی گرانقدر نوشته شده است که به برخی از آنها اشاره می شود:

سيد محسن امين:

زینب از زنان برجسته بود که برتری او مشهورتر و بارزتر از آن است که یادآوری و نوشته شود. بزرگی مقام، بلندی جایگاه، قدرت استدلال، برتری اندیشه، پایداری دل وروح، شیوایی زبان، رسایی گفتار که گویا زبان پدرش امیرالمومنین(ع) است، را از سخنرانیهایش در کوفه وشام، به دست می­آید ونیز از احتجاجهایش بر ضد یزید و ابن زیاد، به گونه­ایی که از پاسخگویی درماندند و به ناسزاگویی پرداختند.

جای شگفت نیست که زینب(س) چنین باشد زیرا ایشان شاخه­ای از شاخه­های درخت پاک پیامبری و از نژاد هاشم جد رسول خدا(ص)، پدرش جانشین رسول خدا(ص)،  مادرش حضرت زهرا(س) وبرادرانش امام حسن و امام حسین بودند، آری فرع بر پایه اصلش می­باشد.

علامه مامقانى :

زينب و چيست زينب و تو چه می­دانی زينب چيست ؟ایشان عقیله بنی هاشم بودند و پس از مادرش کسی در صفات برجسته، به او نمی­رسد تا جایی که شایسته است گفته شود: او صديقه صغرى است.

زينب را در پوشش و پاكدامنى نمونه بود به گونه­ایی که هیچ مردی تا روز عاشورا را نديد، او در صبر و شيكبايى و پايدارى و نيروى ايمان و تقوا و پرهيزكارى یگانه بود؛ زينب (س) در شیوایی زبان، رسایی گفتار که گویا زبان امیرالمومنین(ع) بود، این مطلب ا بر کسی که در سخنرانیهایش دقت کند پوشیده نیست. با توجه جریان عاشورا وحوادث پس از آن، اگر بگوييم زينب (س ) داراى مقام عصمت بوده هیچکس منکر آن نمی­باشد چگونه چنین نباشد در حالی که در ایام بیماری امام سجاد(ع)، امام حسین(ع) بخشی از وظایف امامت را به حضرت زینب(س) سپرد و سفارشهایی هم به وی کرد و نیز امام سجاد(ع) او را در بیان احکام و برخی از نشانه های ولایت، جانشین خود قرار داد

علامه شيخ جعفر نقدي:

زمینه تولد زینب(س) این بانوی پاک وبزرگوار و جایگاه تربیت این گوهر گران بها، آغوش نبوت بود و در خانه رسالت بزرگ شد، شیر وحی را از حضرت زهراء(س) نوشید و غذای بزرگواری را از دست پسر عموی رسول خدا(ص) خورد، پس تولدی پاکیزه و تربیتی روحانی داشت در حالی که لباس شکوه وبزرگی  و قبای  پاکدامنی بر تن داشت.

اصحاب کساء عليهم السلام امور پرورشی، فرهنگی و تهذیبی حضرت زینب(س) برعهده داشتند و دیگر نیازی به معلم نداشت.

علامه سيد عبد الحسين شرف الدين:

کسی دربزرگی اخلاق، شایستگی فطرت، نیکویی اصل و نسب، پاکی جوهر برتر از حضرت زینب(س) دیده نشده است مگرجد و پدر و مادرش.

وی از زنانی بود که عصبانیت و خشم او را ناآرام و سبک نکرد و هیچ امر شگفتی صبرش را از بین نبرد و در هوشیاری، پاکی جان، خوش ذوقی، نیرومندی، پایداری جان ودل آیتی از آیات الهی بود که در اوج شجاعت و زير باذلّت نرفتن و بزرگ منشی بود.

آيت اللّه محمد حسين اصفهاني غروي:

در حريم آن خاتون، ره نيابد افلاطون اسم اعظم مكنون، رسم آن مسمّي شد

شهيد مطهرى:

ما مى ‏بينيم كه از نظر قوّت و قدرت قلب و حماسه داشتن روح و نترسيدن از كشته شدن، حضرت زينب يك نمونه بسيار عالى اسلامى است و در تاريخ اسلام داستان او به عنوان يك نمونه كامل هميشه نقل شده است.

امام خمینی:

همان مقدارى كه فداكارى حضرت ارزش پيش خداى تبارك و تعالى دارد و در پيشبرد نهضت حسين- سلام اللَّه عليه- كمك كرده است، خطبه‏ هاى حضرت سجاد و حضرت زينب هم به همان مقدار يا قريب آن مقدار تأثير داشته است.

آنها به ما فهماندند كه در مقابل جائر، در مقابل حكومت جور، نبايد زنها بترسند و نبايد مردها بترسند. در مقابل يزيد، حضرت زينب- سلام اللَّه عليها- ايستاد و آن را همچو تحقيركرد كه بنى اميه در عمرشان همچو تحقيرى نشنيده بودند، و صحبتهايى كه در بين راه و در كوفه و در شام و اينها كردند.

آیت الله خویی:

زینب با برادرش در دفاع از اسلام و دین جدش رسول خدا(ص) و جهاد در راه خدا، شریک وسهیم بود

شیوایی گفتارش یادآور گفتار پدرش و مقاومتش نمونه­ایی از مقاومت پدرش بود. وی هرگز در برابر زورگویان کرنش نکرد و جز خدا از کسی نترسید؛ حقگو و راستگو بود؛ طوفانها و تندبادها تكانش ندادند. پس به راستی، زینب خواهر و شریک امام حسین(ع) در عقیده و جهاد بود.

مقام معظم رهبری:

زينب كبرى يك زن بزرگ است. عظمتى كه اين زن بزرگ در چشم ملتهاى اسلامى دارد، از چيست؟ نمى‏ شود گفت به خاطر اين است كه دختر على بن ابى طالب (عليه‏السّلام)، يا خواهر حسين بن على و حسن بن على (عليهماالسّلام) است. نسبتها هرگز نمى ‏توانند چنين عظمتى را خلق كنند. همه‏ى ائمه‏ى ما، دختران و مادران و خواهرانى داشتند؛ اما كو يك نفر مثل زينب كبرى؟ارزش و عظمت زينب كبرى، به خاطر موضع و حركت عظيم انسانى و اسلامى او بر اساس تكليف الهى است. كار او، تصميم او، نوع حركت او، به او اين‏طور عظمت بخشيد.

آیت الله جوادی آملی:

زنان بزرگي چون آسيه، مريم، حضرت زهرا، زينب كبرا و حضرت معصومه(سلام اللّه عليهنّ) بوده ‏اند كه هر يك با حفظ مرتبه و درجه خاص خود، مي‏ توانند به مقام ولايت رسيده باشند وجود مبارك حضرت زينب(علیهاالسلام)، حضرت ابوالفضل(عليه‌السلام) و بسياري فرزندان اهل بيت(عليهم‌السلام)، شايد به درجاتي از عصمت رسيده باشند.

ابو نصر لبنانی: زینب نشان داد که در بین اهل بیت با جرأت ترین، بلیغ ترین و فصیح ترین آنهاست. او به سبب استدلالها و، قدرت، جرات و بلاغت در جریان کربلا و پس از آن، شهرتش همه جا پیچید به گونه­ایی که ضرب المثل شد. مورخان و نویسندگان بر این مطلب گواهی می­دهند.