خبرگزاری شبستان- رشت، استقبال مردم از اماکن مذهبی در سراسر دنیا برکسی پوشیده نیست و همواره این اماکن در ادیان مختلف مورد تکریم و احترام مردم بوده و هستند. اما در میان مسلمانان، شوق و اشتیاق زیارت امامزادگان و بقاع متبرکه به‌گونه‌ایی دیگر است و با زیارت این اماکن متبرکه، ارتباط معنوی ایجاد که روح و جان انسان را صیقل می‌دهد. خداوند متعال در آیه شریفه «فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو و الاصال» فرمان داده آستان امامزادگان مورد تکریم و تعظیم قرار گیرند و این به معنای بهره‌گیری از ظرفیت معنوی و فرهنگی در تعظیم شعائر اسلامی است.
به‌واقع بقاع متبرکه، قطب فرهنگی و پایگاه معنویت جامعه هستند و زیارت قبور اولیای الهی می‌تواند به شناخت بیشتر این بزرگواران و الگوبرداری از خصلت‌های الهی آنان انجامیده و منجر به تقویت و رشد آموزه‌های دینی و اعتقادی مردم شود و همین امر باعث شده تا سالانه میلیون‌ها زائر به مکان‌های زیارتی سراسر کشور سفر کنند.
با ترویج و گسترش اسلام و قدرت یافتن شیعیان علوی، پذیرش اسلام دیلمیان(مردم گیلان) با مذهب تشیع آغاز شد و از فرق شیعه، مذهب زیدیه، اولین و پرطرفدارترین آنان بود. خاندان بویه که از نظر سیاسی و مذهب تشیع نقش مهمی در ایران دورهٔ اسلامی و جهان اسلام ایفا کردند، از مردم دیلم بودند و از سده چهارم تا دهم هجری، مقدرات سیاسی - اجتماعی این سامان، به خصوص شرق گیلان به‌دست فرمانروایان سادات حسنی و حسینی افتاد. از این رو است که گیلان تعداد زیادی امامزاده را در خود جای داده و سومین استان برخوردار از امامزادگان دارای شجرهنامه است.
وجود این تعداد امامزاده در استانی با ظرفیت‌های گردشگری و مورد توجه گردشگران داخلی ظرفیت خوبی برای رونق گردشگری مذهبی است.
حجت الاسلام «ستار علیزاده» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان با بیان اینکه گیلان دارای ۹۴۰ بقعه متبرکه دارای شجرهنامه و سومین استان از نظر تعداد بقاع است اظهارکرد: این اماکن متبرکه بزرگ‌ترین پایگاه تبلور آموزه‌های دینی و آسمانی است که باید با همت خیران و واقفان برنامه‌ریزی و در راستای فراهم کردن ظرفیت و بستر مناسب در بقاع متبرکه تلاش شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه گیلان با اشاره به قرارداشتن اکثریت بقاع متبرکه استان در مسیر گردشگری تصریح کرد: ۵۵ درصد بقاع متبرکه استان در مسیر گردشگری و در مناطق ییلاقی، خوش آب‌و هوا، جنگل و در جوار کوه‌ها واقع شده و با استقبال گردشگران مواجه هستند.
وی با بیان اینکه تعداد حضور افراد در بقاع متبرکه نسبت به سایر مکان‌های توریستی بیشتر است تصریح کرد: در نوروز امسال بالغ بر سه میلیون مسافر به زیارت بقاع متبرکه گیلان رفتند.
در قرآن آیاتی وجود دارد که به‌طور مسقیم مردم را به سفر کردن دعوت می‌کند مانند آیه ۲۰ سوره‌ی عنکبوت، آیه ۴۲ سوره‌ی روم، آیه ۳۶ سوره‌ی نحل، آیه ۶۹ سوره نمل، آیه ۱۱ سوره انعام و آیه ۱۳۷سوره آل عمران و در برخی موارد به‌شکل غیر مستقیم این امر را بیان می‌کند.
گیلان به‌عنوان یکی از استان‌های گردشگرپذیر سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را پذیراست و جاذبه‌های مذهبی، زیارتگاه‌ها و اماکن مقدس آن هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می‌کند. وجود بقاع متبرکه در گیلان فرصتی است برای شناساندن موقعیت مذهبی آن به گردشگران چرا که در طول قرون و تداوم ارادتی که گیلانیان به آل رسول الله داشتند جایگاه استقرار ۹۴۰ بقعه متبرکه شده که امام زادگان ابراهیم و اسحاق در شفت، محمد حنفیه در لوشان، امام زاده هاشم و فاطمه اخری در رشت، عون بن علی در ماسوله، امام زادگان قاسم و محمد در آستارا، آقا سید جلاالدین اشرف در آستانه اشرفیه و امام زاده جعفر ابیض در چابکسر از مشهورترین بقاع بوده و سالانه به‌ویژه در اوج سفرهای تابستانی و نوروزی مأمنی برای مسافران دل‌خسته هستند.
*بقعه خواهر امام یکی از معروف‌ترین اماکن متبرکه در رشت
بقعه خواهر امام یکی از معروف‌ترین اماکن متبرکه در رشت به شمار می‌رود، نام اصلی‌اش فاطمه اخری است( دخت چهارم امام موسی کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع) ) . وی پس از شهادت پدر بزرگوارش بر اثر ظلم و جور حکومت عباسی به دیلمان سفر کرد و در سن ۲۴ سالگی به علت بیماری درگذشت.
این آرامگاه در گذشته معروف به امامزاده لاله شوی بود و ظهیرالدین مرعشی در کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان که در اواخر قرن ۹ هجری نوشته شده، از این بقعه با همین نام یاد کرده است. ظاهراً علت این نامگذاری مربوط به نحوه کشف این مزار بوده است.
در دوره ناصری در سال ۱۲۸۲ هجری قمری، ملا حسنعلی حسنی در ایام حکومت قاسم خان والی بنای بقعه بزرگی را در این مکان با صحن، ایوان، مسجد و سرداب آغاز کرد که پس از مرگ او به پایان رسید و تصویر آن در کتاب های جهانگردان و اروپایی‌ها به چاپ رسیده است.
حاجی ملا رفیع شریعتمدار (مجتهد و متمول تراز اول گیلان در عهد ناصری) در آخرین سال حیات خود یعنی در ۱۲۹۲ هجری قمری برای این بقعه سردری ساخت که هنوز پابرجاست. این بقعه در دوره قاجاریه ساخته شده و سردر بقعه دارای کاشی کاری به تاریخ ۱۲۹۰ هجری قمری است.
*امام زاده هاشم نگینی درخشان بر فراز تپه
این بقعه متبرکه در۳۰ کيلومترى جنوب رشت در میان درختانی انبوه و سرسبز واقع شده که شجره‌نامهٔ موجود در بقعه آن را هاشم‌بن محمدبن عبدالله بن حمزه بن محمدبن الحنيفه بن على بن ابيطالب (علیه السلام) معرفی کرده است. این بقعه متبرکه به‌دلیل واقع شدن در مدخل ورودی شهر رشت، مأمن بسیاری از زائران شده و با خود برکت و رونق را برای اهالی محل به همراه آورده است
این بنا دارای قدمتی 800 ساله است که در سال 1349 هـ ق با تخريب بناي اطراف بقعه مباركه بناي خشتي با گنبد تخم مرغي شكل مشاهده شده كه قدمت آن به سال چهارم هجري قمري تخمين زده شد. در جنگ جهاني اول، بر اثر احتراق مهمات و قورخانه ر‌وس‌ها در تپه بالاي امامزاده هاشم(علیه السلام)، بنای بقعه و صندوق و ساير امامزاده از ميان رفت و پس از بازسازی، زلزله 31 خرداد 1369 گیلان، بنای مزبور را به میزان وسیع خراب كرد كه در حال حاضر بازسازی شده است.
این بقعه متبرکه که در محیطی زیبا و باصفا واقع شده است اقامتگاه بین راهی است که آرامش و رفاه را برای مسافران به همراه دارد. وجود جنگل انبوه با درختان بلند کاج، صنوبر و تبریزی در تمام فصول سال زیبایی خاصی به نمای بقعه امام زاده هاشم(علیه السلام) بخشیده است.
اين امامزاده که از بقاع شاخص استان گیلان است شامل دو قسمت مسجد و صحن اصلي است كه دو گنبد بر روي هر قسمت قرار دارد؛ گنبد صحن امامزاده، از سمت جنوبي و بر بالای تپه قرار داشته از لابه لاي درختان قابل رويت است.
بقعه امامزاده هاشم از سال 1372هـ ش تا كنون به طور گسترده بازسازي و مرمت شده و تاسيسات آن گسترش يافتند. پس از پايان مرمت محيط اطراف، اداره اوقاف به احداث ساختمان‌هاي متعددي مانند بازارچه با استعداد 52 مغازه، مهمان‌سرای چند طبقه با ۳۲ سوئیت، مسجد، پارکينگ سه هزار متری، پارک، کتابخانه، مجموعهٔ ادارى، غسالخانه، کشتارگاه و درمانگاه اقدام کرده كه چهره امروزی این مجموعه زيارتی ـ مذهبی را با وسعت پنج هزار و 856 متر مربع شكل می‌دهند.
*آقا سیدجلال الدین اشرف؛ قطب گردشگری مذهبی گیلان
آقا سیدجلال الدین اشرف از فرزندان موسی کاظم و تنها برادر تنی امام رضا(علیه السلام) است که مرقد مطهرشان در شهرستان آستانه اشرفیه(شرق گیلان) در ۳۵ کیلومتری شهر رشت واقع شده است. این شهرستان به دلیل وجود حرم مطهر آقا سیدجلال الدین اشرف هم‌اکنون یکی از بزرگ‌ترین نقاط سیاحتی، زیارتی استان و چهارمین شهر مذهبی ایران محسوب می‌شود.
سید جلال الدین اشرف در مدینه چشم به جهان گشود و نام مادر بزرگوارشان نجمه است. او پس از شهادت پدر بزرگوارش نزد برادرش حضرت امام رضا (علیه السلام) در زادگاهش مدینه پرورش یافت و در سایه چنین استادی مراتب فضل و کمال را طی کرد که در میان برادرانش بعد از امام هشتم (علیه السلام) در علم و حلم و زهد و تقوی و شجاعت و سخاوت بر همه پیشی گرفت و به همین دلیل از محبوب‌ترین و عزیزترین برادران نزد امام رضا (علیه السلام ) بود.
او در سال ۲۰۱ هجری در زمان ولایت عهدی امام رضا(علیه السلام) در حالی که حدودا ۲۱ سال داشت از مدینه برای تبلیغ به بغداد آمد در سال ۲۰۴ هجری وقتی که مامون از مرو به بغداد می‌رود حضرت سید جلال الدین اشرف (علیه السلام)شهر بغداد را ترک کرده و با جمعی از یاران عازم ایران شده و در شهر قم ساکن می‌شود.
سیدجلال الدین اشرف (علیه السلام) به دعوت عده‌ای از سادات و شیعیان گیلان در سال ۲۰۶ هجری با شعار خون‌خواهی برادرش امام رضا (علیه السلام) با تشکیل نهضتی قیام می‌کند که پس از یک سری جنگ‌های خونین در سال ۷۱۱ هجری قدرت را دردست می‌گیرد و نخستین حکومت شیعه در ایران را بنیان می‌گذارد.
حضرت سرانجام پس از تشکیل حکومت در سال ۲۰۷ در جنگی که در روستای لیالمان (۵ کیلومتری لاهیجان)رخ داده به سختی مجروح شد و برای اینکه پیکرش به دست دشمن نیفتد خود را به حوالی رودبار می رساند و درییلاق دارستان در (۹ کیلومتری رودبار) به مقام شهادت نائل می‌آید. بنا به وصیت آن حضرت و با تدبیر و زیرکی شیخ مفیدالدین و اطرافیان پیکر مطهرش را در تابوت گذاشته و در آب سفید رود رها کردند.
تابوت حامل نعش مطهر حضرت کیلومترها دورتر از محل شهادتش در حوالی لاهیجان در قریه کوچان(آستانه اشرفیه امروزی) به ساحل رسید پیکر پاک و مطهر آن رهبر نستوه و اسوه مقاومت و تقوا و مجاهد راه آزادی و شرافت را بدور از هرگونه تشریفاتی با یک دنیا اندوه و ماتم به خاک سپردند.
بنای اولیه حرم مطهر این امامزاده در سال ۳۱۱ قمری احداث شد و بارها تجدید بنا و نوسازی شد. یکی از دلایل عمده بازسازی این حرم، طغیان سفیدرود بود که باعث تخریب بنا می شد و آخرین بار در ۸۰ سال پیش بود که بر اثر سیلاب ویران شد.
بنای کنونی، ساختمانی است زیبا با کاشی کاری‌های رنگارنگ که در سال ۱۳۵۶خورشیدی بر روی بنای سابق که در اواخر قاجاریه ساخته شده بود احداث شد. نمای داخلی و خارجی این بنا با سنگ مرمر و کاشی تزیین یافته، رواق‌های متعدد، سقف‌های آیینه‌کاری شده و گنبد بزرگ و با شکوهش به این مکان مقدس جلوه ویژه‌ای بخشیده است.
*بقعه عون بن علی(ع) ماسوله، روایتی زنده از تاریخ وتدین مردمان گیل
بقعه عون بن محمد حنفیه بن علی (ع) در وسط شهر ماسوله در قرن دوم یا سوم هجری بنا شده است. طبق شجرهنامه موجود، در این آرامگاه پسر محمد حنیفه پسر امام علی(ع) دفن شده است. بنا قدیمی و هشت ضلعی است که بر سینه دیوار غربی آن، دری بسیار قدیمی از چوب آبنوس و با کنده‌‌کاری ظریف کار گذاشته شده که به درِ چله‌‌خانه معروف است. مطابق‌کتیبه‌ای بر روی یک ستون قطور در مدخل بنا، تعمیر اساسی بقعه در زمان فتحعلی شاه صورت گرفته است.
قدیمی‌ترین تاریخ بقعه، به سنگ قبری مربوط است که تاریخ 969 هجری قمری بر دیواره آن کنده شده است. این بقعه در مجموعه‌ای مذهبی، مرکب از خود بقعه در میان و مسجد جامع در جوانب شرق و غرب، جای گرفته است.
بقعه پلانی هشت گوش دارد و هر یک از اضلاع 180سانتی متر طول دارند. گنبدی بر روی این فضا وجود دارد که ارتفاع صحن امام زاده تا زیر طاق گنبد اول 20/4 سانتی متر است. گنبد بقعه، حالتی شلحمی دارد که امروزه آن را با حلب پوشانده‌اند.
دو مناره در اطراف گنبد این مسجد، احداث کرده‌اند که جدید است. قسمت بیرون امام زاده، دارای طاق نماهایی با آجرکاری و قسمت داخلی نیز طاق نماهایی دارد.
در مورد تاریخ بنای این بقعه و تاریخ دقیق شهادت حضرت عون بن علی(ع)سند معتبر و مکتوبی یافت نشده است. این بقعه در دهه 1360 توسط مرحوم خلیل حاتمی ماسوله، که ریاست هیئت امنای این بقعه را در دست داشت، تجدید بنا شد و جزو یک هزار و 200 بقعه در آثار تاریخی ایران جای دارد.
نظر شما