معنای وجود شفا در تربت سیدالشهداء(ع)/سرّ اجابت دعا در حرم امام حسین(ع)

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: فرا رسیدن سوم شعبان المعظم، سالروز ولادت باسعادت امام حسین(ع) فرصتی را فراهم آورد تا در گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمین «محمد جعفر مروجی طبسی»، استاد حوزه و دانشگاه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره کیفیت سیره حضرت سیدالشهداء(ع) که ایشان را پاسدار اسلام کرده است، به بحث و بررسی بپردازیم. مشروح این گفت وگو در ادامه تقدیم حضورتان می شود:

منابع و متون روایی تاریخی از نهضت عاشورای حسینی چه تعبیر و تعریفی دارند و این تعابیر چه وجوهی از سبک زندگی حضرت سیدالشهدا(ع) را نمایان می کند؟

مرحوم شیخ طوسی متوفی سال 460 هجری در کتاب ارزشمند «الامالی» حدیثی را از محمد بن مسلم و از لسان مبارک امام محمد باقر(ع) و حضرت صادق(ع) بیان می دارد به این مضمون که فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى عَوَّضَ الْحُسَیْنَ عَلَیْهِ السَّلَامُ مِنْ قَتْلِهِ أَنْ جَعَلَ الْإِمَامَةَ فِیذُرِّیَّتِهِ وَ الشِّفَاءَ فِی تُرْبَتِهِ وَ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ وَ لَا تُعَدُّ أَیَّامُ زَائِرِیهِ جَائِیاً وَ رَاجِعاً مِنْ عُمُرِه»؛ بنا براین حدیث گرانقدر، حضرت رحمان در ازای قیام و نهضت حضرت اباعبدلله(ع)، سه پاداش بسیار بزرگ به ایشان عطا فرموده است که این اجرهای عظیم و پاداش های نیکو، عظمت و حمیت قیام سیدالشهدا(ع) را نزد خداوند متعال معلوم و مشخص می کند.

نکته مهم در این بررسی این مسئله است که آیا امام(ع) برای دریافت پاداش و ثواب قیام کردند یا مطالبه دیگری داشتند؟

حضرت سیدالشهدا(ع) در سال 61 هجری اینگونه تشخیص دادند که تنها راه نجات و علاج امت نبی مکرم اسلام(ص) از فساد و معضلات و سیه روزی های که بدان دچار شده اند، تنها در این است که بین حق و باطل تمایز ایجاد شود و احکام و دستورات فراموش شده دین را با قیام و انقلابی عظیم، دیگر بار به منصه ظهور و تجلی و باور عمومی رسانید.

دستگاه فاسد و جرّار و خونریز بنی امیه تا توانسته بود در دوران حاکمیت معاویه ملعون، احکام و دستورات را به حاشیه رانده بود و شهرهای اسلامی غرق در فساد و تبعیض و عیش و نوش و لهو و لعب شده بودند. در این دوران تنها قیام و خروج حضرت سیدالشهدا(ع) به عنوان جانشین و وصی و فرزند بحق نبی اکرم(ص) و حضرت امیر(ع) بود که می توانست ارواح و اجسام مرده و مسخ شده مردمان را بیدار کند و  روح تازه ای از ایمان را در کالبدشان ساری و جاری سازد.

هدف حضرت(ع) چه بود؟

باید توجه داشت که حضرت(ع) در این مسیر به هیچ وجه به پیروزی و فتح فکر نمی کردند و برای ایشان نصرت و یا شکست دشمن مهم و اثرگذار نبود؛ بلکه فقط تمنّای بیداری و دینداری مردم جامعه اسلامی را داشتند و می کوشیدند جامعه از منجلاب هایی که در آن گرفتار و اسیر است، رهایی یابد.

حضرت سیدالشهدا(ع) در قیام و نهضت عاشورا به وظیفه الهی و شرعی خود عمل کرده و طبق فرموده قرآن کریم، انجام واجباتی مانند: امر به معروف و نهی از منکر بود که نهضت عاشورا را تا قیام قیامت ابدی و جاویدان کرد و پیوسته این رویداد مرز بین تشخیص جبهه حق و باطل است.

در فرهنگ اسلامی و قرآنی سکوت در برابر ظالم و طاغوت همانند انجام این افعال است و فرقی نمی کند انسان خود ظلم کرده یا در برابر ظلم سکوت کند. این مهم باعث شد که امام حسین(ع)، تمام قد در برابر اشقیاء و خناسان آل امیه بایستد و با قیام عاشورا این مفسدان را برای همیشه تاریخ روسیاه کنند.

روایات ائمه معصوم علیهم السلام چه تصویری از قیام حسینی(ع) ارائه می کند و تبحر در درک این تصویر چه برکاتی برای جامعه انسانی دارد؟

امام باقر(ع) در حدیثی که ذکر شد، فرمودند خداوند نهضت سیدالشهدا(ع) را باعث به وجود آمدن سه نعمت برای ایشان، مقدر فرمود: اولاً عاشورا باعث شد که سلسله امامان و ائمه معصوم(ع) همگی بعد از امام حسین(ع) در اولاد و فرزندان ایشان قرار بگیرد و 9 فرزند از اولاد امام حسین(ع) همگی پیشوایان و امامان شیعه و تنها راه مواصلاتی مردم با خداوند رحمان قرار گیرند.

این موضوع بسیار حائز اهمیت است چنان که خداوند می فرماید: «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ»؛ یعنی امر و ولایت من فقط مختص صالحان و نیکان است؛ لذا اولاد سیدالشهدا(ع) تا حضرت بقیه الله(عج) همگی مورد عنایت خاصه حضرت رحمان قرار دارند و این بزرگواران(ع) به دلیل کرامت جدشان، مورد رحمت و محبت خداوند متعال قرار گرفته اند.

برای امام حسین(ع) کراماتی و فضایلی همچون وجود شفا در تربت شان وجود دارد، دلیل شفا بودن تربت حضرت(ع) چیست؟

امام باقر(ع) می فرمایند: تربت امام حسین(ع) و خاک کربلا؛ عامل شفاء و درمان بیماری ها و ناتوانی ها است. در حالی که در اسلام خوردن هر گونه خاک و تربت حرام و ناروا است؛ حال چگونه است که خاک قسمتی از زمین می تواند هم مورد استفاده قرار بگیرد و هم عامل شفاء و رفع گرفتاری شود؟

این استشفا و رفع همّ و غم، نه با خوردن خاک بلکه به علت وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) در آن خاک است که عامل شفاء و رفع بیماری است. این امر مقدر شده است تا مشخص گردد که سیدالشهدا(ع) و نهضت ایشان تا چه مقدار نزد خداوند متعال گرامی و مورد ارزش هستند.

در برخی روایات وارد است که امام هادی(ع) در ایامی به بیماری سختی مبتلا شده بودند؛ ایشان بنا به وضعیت مزاجی ای که داشتند، امر فرمودند که شخصی به کربلا مشرف شود و مقداری از تربت سیدالشهدا(ع) را جهت استشفا برای ایشان بیاورد. بعد از مدتی مقداری از تربت سیدالشهدا(ع) برای ایشان آورده شد و ایشان نیز با توسل و تمسّک و استفاده از این تربت، شفا و صحّت کامل یافتند.

نکته دیگری که در باب پاداش و جزای نیکوی خداوند به حضرت سیدالشهدا(ع) در برابر قیام ایشان اهدا شده است، بحث استجابت دعا نزد مرقد مطهر ایشان است. درباره این وجه کرامت هم توضیح دهید.

انسان طبیعتاً در هر مکانی امکان دعا و نیایش را دارد  اما استجابت دعا آن هم در مکانی خاص، فقط در باب زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) و در کربلای معلی سفارش شده است. پروردگار متعال این پاداش را در برابر جانفشانی و استقامت سیدالشهدا(ع) در راه دین و اعتلای نبوت حضرت ختمی مرتبت(ص) به آن وجود نورانی مرحمت فرموده است. این که چه اسرار و رموزی بین خداوند متعال و حضرت سیدالشهدا(ع) وجود داشته است که ایشان تا نهایت جان و توان در راه خدا ایستادگی کرده اند، موضوعی است که شاید بتوان گفت که تا قیام قیامت می تواند مبحث مورد پیگیری و کنکاش محققین و پژوهشگران دینی باشد. خداوند آن چنان توجه و عنایت خاصی به سیدالشهدا(ع) دارد که تمامی مواهب دنیوی را یکجا به ایشان اعطا کرده است. چنان که بارگاه و صحن و سرای حضرت سیدالشهدا(ع) ملجأ و پناهگاه دردمندان و حاجتمندان عالم تا همیشه تاریخ است و این کرامت فقط مختص مقرّبینان درگاه لایزالی است.

لذا ایامی را که مردم در پی زیارت و رسیدن به مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا(ع) طی می کنند و می گذرانند، جزء ایام محاسبه شده عمر آنها نیست و این ایام، صله و مرحمت خداوند به دوستداران و محبیّن آن حضرت(ع) است.

نکته اساسی این است که حضرت سیدالشهدا(ع) در نهضت عاشورا فقط در پی اجرای وظیفه و مسئولیت خود بودند. ایشان نه مدعی و نه خواهان مواهب و عطایای دنیوی و مقام بودند و نه در پی آن تلاش می کردند. این نکته که گفته می شود جنگ بین سیدالشهدا(ع) با اشقیای کوفه بر سر خلافت صورت گرفته، امری نیست جز دسیسه و نیرنگ خناسان و گمراهان.

 مگر می شود شخصی در پی جاه و مقام و قدرت باشد آن هنگام با همسر و فرزند خردسال آن هم در صحرایی بی آب و علف، خود را در ورطه نابودی و نیستی قرار دهد؟ قاعدتاً علم لدنی سیدالشهدا(ع) این امر را بر نمی تابد و ایشان آگاهانه و فقط برای احقاق حق و زنده نمودن سنت نبی اکرم(ص) خروج و قیام کردند.