از مسجد عرفه تا مشعر الحرام...

خبرگزاری شبستان: در عرفات مسجدی وجود دارد که در تاریخ به نام مسجد عرفه و مسجد جامع ابراهیم و یا مسجد ابراهیم نیز از آن یاد شده است. این مسجد در گذشته بسیار کوچک بوده و حاجیان در آن نماز می گزاردند.

ازرقی در ترسیم مسجد عرفات می نویسد: اندازه مسجد عرفات از جلو تا آخر ـ یعنی طول ـ یکصد و شصت و سه ذراع و از سمت راست تا سمت چپ آن ـ یعنی عرض ـ بیست ذراع است. بر دیوارهای مسجد دویست و سه و نیم کنگره است، شصت و چهار کنگره بر دیوار قبله و بر گوشه راست و چپ آن، هر یک هشت کنگره و پنجاه و هفت کنگره هم بر بقیه دیوار راست و چپ و در دیوار آخر مسجد ده کنگره بر سمت راست و چهار کنگره بر سمت چپ قرار دارد.

مسجد عرفات دارای ده در است، یک در بر دیوار قبله که دارای طاقی بطول نه ذراع و عرض دو ذراع و هیجده انگشت است، بر دیوارهای سمت راست چهار در و بر دیوار سمت چپ هم چهار در قرار دارد و پهنای هر یک از این درها شش ذراع است، مساحت دری که بسوی موقف گشوده می شود یکصد و سی و یک ذراع است از کنار سمت راست مسجد تا کنار سمت چپ آن دیواری دایره شکل ـ قوسی ـ به طول سیصد و چهل ذراع کشیده شده است.

پهنای مسجد از وسط آن شصت و هشت ذراع است، درهایی که در دیوار سمت راست است در بخش « حَبْر » گشوده می شود، بلندی دیوارها شش ذراع است در آخر مسجد سمت راست و طرف حَبْر دکان مربعی است که بلندی آن پنج ذراع و مساحت بالای آن هفت ذراع و هیجده انگشت در شش ذراع و هیجده انگشت است و روز عرفه بر آن اذان می گویند، در مسجد محرابی هم بر سکوی مرتفعی قرار دارد که امام و برخی از همراهان او آنجا نماز می گزارند و دیگران پایین آن نماز بجا می آورند و بلندی این سکو دو ذراع است . . . از مسجد عرفه تا جایی که شامگاه عرفه، امام می ایستد یک میل است و نشانه آن در پشت جایی که امام می ایستد و کنار جبل المشاة نصب شده است. (1)

ملک اشرف قایتبای ( 873 هـ . ـ 901 هـ . ) در زمان سلطنت خود، مسجد نمره را در عرفات تعمیر و قنات عرفه را که مسدود شده بود لایروبی کرد. (2)

مساحت مسجد نمره در بازسازی و توسعه اخیر به124  هزار متر مربع رسیده است. قسمتی از ساختمان مسجد دو طبقه با مساحتی حدود 27 هزار متر مربع است. مسجد کاملا مجهز و از سیستم سرد کننده ، دستشویی مناسب و غیره برخوردار است و گنجایش حدود 300 هزار نمازگزار را دارد. ساختمان مسجد چیزی حدود سیصد و سی و هفت میلیون ریال سعودی، هزینه برداشته است. (3)

در روز عرفه تعدادی از حجاج در مسجد نمره آمده به خطبه روز عرفه که خطیب مسجد آن را ایراد می کند، گوش داده، سپس نماز ظهر و عصر را با یک اذان و دو اقامه برگزار و آنگاه تا غروب آفتاب به دعا و نیایش و زاری به درگاه خداوند مشغول می شوند.

حرکت به سمت مشعرالحرام...

زائران خانه خدا پس از بهره گیرى از معنویت عرفات به هنگام غروب آفتاب، خود را براى رفتن به سوى مشعرالحرام، آماده مى کنند. گروهى پیاده و گروهى دیگر سوار بر اتومبیل، فاصله بین عرفات و مشعر را مى پیمایند براستى صحنه تکان دهنده و شگفت انگیزى است. صحراى محشر و عرصه قیامت را در خاطره ها زنده مى کند. کمتر کسى به فکر دیگران است. همه دنبال آنند تا به نوعى خود را نجات داده، سریعتر به مشعر برسند و ...

مزدلفه مسجدى مربع شکل است که در ابتدا شش در ورودى داشت و دیوارهاى آن کنگره اى است که بیشتر حجاج در همین مسجد که بخشى از مشعرالحرام است نماز عشا را برگزار می کنند و در واقع پلی میان منا و عرفات است.

مزدلفة یکی از مشاعر است که حاجیان شب دهم ذیحجه از عرفه به سوی آن حرکت می‌کنند و نماز مغرب و عشار را به صورت شکسته و تمام در آن‌جا می‌خوانند. مزدلفة همان مشعر الحرام است که در آیه 198 سورة بقره ذکر شده است: «فاذا افضتم من عرفات فاذکروا الله عند المشعر الحرام»؛ «پس چون از عرفات سرازیر شدید، خدا را در مشعر الحرام یاد کنید.» حاجیان برای رمی جمره از آن‌جا سنگ جمع می‌کنند.

1 ـ ازرقی ، اخبار مکه ، ج2 ، ص452 ، و ج2 ، صص188 ، 658

2 ـ شانه چی ، مسجدالحرام و کعبه ، صص 373 و 374

3 ـ طول این مسجد تا قبل از نوسازی اخیر حدود 90 متر و عرض آن 80 متر بوده است و علاوه بر نمره به نامهای مسجد عرفه یا مسجد جامع ابراهیم نیز معروف بوده است . احکام حج و اسرار آن ، ص238

پایان پیام/