خبرگزاری شبستان: قرآن کتابی سراسر نور است که هر کس از هر طریق به آن تمسک جست نورانیت آن را در زندگی خود به وضوح دریافت. چه بسیارند انسان هایی که به دلیل اهتمام به فعالیت های مختلف قرآنی نورانیت وحی زندگی آنها را دربرگرفته و حتی پس از مرگ نیز این نورانیت باعث شده که فروغ حضورشان در ذهن و قلب مردم خاموش نشود. از جمله این شخصیت ها مرحوم طاهره صفارزاده است که علی رغم فعالیت های مختلف علمی پژوهشی ترجمه او از قرآن یادش را پس از مرگ اینچنین زنده نگاه داشته است.
دکتر طاهره صفّارزاده، شاعر، نویسنده، نظریه پرداز، محقق، مترجم و استاد دانشگاه در روز 27 آبان 1315 در خانواده‌ای متوسط با پیشینه‌ای از مردان و زنانی تلاشگر، عارف، مردمگرا و ستم ستیز در سیرجان به دنیا آمد. پدر و مادرش را در 5 سالگی از دست داد و تحت تکفل مادر بزرگ خود قرار گرفت که چشم پزشک و شاعر بود و در کرمان می زیست. خواهر بزرگترش نیز به اشاره مادربزرگ برای سرپرستی طاهره و رسیدگی به او ترک تحصیل کرد. او همواره طاهره را فرزند اول خود می‌دانست. طاهره در شش سالگی تجوید، قرائت و حفظ قرآن را در مکتب محل آموخت. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در کرمان گذراند. نخستین شعرش را (به نام «بینوا و زمستان») در 13سالگی سرود که نقش روزنامۀ دیواری مدرسه شد. نخستین جایزه همان شعر را که یک جلد دیوان جامی بود، به پیشنهاد استاد باستانی پاریزی از دبیران آن زمان دبیرستان بهمنیار، از رئیس آموزش و پرورش استان دریافت کرد.
آغاز شهرت مرحوم صفارزاده در ایران با شعر کودک قرن
نزد ملت ایران شهرت طاهره صفارزاده با شعر «کودک قرن» پدید آمد. در امتحان ورودی دانشگاه در رشته‌های حقوق، زبان و ادبیات فارسی، و زبان و ادبیات انگلیسی قبول شد و چون تردید در انتخاب داشت خانواده‌اش به استخاره رجوع کردند و در نتیجه در زبان و ادبیات انگلیسی لیسانس گرفت.
وی پایه‌گذار آموزش ترجمه به عنوان یک علم و برگزارکننده نخستین «نقد عملی ترجمه» در دانشگاه‌های ایران محسوب می‌شود. اگرچه سابقه برگردان آثار ادبی و مذهبی به 200 سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد اما تا اوایل سال‌های 1960، ترجمه، حرفه‌ای ذوقی و غیر آکادمیک به شمار می‌رفت و تدریس آن به برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌های مغرب زمین راه نیافته بود. دانشگاه آیوا بنا به درخواست شاعران و نویسندگان «کارگاه نویسندگی»، اولین مرکزی بود که به گنجاندن این درس در برنامه آموزشی رشته‌های زبان و ادبیات اقدام ورزید.
در آغاز نهضت اسلامی، به کمک نویسندگان سرشناس و متعهد مسلمان به تأسیس مرکزی به نام کانون فرهنگی نهضت اسلامی اقدام کرد. در مدت مسئولیت او حدود 300 هنرجو در رشته‌های سینما، عکاسی، تئاتر، نقاشی، گرافیک، شعر و داستان، در آن مرکز پرورش یافتند که بعداً از دست‌اندکاران و مسئولان فرهنگی و هنری انقلاب شدند.
عرضه تئوری های فکری ارزنده در زمینه نقد ادبی
صفارزاده تئوری‌ها و فکرهای ارزنده‌ای در زمینه نقد ادبی، نقد ترجمه و "ترجمه تخصصی" به جامعه ادبی و علمی عرضه کرده است. تئوری "ترجمه تخصصی" که تأثیر آن توفیق در آموختن رشته‌های مختلف علمی به سبب تمرکز ذهن بر روی واژگان تخصصی است، به تأیید متخصصان مغز و اعصاب رسیده است. تمرین‌های "معادل‌یابی واژگان تخصصی" جهت تأمین هدف آموزشی ذکر شده، از سوی مؤلفان در کلیه کتاب‌های زبان تخصصی گنجانده شده است. در «فستیوال بین‌المللی داکا» در سال 67 وی به عنوان یکی از 5 عضو بنیانگذار کمیته ترجمه آسیا برگزیده شد.
وی در کتاب «ترجمه مفاهیم بنیادی قرآن مجید» به کشف یکی از کاستی‌های مهم ترجمه‌های فارسی و انگلیسی - یعنی عدم ایجاد ارتباط نام های خداوند (اسماءُ الحسنی) با آیات قرآن - دست یافته است که این تشخیص می‌تواند سرآغاز تحولی در ترجمه کلام الهی به زبان‌های مختلف باشد. ضمن برنامه‌ریزی زبان‌های خارجی، به پیشنهاد او درسی با عنوان "بررسی ترجمه‌های متون اسلامی" در برنامه گنجانده شد و تدریس این واحد درسی موجب توجه این استاد ترجمه به اشکال‌های معادل‌یابی ترجمه‌های فارسی و انگلیسی قرآن شد.
قرآن حکیم حاصل 27 سال مطالعه و همت علمی او
این برخورد علمی او را برانگیخت که به خدمت ترجمه قرآن به دو زبان انگلیسی و فارسی همّت گمارد. قرآن حکیم حاصل 27 سال مطالعه مصحف شریف، آموختن زبان عربی و تحقیق و یادداشت‌برداری از تفاسیر و منابع قرآنی است که از رجوع به کلام الهی برای کاربرد در شعر شروع شد و با ترجمه آن به دو زبان پایان گرفت. شرح این توفیق در مقدمه کتاب «ترجمه مفاهیم بنیادی قرآن مجید» و نیز دو مقدمه فارسی و انگلیسی «قرآن حکیم» آمده است.
کسب سمت خادم القرآنی در سال 1380
صفارزاده در سال 71 از سوی وزارت علوم و آموزش عالی به عنوان «استاد نمونه» اعلام شد و در سال 80 پس از انتشار ترجمه «قرآن حکیم» به افتخار عنوان «خادم‌القرآن» نایل شد.
طاهره صفارزاده در ماه مارس 2006 همزمان با برپائی جشن روز جهانی زن، از سوی سازمان نویسندگان آفریقا و آسیا (Afro – Asian Writers' Organization) به عنوان شاعر مبارز و زن نخبه و دانشمند مسلمان برگزیده شد.
در بخشی از نامه این سازمان آمده است: از آنجا که دکتر طاهره صفارزاده ـ شاعر و نویسنده برجسته ایرانی ـ مبارزی بزرگ و نمونه والای یک زن دانشمند و افتخارآفرین مسلمان است، این سازمان ایشان را به پاس سابقه طولانی مبارزه و کوشش های علمی گسترده به عنوان شخصیت برگزیده سال جاری انتخاب کرده است.»
البته همانگونه که گفته شد تمسک این بانوی فرهیخته به قرآن که در چهارم آبان سال 1387 دعوت حق را لبیک گفته و روانه دیار باقی شد چنان اثری داشته که ترجمه او از کتاب وحی در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن علی رغم ارائه ترجمه های جدید در طول سال های پس از مرگش بیشترین استقبال از سوی مخاطبان را به همراه داشته است.
پایان پیام/
نظر شما